Ver o código fonte de «Sirius»

{{Artigo de calidade}}
{{Comezo Caixa de Estrela |
   nome=Sirio A<ref name="SIMBADa"/> / B<ref>{{cita web|url=http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=name+sirius+b|título=Sirius B|páxina-web=Strasbourg astronomical Data Center|lingua=en}}</ref>}}
{{Caixa Imaxe de Estrela
| imaxe = [[Ficheiro:Canis Major constellation map.svg]]
| pé = Localización de Sirio na constelación de [[Canis Maior]].
}}
{{Caixa Observación de Estrela |
  época=[[X2000.0]] |
  ra={{RA|06|45|08,9173}}<ref name=SIMBADa>{{cita web |url=http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=name+sirius+a |título=NAME SIRIUS A -- Spectroscopic binary  |dataacceso=18 de setembro de 2011 |autor=Centre de Données astronomiques de Strasbourg |lingua=inglés |cita= }}</ref><ref name="astrometría">Os datos astrométricos mostrados por SIMBAD a partir do catálogo [[Hipparcos]] están referidos ao centro de masas do sistema de Sirio. Véxase §2.3.4 do ''[http://www.rssd.esa.int/SA/HIPPARCOS/docs/vol1_all.pdf The Hipparcos and Tycho Catalogues, Vol. 1]'', Axencia Espacial Europea (ESA), 1997; e a [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?HIP%2032349 entrada de Sirio] no catálogo Hipparcos ([[Centre de Données astronomiques de Strasbourg|CDS]] ID [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/Cat?I/239 I/239].)</ref> |
  dec= {{DEC|−16|42|58,017}}<ref name=SIMBADa/>|
  mag_ap_v= −1,46 (A)<ref name="SIMBADa"/> / 8,30 (B)<ref name="McCook2006">{{cita web | url=http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?WD%200642-166 | título=Entrada para WD 0642-166 | obra=A Catalogue of Spectroscopically Identified White Dwarfs (versión de agosto de 2006) | autor=McCook, G. P.; Sion, E. M. | editorial=[[Centre de Données astronomiques de Strasbourg|CDS]] }} ID [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/Cat?III/235A III/235A].)</ref>|
  constelación= [[Canis Maior]] (CMa) }}
{{Caixa Características de Estrela |
  clase=A1V (A)<ref name="SIMBADa" /> / [[Anana branca|DA2]] (B)<ref name="McCook2006" /> |
  b-v= 0,01 (A)<ref name="SIMBADa" /> / −0,03 (B)<ref name="McCook2006" /> |
  u-b= −0,05 (A)<ref name="Hoffleit1991">{{cita web | url=http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?HR%202491 | título=Entrada para HR 2491 | obra=Bright Star Catalogue, 5th Revised Ed. (Preliminary Version)'' | autor=Hoffleit, D.; Warren, Jr., W. H. | ano=1991 | editorial=[[Centre de Données astronomiques de Strasbourg|CDS]] }} ID [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/Cat?V/50 V/50].</ref> / −1,04 (B)<ref name="McCook2006" /> |
  variable= }}
{{Caixa Astrometría de Estrela |
  v_radial=−7,6<ref name="SIMBADa" /> |
  mov_prop_ra= −546,05<ref name="SIMBADa" /><ref name="astrometría"/> |
  mov_prop_dec= −1223,14<ref name="SIMBADa" /><ref name="astrometría"/> |
  paralaxe= 379,21 ± 1,58<ref name="SIMBADa" /> |
  pe_pax_paralaxe= <ref name="SIMBADa" /><ref name=aaa474_2_653>{{cita publicación periódica| autor=van Leeuwen, F. | título=Validation of the new Hipparcos reduction | revista=Astronomy and Astrophysics | volume=474 | número=2 | data=Novembro do 2007 | páxinas=653–664 | doi=10.1051/0004-6361:20078357 | bibcode=2007A&A...474..653V | arxiv=0708.1752 }}</ref>
  erro_par= 1,58 |
  dist_al  = 8,6 ± 0,04 |
  dist_pc  = 2,64 ± 0,01 |
  mag_abs_v= 1,42 (A)<ref name="luminosidade">Para unha magnitude aparente m e paralaxe π, a magnitude absoluta de Sirio B vén dada por: [//upload.wikimedia.org/math/b/7/e/b7eb29373dee25db8b66c4315d53292d.png esta expresión]; L=4πR<sup>2</sup>σT<sub>eff</sub><sup>4</sup>. (Isto simplifícase en Ls=(Rs)^2*(Ts)^4, onde Ls, Rs e Ts son luminosidade, radio e temperatura comparados cos valores solares). Véxase {{cita libro
 | nome=Roger John | apelidos=Tayler | ano=1994
 | título=The Stars: Their Structure and Evolution
 | url=https://archive.org/details/starstheirstruct00tayl_311 | editor=Cambridge University Press
 | páxina=[https://archive.org/details/starstheirstruct00tayl_311/page/n24 16] | isbn=0521458854 }}</ref> / 11,18 (B)<ref name="McCook2006" />
}}
{{Caixa Orbita de Estrela
| referencia = <ref name="VanDenBos1960">{{cita publicación periódica | autor=van den Bos, W. H. |título=The Orbit of Sirius | ano=1960 | revista=Journal des Observateurs | volume=43 | páxinas=145–151 | bibcode=1960JO.....43..145V | ref=harv}}</ref>
| nome = α CMa B
| período = 50,090 ± 0,055
| eixo = 7,50 ± 0,04
| excentricidade = 0,5923 ± 0,0019
| inclinación = 136,53 ± 0,43
| nodo = 44,57 ± 0,44
| periastro = 1.894,130 ± 0,015
| periarg_primario = 147,27 ± 0,54
}}
{{Caixa Detalles de Estrela|
  compoñente1 = α CMa A | 
    masa= 2,02<ref name="Liebert2005">{{Cita publicación periódica | nome=J. | apelido=Liebert | apelidos2=Young|nome2= P. A.|apelidos3= Arnett|nome3= D.|apelidos4=Holberg|nome4= J. B.|apelidos5=Williams|nome5=K. A. | título=The Age and Progenitor Mass of Sirius B | publicación=The Astrophysical Journal | ano=2005 | volume=630 | número=1 | páxinas=L69–L72 | url=http://iopscience.iop.org/1538-4357/630/1/L69/pdf/19645.web.pdf | bibcode=2005ApJ...630L..69L | doi=10.1086/462419 | ref=harv}}</ref> (A) /<br/>0,978<ref name="Liebert2005" /> (B) |
  raio=1,711<ref name="Liebert2005" /> (A) /<br/>0,0084 ± 3%<ref name="Holberg1998">{{Cita publicación periódica |apelido=Holberg |nome=J. B. | apelidos2=Barstow|nome2= M. A.|apelidos3= Bruhweiler|nome3= F. C.|apelidos4= Cruise|nome4= A. M.| apelidos5=Penny|nome5= A. J. | título=Sirius B: A New, More Accurate View | publicación=The Astrophysical Journal |ano=1998 |volume=497 |páxinas=935–942  | url=http://iopscience.iop.org/0004-637X/497/2/935/pdf/36707.pdf  | doi=10.1086/305489 | bibcode=1998ApJ...497..935H | ref=harv}}</ref> (B) |
  gravidade = 4,33<ref name="Adelman2004">{{Cita publicación periódica | nome=Saul J. | apelido=Adelman | título= CONFERENCIA - The Physical Properties of normal A stars - Proceedings of the International Astronomical Union | páxinas=1–11 | editorial=Cambridge University Press | data=do 8 ao 13 de xullo de 2004 | localización=Poprad, Eslovaquia| bibcode=2004IAUS..224....1A |url=http://journals.cambridge.org/action/displayFulltext?type=1&pdftype=1&fid=280601&jid=IAU&volumeId=2004&issueId=&aid=280600}}</ref> (A)/8,57<ref name="Holberg1998" /> (B) |
  luminosidade= 25,4<ref name="Liebert2005" /> (A) /<br/>0,026<ref name="luminosidade"/> (B)| 
  temperatura=  9.940<ref name="Adelman2004" /> (A) /<br/>25&nbsp;200<ref name="Liebert2005" /> (B)|
  metal=[Fe/H]&nbsp;=0,50<ref name="Qiu2001">{{Cita publicación periódica | apelido=Qiu | nome=H. M. | apelidos2=Zhao|nome2= G.|apelidos3=Chen|nome3= Y. Q.|apelidos4= Li|nome4= Z. W. | título=The Abundance Patterns of Sirius and Vega | revista=The Astrophysical Journal | ano=2001 | volume=548 | páxinas=953–965 | url=http://iopscience.iop.org/0004-637X/548/2/953/pdf/0004-637X_548_2_953.pdf | dataacceso=18 de setembro de 2011 | doi=10.1086/319000 | ref=harv}}</ref> (A) |
  rotación= 16 km/s<ref name="Royer2002">{{Cita publicación periódica | apelido=Royer | nome=F. | nome2=M. | apelidos2=Gerbaldi | nome3=R. | apelidos3=Faraggiana | nome4=A. E. | apelidos4=Gómez | título=Rotational velocities of A-type stars. I. Measurement of v sin i in the southern hemisphere | publicación=Astronomy and Astrophysics | url=https://www.aanda.org/articles/aa/abs/2002/01/aa1414/aa1414.html | dataacceso=18 de setembro de 2011 | ano=2002 | volume=381 | páxinas=105–121 | doi=10.1051/0004-6361:20011422 | ref=harv }}</ref> (A) |
  idade=Entre 2·10<sup>8</sup> e 3·10<sup>8</sup><ref name="Liebert2005" /> 
| compoñente2 = α CMa B
| masa2=0,978<ref name="Liebert2005" />
| raio2={{nowrap|0,0084 ± 3%}}<ref name="Holberg1998" />
| luminosidade2=0,026<ref name="note-Luminosity">A [[luminosidade bolométrica]] de Sirio B foi calculada a partir da ecuacuón L=4πR<sup>2</sup>σT<sub>eff</sub><sup>4</sup>. (Isto simplifica a écuación Ls=(Rs)^2*(Ts)^4, onde Ls, Rs e Ts son a Luminosidade, Raio e Temperatura, todas en relación cós valores solares) Ver: {{cita libro
 | autor=Roger John, Tayler | ano=1994
 | título=The Stars: Their Structure and Evolution
 | editor=Cambridge University Press
 | páxina=16 | isbn=0-521-45885-4 }}</ref>
| temperatura2=25.200<ref name="Liebert2005" />
| gravidade2=8,57<ref name="Holberg1998" />
}}
{{Caixa Catálogo de Estrela |
  nomes= 
*[[Denominación de Bayer|Bayer]]: α&nbsp;Canis&nbsp;Majoris (α CMa)<ref name=galadi93>{{Cita Harvard|Galadí-Enríquez|Gutiérrez Cabello|2001|sp=si|pp=88-93}}</ref>
*[[Denominación de Flamsteed|Flamsteed]]: 9&nbsp;Canis&nbsp;Majoris (9 CMa)<ref name=galadi93/>
*BD&nbsp;−16°&nbsp;1591<ref name=galadi93/>
*[[Henry Draper|HD]]&nbsp;48915<ref name=galadi93/>
*[[Catálogo Hipparcos|HIP]]&nbsp;32349<ref name=galadi93/>
*HR&nbsp;2491
*[[Positions and Proper Motions Catalogue|PPM]]&nbsp;217626<ref name=galadi93/>
*[[Smithsonian Astrophysical Observatory|SAO]]&nbsp;151881<ref name=galadi93/>
*WDS 06451-1643A
*ADS&nbsp;5423
*GL&nbsp;244
*GC&nbsp;8833<ref name=galadi93/>
*FK5&nbsp;257<ref name=galadi93/>
*LHS&nbsp;219<ref name=galadi93/>
*NSV 17173 }}
{{Fin Caixa de Estrela}}
'''Sirio''', ou '''Sirius''' na súa denominación [[Latín|latina]], é o nome propio da [[Estrela (astronomía)|estrela]] '''Alpha Canis Maioris''' (α&nbsp;CMa, tamén '''Alpha Canis Majoris'''), a máis rutilante de todo o ceo nocturno da [[Terra]], situada na [[constelación]] do [[hemisferio celeste]] sur [[Canis Maior]]. Esta estrela tan notable, que é realmente unha [[estrela binaria]], é ben coñecida desde a antigüidade; por exemplo, no [[antigo Exipto]], a [[Orto helíaco|saída helíaca]] de Sirio marcaba a época das inundacións do [[Nilo]],<ref name=galadi37>{{Cita Harvard|Galadí-Enríquez|Gutiérrez Cabello|2001|sp=si|pp=37–38}}</ref> e estivo presente en civilizacións tan dispares como a grega e a polinesia. En ocasións, e coloquialmente, Sirio é chamada «Estrela Can» a raíz da constelación á que pertence.

A compoñente primaria das dúas estrelas que conforman o sistema, Sirio&nbsp;A, é unha [[estrela branca da secuencia principal]] de [[tipo espectral]]&nbsp;A1V que ten unha [[temperatura efectiva|temperatura superficial]] de 10&nbsp;000&nbsp;[[kelvin|K]] e que está a uns 8,6&nbsp;[[ano luz|anos luz]] do [[Sistema Solar]], sendo a quinta estrela máis próxima do Sol. A súa [[magnitude aparente]] na [[banda B|banda&nbsp;B]] (azul) é -1,46, e na [[banda V|banda&nbsp;V]] é -1,47.<ref name="SIMBADa"/> [[Friedrich Bessel]], en 1844, deduciu a presenza dunha compañeira, un obxecto celeste moi tenue agora chamado Sirio&nbsp;B ou «o Cachorro», que foi observado casualmente por primeira vez en [[1862]] polo construtor de [[obxectivo (fotografía)|obxectivos]] astronómicos [[Alvan Graham Clark]]. Foi unha das primeiras [[anana branca|ananas brancas]] en ser descubertas, a súa magnitude na banda&nbsp;V é 8,44, o seu tipo espectral é DA2 e a súa temperatura superficial é duns 25&nbsp;200&nbsp;K.<ref name="Liebert2005"/>

Debido a certas irregularidades na órbita do sistema Sirio formado por ambas estrelas, detectouse a posibilidade da presenza dunha terceira estrela, Sirio&nbsp;C, unha presunta [[anana vermella]] cun quinto da masa do Sol e tipo espectral M5-9, nunha órbita elíptica de seis anos arredor de Sirio&nbsp;A.<ref name="Benest1995"/>

== Etimoloxía e nomes ==
O nome propio máis común para esta estrela provén do [[Lingua latina|latín]] ''Sīrius'', á súa vez do [[grego antigo]] ''Σείριος'' (''Seirios''),<ref name="Liddell1980">{{cita libro | apelidos=Liddell | nome=Henry G. | ano=1980 | apelidos2=Scott|nome2= Robert | título=Greek-English Lexicon | url=https://archive.org/details/lexicon00lidd | edición=abreviada| editor=Oxford University Press | localización=Oxford | isbn=0-19-910207-4}}</ref> aínda que a palabra helena podería ter sido importada doutro lugar con anterioridade á [[Época Arcaica|época arcaica da Antiga Grecia]],<ref name="Holberg2007-15-16">{{Cita Harvard|Holberg|2007|sp=si|pp=15-16}}</ref> sobre o que algúns suxiren unha conexión co deus exipcio [[Osiris (deus)|Osiris]].<ref name="Brosch2008-21">{{Cita Harvard|Brosch|2008|sp=si|p=21}}</ref> O primeiro uso documentado deste nome data do [[século -VII|século VII a. C.]], na obra poética ''[[Os traballos e os días]]'' de [[Hesíodo]],<ref name="Holberg2007-15-16" /> definindo a Sirio polo seu brillo dicindo, por exemplo, ''ποίκιλος Σείριος'': ''poíkilos Seirios'', «Sirio, o que brilla en moitas cores».<ref name=comellas624>{{Cita Harvard|Comellas|2002|sp=si|p=624}}</ref> Non obstante, Sirio conta con máis de cincuenta designacións distintas.<ref name="Holberg2007-xi">{{Cita Harvard|Holberg|2007|sp=si|p=XI}}</ref>

En [[lingua árabe|árabe]] coñécese á estrela como الشِّعْرَى (transliterado: ''aš-ši‘rā'' ou ''ash-shira''; o líder),<ref name="Staff2007">{{cita web | autor=Staff | ano=2007 | url=http://www.britannica.com/eb/article-9067991/Sirius | título=Sirius | editorial=Britannica Online Encyclopedia | dataacceso=18 de setembro de 2011 }}</ref> do que deriva a alternativa ''Aschere''. En [[sánscrito]] dise ''Mrgavyadha'', «cazador de cervos», ou ''Lubdhaka'', «cazador». Baixo o primeiro destes dous nomes, Sirio representa a [[Rudra]] ([[Shiva]]).<ref name="Kak">{{cita web | url=http://www.ece.lsu.edu/kak/ihr.pdf | dataacceso=18 de setembro de 2011 | obra=IndiaStar Review of Books | título=Indic ideas in the Greco-Roman world | autor=Kak, Subhash }}</ref><ref name="Magee1995">{{cita web |url=http://www.religiousworlds.com/mandalam/shiva.htm |título=Shri Shri Shiva Mahadeva |dataacceso=18 de setembro de 2011 |autor=Gene R. Thursby |lingua=inglés |cita= |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20061022074451/http://www.religiousworlds.com/mandalam/shiva.htm |dataarquivo=22 de outubro de 2006 |urlmorta=yes }}</ref> Polo norte, en [[Escandinavia]], a estrela era chamada ''Lokabrenna'', algo así como «a tea de [[Loki]]».<ref name=Cleasby>{{cita libro |apelidos=Cleasby |nome=Richard |apelidos2=Guðbrandr |nome2=Vígfusson |título=An Icelandic-English Dictionary |url=https://archive.org/details/icelandicenglish0000clea |lingua=inglés e islandés |edición=2ª |ano=1957 |editor= Oxford University Press |localización= Oxford, Reino Unido |isbn=978-0198631033 | páxinas=[https://archive.org/details/icelandicenglish0000clea/page/79 79], 594 |cita= }}</ref><ref>{{cita web |url=http://www.vikinganswerlady.com/stars.shtml | título=Viking Age Star and Constellation Names |autor=The Viking Answer Lady |lingua=inglés |cita="Loki's brand; Loki's torch", Sirius. Under brenna Cleasby says, "According to Finn Magnusson (Lex. Mythol.) Sirius is called Loka brenna, 'the conflagration of Loki', referring to the end of the world."}}</ref> Durante a [[Idade Media]], na [[astroloxía]] Sirio era unha das quince [[estrelas fixas behenias]],<ref name="Tyson1993">{{cita libro | nome=Donald | apelidos=Tyson | ano=1993 | apelidos2=Freake|nome2= James | título=Three Books of Occult Philosophy | url=https://archive.org/details/threebooksofoccu0000agri | editor=Llewellyn Worldwide | isbn=0875428320 }}</ref> asociada concretamente co [[berilo]] e os [[xuníperos]], e cuxo símbolo astrolóxico foi listado por [[Heinrich Cornelius Agrippa|Agrippa de Nettesheim]].<ref name="Agrippa1533">{{cita libro | nome=Heinrich Cornelius | apelidos=Agrippa | ano=1533 | título=De Occulta Philosophia | isbn=9004094210 }}</ref>

Historicamente, moitas culturas outorgáronlle unha especial transcendencia a Sirio, que en particular foi relacionada frecuentemente cos cánidos, de aí que coloquialmente sexa coñecida como a «Estrela Can» (en todas as súas variantes idiomáticas: ''Estrella Perro'', ''Dog Star'', ''Stella del Cane'', ''Hundsstern'', ''Köpek-yıldız'', ''Hundstjärnan'' etc.), o cal ten que ver en parte con que os nomes das constelacións son xa antigos e tamén con que sexa a estrela máis brillante da súa constelación, [[Canis Maior]], o «Gran Can», que tipicamente foi identificado como o can do xigante [[Orión (mitoloxía)|Orión]], aínda que esta non foi a única opción. Incluso [[Homero]], na ''[[Ilíada]]'', describiu o achegamento de [[Aquiles]] a [[Troia]] facendo referencia a Sirio como can de Orión, como estrela máis brillante e como malvada.<ref name="Homer">{{cita libro | apelidos=Homero | ano=1997 | título=Illiad (trad. Stanley Lombardo) | editor=Hackett | localización=Indianapolis |isbn=9780872203525 }} 22.33–37.</ref><ref name="maligna">Véxase tamén o parágrafo referente a Grecia na sección [[Sirius#Observación histórica e cultural|Observación histórica e cultural]].</ref>

Na [[astronomía chinesa]], é coñecida como a estrela do «lobo celestial» (en [[lingua chinesa|chinés]] e [[lingua xaponesa|xaponés]]: 天狼; [[pinyin]]: ''Tiānláng''; [[rōmaji]]: ''Tenrō'')<ref name="Holberg2007-22">{{Cita Harvard|Holberg|2007|sp=si|p=22}}</ref> na Mansión de Jǐng (井宿). Por outro lado, en [[Norteamérica]], moitos pobos indíxenas relacionaron tamén Sirio cos [[cánido]]s; os [[seri]] e os [[tohono O'odham]] tomaron a estrela como un can que perseguía ovellas polas montañas, mentres que os [[Pobo pés negros|pés negros]] chamárona «Cara-can». O [[pobo cherokee]] emparellou Sirio con [[Alpha Scorpii|Antares]] como parella de cans gardiáns que custodiaban cada lado do «Camiño das almas»; os [[pobo pawnee|pawnee]] de [[Nebrasca]] realizaron varias asociacións, a tribo skidi chamouna «Estrela Lobo», e outras usaban a variante «Estrela Coiote». En [[Alasca]], os [[inuit]] do [[estreito de Bering]] coñecían Sirio como «Can Lúa».<ref name="Holberg2007-23">{{Cita Harvard|Holberg|2007|sp=si|p=23}}</ref>

Polo contrario, varias culturas vincularon a Sirio con arcos e frechas. Os antigos chineses visualizaron un grande arco e unha frecha formados por [[Puppis]] e Canis Maior, de maneira que o extremo da frecha apunta ao lobo Sirio. Unha conexión similar atópase no [[templo de Hator]] en [[Dendera]], onde a deusa [[Satis]] lle dispara a súa [[seta]] a [[Hator]]. Co nome de ''Tir'' era retratada como a frecha en si na [[Persia|cultura persa]] posterior.<ref name="Holberg2007-24">{{Cita Harvard|Holberg|2007|sp=si|p=24}}</ref>

Igualmente, mencionase a Sirio no capítulo 53 do [[Corán]], titulado ''An-Najm'', «A estrela», do seguinte xeito: وأنَّهُ هُوَ رَبُّ الشِّعْرَى, ''«Que El é o Señor de Sirio (a Poderosa Estrela)»'' (53:49).<ref name="Corán">{{cita web | título=An-Najm (A estrela), Surah 53 | ano=2007 | obra=Translations of the Qur'an | url=http://www.cmje.org/religious-texts/quran/verses/053-qmt.php | editor=University of Southern California, Center for Muslim-Jewish Engagement | lingua=inglés | dataacceso=18 de setembro de 2011 | urlarquivo=https://web.archive.org/web/20111012172401/http://www.cmje.org/religious-texts/quran/verses/053-qmt.php | dataarquivo=12 de outubro de 2011 | urlmorta=yes }}</ref>

Se ben é certo que Sirio é designada por moi diferentes nomes científicos, a gran maioría deles están constituídos por unhas siglas e un número. A clásica [[denominación de Bayer]], do [[século XVII]], baseada en ordenar as estrelas de cada constelación por brillo aparente mediante o [[alfabeto grego]] seguido do nome latino da constelación en [[xenitivo]], asignaba a esta estrela o nome Alpha Canis Maioris ou α Canis Maioris, abreviado como α&nbsp;CMa. O inconveniente deste sistema radicaba no feito de que hai moitas máis estrelas por constelación que letras no alfabeto, por isto [[John Flamsteed]] propuxo [[Denominación de Flamsteed|un novo método]] consistente en dar a cada estrela dunha constelación un número e non unha letra, seguindo a [[Ascensión recta|ascensión recta crecente]] en lugar do brillo. Así, e engadindo tamén o xenitivo latino, Sirio quedaba como 9&nbsp;Canis Maioris, abreviado 9&nbsp;CMa. Posteriormente creáronse máis catálogos estelares de maior envergadura e precisión. No [[Bonner Durchmusterung]], tras as correspondentes siglas do catálogo (hai varias debido ás súas ampliacións) vai a declinación da estrela e un número, Sirio é BD&nbsp;−16°&nbsp;1591. No [[Catálogo Henry Draper|de Henry Draper]], que ten en conta a orde de ascensión recta para a [[Época (astronomía)|época 1900.0]] e que foi o primeiro intento de clasificación por [[tipo espectral]], a Sirio adxudicóuselle HD&nbsp;48915; pero no [[Bright Star Catalogue]], que inclúe aproximadamente as estrelas visibles a simple vista, Sirio pasa a ser HR&nbsp;2491. Outros moitos son PPM&nbsp;217626, do [[Positions and Proper Motions Catalogue]], SAO&nbsp;151881, do [[Smithsonian Astrophysical Observatory]], GC&nbsp;8833, do [[Boss General Catalogue]], WDS 06451-1643A, ADS&nbsp;5423, GL&nbsp;244, FK5&nbsp;257, LHS&nbsp;219, NSV 17173 e o do recente, preciso e completo [[catálogo Hipparcos]]: HIP&nbsp;32349.<ref name=galadi93/><ref>{{cita web |url=http://www.alcyone.de/cgi-bin/search.pl?object=HR2491 |título=Sirius |dataacceso=18 de setembro de 2011 |lingua=inglés |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20110904082428/http://www.alcyone.de/cgi-bin/search.pl?object=HR2491 |dataarquivo=04 de setembro de 2011 |urlmorta=yes }}</ref>

== Observación histórica e cultural ==
Dada a súa calidade de estrela excepcionalmente vistosa, Sirio está presente desde tempos prehistóricos na mitoloxía, nas relixións e nos costumes de numerosas culturas.

{| style="float:left; margin:5px; border:1px solid gray;"
|- style="text-align:center;"
|
<hiero>X1:N14-M44</hiero>
[[Xeroglífico]]<br/>Sirio/Sopdet.
|}
Sirio, estrela coñecida no [[antigo Exipto]] como ''Sopdet'', ''Sothis'' ou ''Sethis'' (en [[lingua grega|grego]]: Σῶθις, ''[[Sothis]]''),<ref name=enciclopediasethis>{{cita libro |editor=Salvat Editores |título=La Enciclopedia - Sothis o Sethis | edición=1ª |ano=2003 |volume=19 |localización=Madrid, España |isbn=84-345-7483-7 |páxinas=14450 |cita=Nome da estrela Sirio no antigo Exipto. }}</ref> aparece xa nos primeiros rexistros astronómicos, simbolizada xa por un can, orixe do ulterior nome de [[Canis Maior|Can Maior]].<ref name=comellas623>{{Cita Harvard|Comellas|2002|sp=si|p=623}}</ref> Durante a época do [[Imperio Medio de Exipto]], o pobo exipcio baseaba o seu [[calendario]] no [[orto helíaco]] de Sirio, isto é, o primeiro día no que se fai visible por occidente de madrugada xusto antes da saída do Sol, despois de terse apartado suficientemente do brillo do Sol.<ref name=galadi37/> A importancia deste feito reside en que marcaba o inicio da temporada anual da crecida do río [[Nilo]],<ref name=galadi37/> antes do [[solsticio]] estival,<ref name="Wendorf2001">{{cita libro | nome=Fred | apelidos=Wendorf | apelidos2=Schild|nome2= Romuald | ano=2001 | título=Holocene Settlement of the Egyptian Sahara: Volume 1, The Archaeology of Nabta Plain | páxinas=500 | editor=Springer | isbn=0306466120 | url=http://books.google.com/?id=qUk0GyDJRCoC&pg=PP1&dq=isbn=0306466120 | formato=Vista previa de Google Books | dataacceso=18 de setembro de 2011 |lingua = inglés}}</ref> despois dunha ausencia de setenta días nos ceos nocturnos.<ref name="Holberg2007-4-5">{{Cita Harvard|Holberg|2007|sp=si|pp=4–5}}</ref> O xeroglífico de Sothis representa unha estrela de cinco puntas e un triángulo. Sothis era identificado coa [[Mitoloxía exipcia|gran deusa]] [[Isis]], que formaba parte, xunto co seu esposo [[Osiris (deus)|Osiris]] e co seu fillo [[Horus]], dun triteísmo, mentres que ese período de setenta días nos que Sirio non se vía no ceo simbolizaba o paso de Isis e Osiris polo [[duat]], o [[inframundo]] exipcio.<ref name="Holberg2007-4-5"/> Dun xeito similar, para os [[Muiscas|chibchas]] da actual [[Colombia]] a saída helíaca de Sirio anunciaba o comezo da temporada de choivas.<ref>{{cita web |url=http://www.jovenastronomo.mendoza.edu.ar/pl_antigua.htm |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20100328180122/http://www.jovenastronomo.mendoza.edu.ar/pl_antigua.htm |data-arquivo=28 de marzo de 2010 |urlmorta=yes |título=Astronomía - Historia antigua |dataacceso=18 de setembro de 2011 |autor=Joven astrónomo |ano=2002 }}</ref>

A ineludible relación entre Sirio e o calendario exipcio ocasionou que, co tempo, Sirio e o coñecido como [[ciclo sotíaco]] (tamén sotiaco, sothiaco ou sótico) se convertesen nun importante elemento para determinar con maior exactitude a cronoloxía do antigo Exipto,<ref>{{cita libro |apelidos=Parker |nome=Richard A. |título=The Calendars of ancient Egypt |lingua=inglés  |ano=1950 |editor= University Press |localización=Chicago, EE. UU. |isbn= }}</ref><ref name=enciclopediasothiaco>{{cita libro |editor=Salvat Editores |título=La Enciclopedia - sothiaco |edición=1ª |ano=2003 |volume=19 |isbn=84-345-7483-7 |páxinas=14450 }}</ref> posto que os antigos exipcios non utilizaron un único sistema de datamento. Por outra parte, este método non está exento de inconvenientes, o que levou á aparición dalgúns detractores que prefiren tirar doutros sistemas.<ref>{{Cita publicación periódica |apelidos=O'Mara |nome=Patrick | ano=2003 |título=Censorinus, the Sothic Cycle, and calendar year one in ancient Egypt: the Epistological problem |publicación=Journal of Near Eastern studies |volume=62 |número=1 |páxinas=17-26 |doi=10.1086/375914}}</ref> O ciclo sotiaco é o período de 1461&nbsp;anos de 365&nbsp;días exactos (do [[calendario exipcio]], no [[Calendario xuliano|xuliano]] son 1460&nbsp;anos de 365,25&nbsp;días) que tarda a saída helíaca de Sirio en volver coincidir co comezo dun ano novo, o primeiro día do mes Thoth,<ref name=enciclopediasothiaco/> descoordinación que vén acarrexada porque o ano exipcio non coincidía co [[Ano sideral|sideral]]. Grazas á conservación dalgúns restos arqueolóxicos que fan referencia ao orto helíaco de Sirio e dos que se coñece a que dinastía pertencen, como unha táboa de [[marfil]] do [[faraón]] [[Djer]], pódese fixar unha referencia a partir da cal datar os acontecementos sucedidos no antigo Exipto.<ref name=Kitchen>{{Cita publicación periódica |apelidos=Kitchen |nome=Kenneth Anderson |título=The Chronology of Ancient Egypt |publicación=World archaeology, Chronologies |localización=Londres |volume=23 |número=2 |url=http://hbar.phys.msu.ru/gorm/dating/chroneg.pdf |ano=1991 |páxinas=201-208 |lingua=inglés |data= |revista= |data-acceso=18 de setembro de 2011 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20061019223019/http://hbar.phys.msu.ru/gorm/dating/chroneg.pdf |dataarquivo=19 de outubro de 2006 |urlmorta=yes }}</ref><ref>{{cita libro |apelidos=Krauss |nome=Rolf |título=Sothis- und Monddaten: Studien zur astronomischen und technischen Chronologie Altägyptens |lingua=alemán |ano=1985 |editor= Gerstenberg |localización=Hildesheim }}</ref>

En [[Sumeria]], arredor do terceiro milenio antes de Cristo, Sirio adoptou xa papeis centrais na [[Mitoloxía de Mesopotamia|relixión sumeria]]. Como estrela de referencia para o calendario, e baixo a denominación ''<sup>MUL</sup>KAK.SI.SÁ'', cumpría unha importante función no ciclo agrícola; e co nome de ''<sup>MUL</sup>KAK.TAG.GA'' (frecha do ceo), Sirio era considerada como unha divindade principal pero subordinada á «estrela dominante de Deus sobre o resto de obxectos celestes», [[Venus]], que era adorada como a deusa [[Inanna]]. Na procesión de [[Akitu]] (aninovo), Sirio recibía as súas correspondentes ofrendas.<ref name=edzard>{{cita libro |apelidos=Edzard |nome=Dietz-Otto |título=Reallexikon der Assyriologie und vorderasiatischen Archäologie, Bd. 3 |lingua=alemán |ano=1971 |editor= de Gruyter |localización=Berlín |isbn=3-11-003705-X |páxinas=74-75 }}</ref> Máis tarde, e practicamente sen cambios no que representaba, para os [[Asiria|asirios]] e os [[Babilonia|babilonios]], Sirio supoñía ademais, segundo as táboas de arxila ''[[MUL.APIN]]'', o sinal para especificar os anos bisestos.

A civilización da [[Antiga Grecia]] observou que a aparición de Sirio anunciaba os cálidos e secos veráns [[Mar Mediterráneo|mediterráneos]], e polo tanto temían malas colleitas, ademais de que debilitara os homes e que excitara as mulleres.<ref name="Holberg2007-19">{{Cita Harvard|Holberg|2007|sp=si|p=19}}</ref> Debido ao seu brillo, a titilación de Sirio era máis apreciable nas condicións atmosféricas variables de principios do verán, o cal indicaba, para os observadores gregos, certas emanacións que provocaban a súa influencia maligna. As persoas que sufrían os seus efectos eran denominadas ''αστροβόλητος'' (''astrobólētos'', «golpeados pola estrela»). Na literatura descríbese a estrela como «ardente» ou «chameante».<ref name="Holberg2007-20">{{Cita Harvard|Holberg|2007|sp=si|p=20}}</ref> A temporada posterior á aparición de Sirio pasou a ser coñecida como os «días do can».<ref name="Holberg2007-16-17">{{Cita Harvard|Holberg|2007|sp=si|p=16-17}}</ref> Os habitantes de [[Ceos]], illa do arquipélago das [[Cícladas]], no [[mar Exeo]], ofrecían sacrificios a Sirio e a [[Zeus]] para que levasen brisas frescas, e que volvese a reaparición da estrela para o verán. Se se elevaba clara, presaxiaba boa fortuna, e se saía brumosa ou borrosa, vaticinaba (ou máis ben emanaba) pestilencia. Algunhas moedas do [[Século -III|século III&nbsp;a.&nbsp;C.]] recuperadas da illa, presentan cans ou estrelas dos que saen raios, o que destaca a relevancia de Sirio.<ref name="Holberg2007-20" /> Tamén en Grecia, o astrónomo e matemático [[Aristarco de Samos]] considerou a estrela polo seu brillo un sol.<ref name=comellas623/>

Posteriormente, os [[Roma Antiga|romanos]] celebraban a posta de Sirio o [[25 de abril]] sacrificando para a deusa [[Robigo]] un can xunto con [[incenso]], [[viño]] e unha [[Ovis orientalis aries|ovella]], con obxecto de protexer ese ano as colleitas de enfermidades como a [[Puccinia graminis|rolla]] do [[trigo]], a causa das emanacións malvadas da estrela.<ref name="Ovidio">[[Ovidio]]; ''[[Fasti]]'' IV, versos 901–942.</ref> Así mesmo, os romanos denominaron «canicŭla» ([[canícula]]) aos «días do can» gregos, cultismo [[Latín|latino]] que se conserva e que retén o seu significado, que se refire aos días de maior calor,<ref name=raecanicula>{{cita web |url=http://buscon.rae.es/draeI/SrvltConsulta?TIPO_BUS=3&LEMA=can%EDcula |título=Canícula |dataacceso=18 de setembro de 2011 |autor=Real Academia Española | obra=Diccionario de la lengua española |cita=Canícula (na súa segunda acepción): ''tiempo del nacimiento heliaco de Sirio, que antiguamente coincidía con la época más calurosa del año, pero que hoy no se verifica hasta fines de agosto. }}</ref> aínda que esta época de altas temperaturas antes tiña lugar tras o orto helíaco de Sirio;<ref name=comellas623/><ref name=raecanicula/> este desprazamento temporal débese á precesión dos [[equinoccio]]s.<ref name=comellas623/>

[[Ficheiro:Claudius Ptolemaeus.jpg|arribaádereita|miniatura|[[Claudio Tolomeo]], segundo un gravado medieval.]]
[[Claudio Tolomeo]] de [[Alexandría]], no [[século II]], cartografou as estrelas nos libros sétimo e oitavo do seu ''[[Almaxesto]]'', un tratado astronómico que contén o catálogo estelar máis completo da antigüidade. Nel, Tolomeo usou Sirio como localización do meridiano central terrestre. Debuxou incorrectamente a Sirio como unha das seis estrelas vermellas, cuestión que foi un tema controvertido para os astrónomos durante moito tempo.<ref name="galadi175">{{Cita Harvard|Galadí-Enríquez|Gutiérrez Cabello|2001|sp=si|p=175}}</ref><ref name="rojo">Véxase § [[Sirius#Sirio como estrela vermella|Sirio como estrela vermella]].</ref> As outras cinco estrelas vermellas son de [[Tipo espectral (estelar)|clase M e K]], como por exemplo [[Alpha Boötis|Artur]], na [[Boötes|constelación do Boieiro]], e [[Betelgeuse]], en [[Orión (constelación)|Orión]].<ref name="Holberg2007-32">{{Cita Harvard|Holberg|2007|sp=si|p=32}}</ref>

Na [[Polinesia]], as estrelas máis brillantes eran importantes para a navegación entre os miles de [[illa]]s e [[Atol|atois]] do [[océano Pacífico]]. Baixas, xunto ao horizonte, servían como [[compás (navegación)|compases]] estelares que axudaban aos mariñeiros a trazar os seus camiños. Adicionalmente, funcionaban como marcadores de [[latitude]]; no caso de Sirio, coincide coa latitude do arquipélago de [[Fiji]], en 17º&nbsp;S, de maneira que superaba as illas cada noite.<ref name="Holberg2007-25-26">{{Cita Harvard|Holberg|2007|sp=si|p=25-26}}</ref> Para os polinesios o mapa dos ceos nocturnos non era o mesmo que o dos romanos e gregos. No seu firmamento, Sirio pertencía a unha [[constelación]] chamada ''Manu'', na que facía ás veces de corpo dun gran paxaro, formando as puntas das ás [[Canopus (estrela)|Canopus]], ao sur, e [[Procyon (estrela)|Procion]], ao norte, outras dúas estrelas notables que dividían a noite polinesia en dous hemisferios.<ref name="Holberg2007-25-26"/> Da mesma forma que a aparición de Sirio antes da aurora anunciaba o verán para os gregos, para o [[pobo maorí]] sinalaba o comezo do inverno, na súa lingua ''Takurua'', nome que designaba tanto a estación como a Sirio. O seu punto culminante no [[solsticio invernal]] era día de festa en [[Hawai]] —arquipélago que, aínda que xa se encontra no hemisferio norte terrestre, está a baixa latitude—, onde era coñecido como ''Ka'ulua'', «Raíña do ceo», aínda que non é este o seu único nome ao longo do Pacífico, pois recibía outros como ''Tau-ua'' nas [[illas Marquesas]], ''Rehua'' en [[Nova Zelandia]] e ''Aa'' ou ''Hoku-Kauopae'' na propia Hawai.<ref name="Holberg2007-25-26"/>

No [[século XVIII]], o influente filósofo [[prusia]]no [[Immanuel Kant]] reflexionou sobre Sirio e, a causa do rutilante brillo da estrela no ceo europeo, onde non poden verse rivais inmediatos en brillo como [[Canopus (estrela)|Canopus]], [[Alpha Centauri]] ou [[Achernar]], pensou que sería o centro de gravitación do universo arredor do cal rotarían os demais obxectos celestes.<ref name=comellas623/>

Existe un grupo étnico de [[Malí]], os [[dogón]]s, ao que se lle atribúe posuír coñecementos tradicionais sobre Sirio que teoricamente serían imposibles de adquirir sen a utilización dun [[telescopio]]. Segundo os libros ''Entretiens avec Ogotemmêli'' e ''Le renard pâle'', do antropólogo francés [[Marcel Griaule]] (1898 - 1956), este pobo non só coñecía o período orbital de cincuenta anos de Sirio e do seu pequeno astro compañeiro antes que os astrónomos europeos e estadounidenses, senón que tamén facían referencia a unha posible terceira estrela no sistema. Sirio&nbsp;A é coñecida como ''Sigi tolo'', Sirio&nbsp;B como ''Po tolo'' e a terceira estrela como ''Emme ya tolo''. O libro de [[Robert K. G. Temple]] de 1976 ''The Sirius Mystery'', no que se asocia aos dogóns con [[extraterrestre]]s,<ref>{{Cita novas | apelido = Sheppard | nome = R.Z. | título = Worlds in Collusion | editor = [[Time]] | data = 2 de agosto de 1976 | url = http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,914468,00.html | data-acceso = 18 de setembro de 2011 | data-arquivo = 02 de febreiro de 2013 | url-arquivo = https://web.archive.org/web/20130202154810/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,914468,00.html | url-morta = yes }}</ref> atribúelles ademais o coñecemento do [[sistema xoviano]] descuberto por [[Galileo Galilei]], das catro maiores [[Satélite natural|lúas]] de [[Xúpiter]], e tamén o coñecemento dos [[aneis de Saturno]]. Tales nocións astronómicas non pasaron desapercibidas e xeraron polémica e especulación. Partindo dun artigo do ano 1978 da publicación ''[[Skeptical Inquirer]]'', é posible que este extraordinario entendemento do sistema Sirio fora consecuencia de contaminación cultural,<ref name="Ridpath1978">{{cita web | apelido=Ridpath | nome=Ian | ano=1978 | url=http://www.csicop.org/si/7809/sirius.html | título=Investigating the Sirius "Mystery" | editor=Committee for Skeptical Inquiry | dataacceso=18 de setembro de 2011 | data-arquivo=17 de febreiro de 2003 | url-arquivo=https://web.archive.org/web/20030217073018/http://www.csicop.org/si/7809/sirius.html | url-morta=unfit }}</ref> algo do que máis recentemente se acusou aos propios [[Etnografía|etnógrafos]],<ref name="Ortiz">{{cita web | url=http://www.ramtops.co.uk/dogon.html | título=The Dogon Revisited | dataacceso=18 de setembro de 2011 | nome=Bernard R. Ortiz | apelido=de Montellano | editor=Doug’s Archaeology site | urlarquivo=https://www.webcitation.org/6ESXHPjkp?url=http://www.ramtops.co.uk/dogon.html | dataarquivo=15 de febreiro de 2013 | urlmorta=yes }}</ref><ref name="Coppens">{{cita web | url=http://www.philipcoppens.com/dogonshame.html | título=Dogon Shame | dataacceso=18 de setembro de 2011 | nome=Philip | apelido=Coppens | urlarquivo=https://www.webcitation.org/6ESXBTTMa?url=http://www.philipcoppens.com/dogonshame.html | dataarquivo=15 de febreiro de 2013 | urlmorta=yes }}</ref> explicación que polo contrario parece demasiado simplista para outros.<ref name="Apter1999">{{Cita publicación periódica | apelido=Apter | nome=Andrew | título=Griaule's Legacy: Rethinking "la parole claire" in Dogon Studies | editor=Cahiers d'Études africaines | ano=1999 | volume=45 | número=1 | páxinas=95–129 | url=http://www.sscnet.ucla.edu/history/apter/Cahiers.pdf | formato=PDF | ref=harv |dataacceso=18 de setembro de 2011}}</ref> Noah Brosch, no seu libro ''Sirius Matters'', propuxo que dita transferencia cultural astronómica ao pobo dogón tivo lugar en 1893, cando unha expedición francesa que pretendía contemplar unha eclipse visitou a súa rexión.<ref name="Brosch2008-68-69">{{Cita Harvard|Brosch|2008|sp=si|pp=68–69}}</ref> Outros posibles culpables desa suposta contaminación cultural poderían ter sido [[misioneiro]]s no ano 1930,<ref name="JPLuminet">{{cita libro |nome = Jean-Pierre |apelidos=Luminet| título=Les trous noirs |editor=Seuil | outros = Colección: Points Sciences |ano=1992|lingua=francés|isbn=978-2020159487 | id=JPLuminet1992 |capítulo=Le jardin des naines blanches |páxinas=100-102 }}</ref> antes das primeiras investigacións de Marcel Griaule cos dogóns.<ref name="Holberg2007-cap11">{{Cita Harvard|Holberg|2007|sp=si|texto=Holberg, 2007, capítulo 11}}</ref>

== Sistema Sirio ==
[[Ficheiro:Sirius-B-Orbit-de2.svg|miniatura|230px|esquerda|Órbita de Sirio&nbsp;B arredor de Sirio&nbsp;A.]]
Sirio é unha [[estrela binaria]] composta de dúas estrelas brancas orbitando entre si a unha distancia dunhas 20&nbsp;[[Unidade astronómica|ua]] (uns 3·10<sup>9</sup>&nbsp;km),<ref name="separacion">1&nbsp;ano-luz&nbsp;=&nbsp;63.241&nbsp;ua; semieixe maior =&nbsp;distancia × tg([[Subtendido|ángulo subtendido]]) =&nbsp;8,6 × 63.241 × tan(7,56″) =&nbsp;19,9&nbsp;ua, aproximadamente.</ref> aproximadamente a distancia entre o Sol e [[Urano]], e cun período de cincuenta anos. A compoñente máis brillante, Sirio&nbsp;A, é unha estrela branca da [[secuencia principal]] de [[tipo espectral]] A1V, cunha temperatura superficial estimada en 9940&nbsp;[[Kelvin|K]].<ref name="Adelman2004" /> A súa compañeira, Sirio&nbsp;B, é unha estrela que xa evolucionou da secuencia principal e converteuse en [[anana branca]] sendo dez mil veces menos luminosa no espectro visual, pero nun tempo foi a máis masiva das dúas.<ref name="Holberg2007-214">{{Cita Harvard|Holberg|2007|sp=si|p=214}}</ref> A idade do sistema calculouse en arredor de 230&nbsp;millóns de anos. Crese que nun momento máis temperán da súa existencia eran dúas estrelas brancas azuladas viaxando cada unha nunha órbita elíptica cada 9,1&nbsp;anos.<ref name="Holberg2007-214" /> A emisión de [[radiación infravermella]] do sistema Sirio é máis alto do esperado, segundo as medicións do observatorio espacial [[IRAS]], o que podería ser unha proba de po no sistema, que se considera infrecuente nunha estrela binaria.<ref name="SolStation">{{cita web | url=http://www.solstation.com/stars/sirius2.htm|título = Sirius 2 | editor = SolStation | dataacceso = 18 de setembro de 2011 }}</ref><ref name="Backman1986">{{cita libro | nome=D. E. | apelido=Backman | apelidos2=Gillett|nome2= F. C.|apelidos3= Low|nome3= F. J. | título= CONFERENCIA: IRAS observations of nearby main sequence stars and modeling of excess infrared emission - Proceedings, 6th Topical Meetings and Workshop on Cosmic Dust and Space Debris | editor=COSPAR and IAF | data=Do 30 de xuño ao 11 de xullo de 1986 | localización=Toulouse, Francia | bibcode=1986AdSpR...6...43B | id=ISSN 0273-1177 }}</ref> A imaxe do [[observatorio de raios X Chandra]] amosa a Sirio&nbsp;B eclipsando a súa, en teoría, máis brillante compañeira, posto que Sirio&nbsp;B é unha fonte máis potente de [[raios X]].<ref name="Brosch2008-126">{{Cita Harvard|Brosch|2008|sp=si|p=126}}</ref>

=== Sirio A ===
[[Ficheiro:Sirius A-Sun comparison.png|miniatura|250px|Comparación entre Sirio&nbsp;A e o Sol.]]
Sirio&nbsp;A ten unha masa aproximada de 2,02 veces a do Sol,<ref name="Liebert2005"/><ref name="SolStation" /><ref name="Braganca2003">{{cita web | apelido=Bragança | nome=Pedro | data=15-7-2003 | url=http://www.space.com/scienceastronomy/brightest_stars_030715-1.html | urlarquivo=https://web.archive.org/web/20090616051842/http://www.space.com/scienceastronomy/brightest_stars_030715-1.html | dataarquivo=16-06-2009 | título=The 10 Brightest Stars | editorial=SPACE.com | dataacceso=18 de setembro de 2011 | urlmorta=yes }}</ref> que é de 1,9891·10<sup>30</sup>&nbsp;kg.<ref name=nssdc>{{cita web |apelido=Williams |nome=D. R. |ano=2004 |título=Sun Fact Sheet |url=http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/sunfact.html |editorial=[[NASA]] |dataacceso=18 de setembro de 2011 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20100715200549/http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/sunfact.html |dataarquivo=15 de xullo de 2010 |urlmorta=yes }}</ref> O radio de Sirio&nbsp;A, 5,936±0,016&nbsp;[[Miliarcosegundo|mas]], foi medido con [[Interferometría|interferómetro astronómico]]. A súa velocidade de rotación é relativamente baixa, de 16&nbsp;km/s,<ref name="Royer2002" /> a causa do cal non se produce un achatamento significativo do disco,<ref name="Kervella2003">{{Cita publicación periódica | apelido=Kervella | nome=P. | apelidos2=Thevenin|nome2= F.|apelidos3=Morel|nome3= P.|apelidos4= Borde|nome4= P.|apelidos5= Di Folco|nome5= E. | título=The interferometric diameter and internal structure of Sirius A | editor=Astronomy and Astrophysics | url=http://arxiv.org/PS_cache/astro-ph/pdf/0306/0306604v1.pdf | ano=2003 | volume=407 | páxinas=681–688 | doi=10.1051/0004-6361:20030994 | ref=harv | dataacceso = 18 de setembro de 2011}}</ref> ao contrario do que lle sucede a unha estrela de tamaño parecido, [[Vega (estrela)|Vega]], que debido á súa alta velocidade de rotación de 274&nbsp;km/s presenta un diámetro ecuatorial moito máis prominente que o polar.<ref name="Aufdenberg2006">{{Cita publicación periódica | apelido=Aufdenberg | nome=J.P. | apelidos2=Ridgway | nome2=S.T. | autor3=et al. | título=First results from the CHARA Array: VII. Long-Baseline Interferometric Measurements of Vega Consistent with a Pole-On, Rapidly Rotating Star? | editor=Astrophysical Journal | ano=2006 | volume=645 | páxinas=664–675 | url=http://www.chara.gsu.edu/CHARA/Papers/Paper6.pdf | url-arquivo=https://web.archive.org/web/20120312023234/http://www.chara.gsu.edu/CHARA/Papers/Paper6.pdf | data-arquivo=12 de marzo de 2012 | urlmorta=yes | dataacceso=18 de setembro de 2011 | doi=10.1086/504149 | ref=harv | apelidos= }}</ref> Mentres que a magnitude aparente de Sirio é a maior do ceo nocturno no que a estrelas se refire, con -1,46,<ref name=SIMBADa/> a súa [[magnitude absoluta]] é 1,42, moi por debaixo das súas veciñas [[Iota Canis Maioris]], [[Bellatrix]] ou [[VY Canis Maioris]]. A súa idade rolda os 200 ou 300 millóns de anos.<ref name="Liebert2005" />

Os modelos teóricos estelares indican que a estrela formouse durante o colapso dunha [[nube molecular]] e, despois de dez millóns de anos, a súa xeración interna de [[enerxía]] proviña completamente de [[Fusión nuclear|reaccións nucleares]]. O [[Núcleo (xeoloxía)|núcleo]] pasou a ser unha [[Convección|zona convectiva]] e facía uso do [[ciclo CNO]] para xerar enerxía.<ref name="Kervella2003"/> Espérase que Sirio&nbsp;A esgote as reservas de [[hidróxeno]] do seu núcleo antes de mil millóns de anos despois da súa formación. Entón converterase nunha [[xigante vermella]] para logo acabar sendo unha [[anana branca]].<ref name="Holberg2007-218">{{Cita Harvard|Holberg|2007|sp=si|p=218}}</ref>

O espectro de Sirio&nbsp;A desvela liñas fortemente metálicas, é dicir, é unha estrela rica en [[Elemento químico|elementos]] máis pesados que o [[helio]], como por exemplo o [[ferro]].<ref name="SolStation" /><ref name="Kervella2003"/> En comparación co Sol, a proporción de ferro fronte á de hidróxeno na atmosfera de Sirio&nbsp;A vén dada por: <math>\begin{smallmatrix}[\frac{Fe}{H}]=0,5\end{smallmatrix}</math>,<ref name="Qiu2001" /> equivalente a 10<sup>0,5</sup>, o que quere dicir que Sirio&nbsp;A ten un 316% da proporción de ferro-hidróxeno existente na atmosfera do Sol. Por outra parte, é improbable que esa porcentaxe de elementos metálicos sexa o mesmo na totalidade da estrela; podería estar suspendido nunha fina capa convectiva na superficie.<ref name="Kervella2003"/>

=== Sirio B ===
[[Ficheiro:Sirius B-Earth comparison.png|miniatura|250px|Comparación entre Sirio&nbsp;B e a Terra.]]
Sirio&nbsp;B é unha [[anana branca]] que ten unha masa practicamente igual á do noso Sol (0,98&nbsp;M<sub>☉</sub>),<ref name="Liebert2005"/><ref name="Leicester2005">{{cita web | data=1-12-2005 | url=http://www2.le.ac.uk/ebulletin/news/press-releases/2000-2009/2005/12/nparticle-h8g-39x-fhd?searchterm=sirius | título=Astronomers Use Hubble to "Weigh" Dog Star's Companion | editorial=University of Leicester | dataacceso=18 de setembro de 2010 | data-arquivo=30 de marzo de 2012 | url-arquivo=https://web.archive.org/web/20120330085157/http://www2.le.ac.uk/ebulletin/news/press-releases/2000-2009/2005/12/nparticle-h8g-39x-fhd?searchterm=sirius | url-morta=yes }}</ref> o que a sitúa como unha das ananas brancas máis masivas das que se ten noticia, pois de media adoitan ter a metade da masa solar, só que a isto hai que sumarlle que, tendo a mesma masa que o Sol, o seu tamaño é máis ben o da Terra,<ref name="Leicester2005"/> polo que a súa [[densidade]] é moi alta. A temperatura superficial de Sirio&nbsp;B estimouse en 25&nbsp;200&nbsp;K,<ref name="Liebert2005"/> pero aínda que esta temperatura é maior que a de Sirio&nbsp;A, non hai fontes internas de enerxía, así que a estrela irase arrefriando progresivamente durante un longo período duns dous mil millóns de anos ou máis, no que radiará a súa calor ao espazo exterior.<ref name="Imamura1995">{{cita web | apelido=Imamura | nome=James N. | data=12-10-1995 | url=http://zebu.uoregon.edu/~imamura/208/feb24/cool.html | título=Cooling of White Dwarfs | editorial=University of Oregon | dataacceso=18 de setembro de 2010 | urlarquivo=https://web.archive.org/web/20061215101415/http://zebu.uoregon.edu/~imamura/208/feb24/cool.html | dataarquivo=15-12-2006 | urlmorta=yes }}</ref> A magnitude aparente de Sirio&nbsp;B é de 8,30,<ref name=McCook2006/> así que sería facilmente observable ao telescopio se non fóramos cegados pola maior magnitude de Sirio&nbsp;A. A súa magnitude absoluta é baixa, só 11,18.<ref name=McCook2006/>

Unha anana branca só se forma despois de que unha estrela se desenvolva a partir da [[secuencia principal]] e pase por unha etapa de [[xigante vermella]]. No caso de Sirio&nbsp;B, isto sucedeu cando a estrela contaba só coa metade da súa idade actual, hai uns 120 millóns de anos. Durante a súa época na secuencia principal a estrela inicial, de tipo B (ou B4-5),<ref name="Palla2005">{{cita libro | nome=Francesco | apelidos=Palla | título=Stellar evolution before the ZAMS - Proceedings of the international Astronomical Union 227 | páxinas=196–205 | editor=Cambridge University Press | data=do 16 ao 20 de maio de 2005 | localización=Italia }}</ref> tería unha masa aproximada de 5&nbsp;[[Masa solar|M<sub>☉</sub>]].<ref name="Liebert2005" /> No transcurso da súa fase intermedia de Sirio&nbsp;B como xigante rubia, Sirio&nbsp;A podería ter aumentado a súa [[metalicidade]].

A composición de Sirio&nbsp;B é basicamente unha mestura de [[carbono]] e [[osíxeno]] procedente da fusión do [[helio]] na súa etapa anterior.<ref name="Liebert2005"/> Hai unha envoltura convectiva doutros elementos máis lixeiros, segregados segundo a súa masa como consecuencia da alta temperatura superficial;<ref name="Koester1990">{{Cita publicación periódica | apelido=Koester | nome=D. | apelidos2=Chanmugam|nome2= G. | título=Physics of white dwarf stars | revista=Reports on Progress in Physics | ano=1990 | volume=53 | número=7 | páxinas=837–915 | bibcode=1990RPPh...53..837K | doi=10.1088/0034-4885/53/7/001 | ref=harv}}</ref> de aí que a atmosfera exterior de Sirio&nbsp;B sexa de hidróxeno practicamente puro (o elemento máis lixeiro) e non se aprecien outros elementos no espectro desta estrela.<ref name="Holberg2004">{{Cita publicación periódica | apelido=Holberg | nome=J. B. | apelidos2=Barstow|nome2= M. A.|apelidos3=Burleigh|nome3= M. R.|apelidos4= Kruk|nome4= J. W.|apelidos5= Hubeny|nome5= I.|apelidos6= Koester|nome6= D. | título=FUSE observations of Sirius B | publicación=Bulletin of the American Astronomical Society | ano=2004 | volume=36 | páxinas=1514 | bibcode=2004AAS...20510303H | ref=harv}}</ref>

=== Especulación sobre Sirio C ===
[[Ficheiro:Sirius A & B X-ray.jpg|miniatura|230px|Imaxe de [[raios X]] do [[observatorio de raios X Chandra|Chandra]], na que Sirio&nbsp;B é máis visible que Sirio&nbsp;A.]]
Desde 1894, algunhas irregularidades visibles na órbita do sistema Sirio fixeron pensar nunha terceira compoñente aínda máis pequena, algo que nunca chegou a confirmarse. O mellor axuste aos datos indica que tería unha órbita arredor de Sirio&nbsp;A duns seis anos e unha masa de tan só 0,06&nbsp;M<sub>☉</sub> e sería até dez veces máis débil que Sirio&nbsp;B, o que complicaría tremendamente a súa visualización.<ref name="Benest1995">{{Cita publicación periódica | autor=Benest, D.; Duvent, J. L. | título=Is Sirius a triple star? | editor=Astronomy and Astrophysics | ano=1995 | volume=299 | páxinas=621–628 | bibcode=1995A&A...299..621B | url=http://articles.adsabs.harvard.edu/full/1995A%26A...299..621B |ref=harv | dataacceso = 18 de setembro de 2011}}</ref> Nos anos vinte do [[século XX]] varios astrónomos observaron repetidamente unha pequena estrela nas inmediacións de Sirio&nbsp;A, mais perdérona de vista despois. Estudos posteriores puideron confirmar que se trataba dun obxecto de fondo; en 1999, un equipo de astrónomos [[Francia|franceses]] examinou a contorna de Sirio&nbsp;A en busca dun astro tenue e encontrou, de fondo, unha estrela de brillo similar que na primeira metade dos anos vinte debía situarse na zona visual que ocupaba Sirio&nbsp;A. As tomas máis recentes non deron fichado ningunha estrela compañeira de Sirio&nbsp;A dentro dun campo de 30&nbsp;[[Arcosegundo|arcsec]].<ref>{{Cita publicación periódica |autor=J. M. Bonnet-Bidaud, F. Colas, J. Lecacheux |título=Search for Companions around Sirius |revista=Astronomy and Astrophysics |volume=360 |páxinas=991–996 |ano=2000 |url=http://aa.springer.de/papers/0360003/2300991.pdf |lingua=inglés |data-acceso=18 de setembro de 2011 |data-arquivo=09 de xullo de 2011 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110709121459/http://aa.springer.de/papers/0360003/2300991.pdf |url-morta=yes }}</ref><ref name="BonnetBidaud2008">{{Cita publicación periódica | autor=Bonnet-Bidaud, J. M.; Pantin, E. | título=ADONIS high contrast infrared imaging of Sirius-B | publicación=Astronomy and Astrophysics | volume=489 | número=2 | páxinas=651–655 | ano=2008 | doi=10.1051/0004-6361:20078937 | url=http://www.aanda.org/articles/aa/pdf/2008/38/aa8937-07.pdf | ref = harv | dataacceso = 18 de setembro de 2011}}</ref> No 2008 publicáronse outras observacións que foron incapaces de detectar nin unha terceira estrela nin tampouco un planeta.<ref name="BonnetBidaud2008"/>

=== Posibilidade de vida arredor de Sirio ===
A distancia de Sirio A á cal debería encontrarse un planeta para albergar condicións físicas favorables para a vida tal e como a coñecemos é de 4,7&nbsp;[[Unidade astronómica|ua]], cerca de 700 millóns de quilómetros. Non obstante, nesta distancia non podería existir unha órbita estable a causa das perturbacións provocadas pola presenza de Sirio&nbsp;B. Calquera planeta tería sido destruído trala expansión desta última durante a súa etapa de xigante rubia e, no caso de que se formara a continuación deste proceso, estaría sometido a unha incesante chuvia de [[Cometa (astronomía)|cometas]] e [[asteroide]]s, pois arredor de Sirio detectouse un disco de po similar a aquel que ocupaba o Sistema Solar nas súas primeiras fases.<ref name="SolStation" />

== Descubrimento de Sirio B ==
[[Ficheiro:Sirius A and B Hubble photo.jpg|esquerda|miniatura|220px|Imaxe de Sirio&nbsp;A (estrela grande) e Sirio&nbsp;B (estrela pequena, abaixo á esquerda da maior), tomada polo [[telescopio espacial Hubble]].]]
En 1844, o astrónomo [[Alemaña|alemán]] [[Friedrich Bessel]], recoñecido por ser o primeiro en descubrir a [[paralaxe]] trigonométrica en 1838,<ref name=galadi702>{{Cita Harvard|Galadí-Enríquez|Gutiérrez Cabello|2001|sp=si|pp=702-703}}</ref> deduciu en 1844, a partir das oscilacións no [[movemento propio]] de Sirio, que tiña unha compañeira invisible, o que desconcertou a toda a comunidade astronómica.<ref name=galadi702/><ref name="Bessel1844">{{Cita publicación periódica | bibcode=1844MNRAS...6..136. | título=On the Variations of the Proper Motions of ''Procyon'' and ''Sirius'' | autor=Bessel, F. W.; communicated by Herschel, J. F. W. | revista=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society | volume=6 | ano=1844 | páxinas=136–141 | url=http://articles.adsabs.harvard.edu/full/1844MNRAS...6..136. |ref=harv | dataacceso = 18 de setembro de 2011}}</ref> Grazas á análise da traxectoria puidéronse calcular algunhas características do sistema Sirio.<ref name=galadi702/> Case dúas décadas máis tarde, o 31 de xaneiro de 1862, o astrónomo e fabricante de telescopios estadounidense [[Alvan Graham Clark]], da [[Alvan Clark & Sons]], situada en [[Massachusetts]],<ref name=porcellino61>{{Cita Harvard|Porcellino|1992|p=61|sp=si}}</ref> foi o primeiro en avistar a débil estrela compañeira de Sirio, agora denominada Sirio&nbsp;B e tamén, coloquialmente, «o Cachorro».<ref name=porcellino61/><ref name="Flammarion1877">{{Cita publicación periódica | bibcode=1877AReg...15..186F | título=The Companion of Sirius | autor=Flammarion, Camille | revista=The Astronomical Register | volume=15 | número=176 | ano=1877 | páxinas=186–189 | ref=harv}}</ref> Curiosamente, non buscaba distinguir a nova estrela, senón probar as lentes do seu novo [[telescopio refractor]] —o maior do mundo da súa clase naquelas, de 480&nbsp;mm de apertura, destinado ao [[Observatorio Dearborn]]— e descubrir imperfeccións grazas ao brillo de Sirio.<ref name=galadi702/><ref name=porcellino61/><ref>{{cita web |url=http://www.craig-telescope.co.uk/lens.html |título=The Craig telescope - The Lens |dataacceso=18 de setembro de 2011|autor=Craig Telescope Project |lingua=inglés }}</ref> A partir de entón, Sirio deixaba de ser unha estrela binaria astrométrica, isto é, binaria pero aparentemente solitaria a simple vista ou con telescopio, para entrar na categoría de estrelas binarias orbitais visuais.<ref name=galadi702/>

En 1851 [[Christian August Friedrich Peters|Christian Peters]] puido cifrar o [[período orbital]] da parella en 50,093 anos, e a súa masa en máis de seis veces a de [[Xúpiter]], aínda que nisto último os seus cálculos quedaron curtos. Así mesmo, constatou unha forte [[Excentricidade (matemáticas)|excentricidade]] na traxectoria orbital de Sirio&nbsp;B e achegou unha [[efeméride]] coas posicións esperadas.<ref>C.A.F. Peters: ''Über die eigene Bewegung des Sirius''. Astronomische Nachrichten Nr. 745, 1–16; Nr. 746, 17–32; Nr. 747, 33–48; Nr. 748, 49–58, Altona 1851 ([http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1851AN.....32....1P&data_type=PDF_HIGH&whole_paper=YES&type=PRINTER&filetype=.pdf PDF]). Véxase tamén {{Cita Harvard|Holberg|2007|sp=si|p=57}}</ref>

En 1915, [[Walter Sydney Adams]], utilizando un [[telescopio reflector]] de 1,5&nbsp;m desde o [[Observatorio Monte Wilson]], observou o [[Análise espectral|espectro]] de Sirio&nbsp;B e determinou que era unha tenue estrela esbrancuxada,<ref name="Adams1915">{{Cita publicación periódica | bibcode=1915PASP...27..236A | título=The Spectrum of the Companion of Sirius | nome=W. S. | apelido=Adams | revista=Publications of the Astronomical Society of the Pacific | volume=27 |número=161 |ano=1915 | páxinas=236–237 | doi=10.1086/122440 |url=http://articles.adsabs.harvard.edu/full/1915PASP...27..236A | ref=harv | dataacceso = 19 de setembro de 2011}}</ref> o que levou aos astrónomos a pensar que era unha [[anana branca]], a segunda na historia en ser descuberta,<ref name="Holberg2005">{{Cita publicación periódica | apelido=Holberg | nome=J. B. | título=How Degenerate Stars Came to be Known as White Dwarfs | revista=Bulletin of the American Astronomical Society | ano=2005 | volume=37 | número=2 | páxinas=1503 | bibcode=2005AAS...20720501H | ref=harv}}</ref> ou incluso a primeira segundo outras fontes.<ref name=galadi702/><ref name=blume348>{{Cita Harvard|Burnham|Dyer|Kanipe|2001|sp=si|p=348}}</ref> Cos anos pasou a ser unha das tres ananas brancas «clásicas», xunto a [[40 Eridani]] e a [[Estrela de Van Maanen]].<ref name="schatzman">{{cita libro|autor = E. Schatzman |título = White Dwarfs |ano = 1958 |editor = Amsterdam: North-Holland}}</ref>

A primeira medición do diámetro de Sirio&nbsp;A foi levada a cabo por [[Robert Hanbury Brown]] e [[Richard Q. Twiss]] en 1959 en [[Jodrell Bank]], coa axuda dos seus [[interferómetro de intensidade|interferómetros de intensidade]] estelar,<ref name="Hanbury1958">{{Cita publicación periódica | autor=Brown, R. Hanbury; Twiss, R. Q. | título=Interferometry of the Intensity Fluctuations in Light. IV. A Test of an Intensity Interferometer on Sirius A | revista=Proceedings of the Royal Society of London | ano=1958 | volume=248 | número=1253 | páxinas=222–237 | bibcode=1958RSPSA.248..222B | doi=10.1098/rspa.1958.0240 | ref=harv}}</ref> pero non foi senón até 2005 cando, co [[telescopio espacial Hubble]], se puido definir o tamaño de Sirio&nbsp;B: aproximadamente ten o mesmo diámetro que a Terra, uns 12&nbsp;000&nbsp;km, pero cunha masa lixeiramente inferior á da do Sol.<ref name="Brown2005">{{cita web | autor=Brown, Dwayne; Weaver, Donna | data=13-12-2005 | url=http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2005/36/text/ | título=Astronomers Use Hubble to "Weigh" Dog Star's Companion | editorial=NASA | dataacceso=19 de setembro de 2011 }}</ref><ref name="McGourty2005">{{Cita novas | nome=Christine | apelido=McGourty | título=Hubble finds mass of white dwarf | editor=BBC News | data=14-12-2005 | url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/4528586.stm | dataacceso=19 de setembro de 2011}}</ref><ref name="Bond2005">{{Cita novas | nome=Peter | apelido=Bond | título=Astronomers Use Hubble to 'Weigh' Dog Star's Companion | editor=Royal Astronomical Society | data=14-12-2005 | url=http://www.ras.org.uk/index.php?option=com_content&task=view&id=897&Itemid=2 | dataacceso=19 de setembro de 2011 | urlarquivo=https://web.archive.org/web/20110716073800/http://www.ras.org.uk/index.php?option=com_content&task=view&id=897&Itemid=2 | dataarquivo=16-07-2011 | urlmorta=yes }}</ref><ref name="Barstow2007">{{Cita publicación periódica | autor=Barstow, M. A.; Bond, Howard E.; Holberg, J. B.; Burleigh, M. R.; Hubeny, I.; Koester, D. | título=Hubble Space Telescope spectroscopy of the Balmer lines in Sirius B | revista=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society | ano=2005 | volume=362 | número=4 | páxinas=1134–1142 | bibcode=2005MNRAS.tmp..739B | doi=10.1111/j.1365-2966.2005.09359.x | ref=harv}}</ref>

== Visibilidade e observación ==
[[Ficheiro:4heic0516d.jpg|miniatura|300px|[[Triángulo invernal]] formado por [[Proción]] á esquerda, [[Betelgeuse]], rubia, á dereita (como o resto de [[Orión (constelación)|Orión]]) e Sirio debaixo no centro.]]
Cunha [[magnitude aparente]] de -1,46, Sirio é a estrela máis brillante do ceo nocturno, case dúas veces máis brillante que a segunda estrela por brillo, [[Canopus]],<ref name="Holberg2007-xi"/> de -0,62 segundo o catálogo Hipparcos. Non obstante, é superada pola [[Lúa]], por [[Xúpiter]] e por [[Venus]]; en ocasións incluso a magnitude aparente de [[Mercurio (planeta)|Mercurio]] e [[Marte]] é superior.<ref name="Espenak-Mars">{{cita web | apelido=Espenak | nome=Fred | url=http://sunearth.gsfc.nasa.gov/eclipse/TYPE/mars2.html | título=Mars Ephemeris | obra=Twelve Year Planetary Ephemeris: 1995–2006, NASA Reference Publication 1349 | dataacceso=19 de setembro de 2011 | urlarquivo=https://archive.today/20120729023506/http://eclipse.gsfc.nasa.gov/TYPE/mars2.html | dataarquivo=29 de xullo de 2012 | urlmorta=yes }}</ref> Sirio pode observarse case desde calquera lugar habitado da Terra. Unicamente aqueles que viven máis alá do paralelo 73º&nbsp;N, varios graos por encima do [[círculo polar ártico]], non poden observala; e desde algunhas poboacións de altas latitudes, aínda que pode albiscarse, elévase moi pouco sobre o horizonte, por exemplo na cidade [[Rusia|rusa]] de [[San Petersburgo]], onde só alcanza 13º sobre o mesmo.<ref name="Holberg2007-82">{{Cita Harvard|Holberg|2007|sp=si|p=82}}</ref> Forma, xunto a [[Proción]] e [[Betelgeuse]], o [[Hexágono invernal|triángulo de inverno]] para os observadores do [[hemisferio norte]].<ref name="Braganca2003"/><ref name="Darling">{{cita web | apelido=Darling | nome=David | url=http://www.daviddarling.info/encyclopedia/W/Winter_Triangle.html | título=Winter Triangle | obra=The Internet Encyclopedia of Science | dataacceso=19 de setembro de 2011 }}</ref> Debido á súa [[Declinación (astronomía)|declinación]] de apenas −17°,<ref name="SIMBADa" /> Sirio constitúese en [[estrela circumpolar]] nas latitudes que van desde 73º&nbsp;S até o [[polo sur]]. A principios de xullo, desde o [[hemisferio sur]] Sirio pode verse tanto ao atardecer, pois ponse tras o Sol, como no amencer, cando aparece antes que o Sol.<ref name="Stargazers2000">{{cita web | url=http://www.stargazers.iinet.net.au/Canismajor.htm | ano=2000 | título=Stories from the Stars | editorial=Stargazers Astronomy Shop | dataacceso=19 de setembro de 2011 | data-arquivo=29 de marzo de 2020 | url-arquivo=https://web.archive.org/web/20200329024352/http://www.stargazers.iinet.net.au/Canismajor.htm | url-morta=yes }}</ref>

Coas condicións adecuadas, Sirio pide albiscarse á luz do día a simple vista. É necesario que, con Sirio no cénit e o Sol baixo xunto ao horizonte, o ceo estea claro e que o lugar de observación se ache a grande altitude;<ref name="Henshaw1984">{{Cita publicación periódica | nome=C. | apelido=Henshaw | título=On the Visibility of Sirius in Daylight | revista=Journal of the British Astronomical Association | ano=1984 | volume=94 | número=5 | páxinas=221–222 | bibcode=1984JBAA...94..221H | ref=harv}}</ref> a reunión destes requisitos cúmprese con maior facilidade no hemisferio austral a causa da declinación de Sirio. Durante a noite, unha das aliñacións estelares máis populares é a prolongación da liña imaxinaria creada polas tres estrelas principais do [[cinto de Orión]] —[[Alnitak]], [[Alnilam]] e [[Mintaka]]— que pasa por Sirio polo sueste, a uns 20º,<ref name="Braganca2003"/> e por [[Aldebarán]] polo noroeste.<ref name="galadi39">{{Cita Harvard|Galadí-Enríquez|Gutiérrez Cabello|2001|sp=si|p=39}}</ref><ref name=comellas39>{{Cita Harvard|Comellas|2002|sp=si|p=39}}</ref>

O movemento orbital do sistema binario de Sirio fai que a mínima separación angular entre ambas as estrelas sexa de menos de tres [[segundo de arco|segundos de arco]] e que a máxima sexa de doce segundos de arco.<ref name="comellas624"/> Se se ten a primeira das situacións expostas, distinguir á pequena Sirio&nbsp;B da súa gran compañeira é un reto para o observador, xa que se precisa dun telescopio de polo menos 300&nbsp;mm de apertura ademais dunhas condicións de observación excelentes. En xeral, o obstáculo principal para observar Sirio&nbsp;B vén dado pola gran diferenza de magnitude entre a estrela primaria e a secundaria.<ref name="comellas185">{{Cita Harvard|Comellas|2002|sp=si|p=185}}</ref> Desde o ano 1994, cando ocorreu o último [[periastro]] do sistema Sirio, a parella foise distanciando entre si, o que facilita a súa visión por separado.<ref name="Mullaney2008">{{cita web | apelido=Mullaney | nome=James | ano=2008 | url=http://www.skyandtelescope.com/observing/objects/doublestars/3309846.html?page=3&c=y | título=Orion's Splendid Double Stars: Pretty Doubles in Orion's Vicinity | editorial=Sky & Telescope | dataacceso=19 de setembro de 2011 | urlarquivo=https://www.webcitation.org/6EQKdwfXH?url=http://www.skyandtelescope.com/observing/objects/doublestars/3309846.html?page=3 | dataarquivo=14 de febreiro de 2013 | urlmorta=yes }}</ref> Así mesmo, para diferenciar ambas as estrelas pode ser de utilidade un diafragma poligonal, ideado por [[Alexander Aitken]], que modifique a luz proveniente de Sirio&nbsp;A para que Sirio&nbsp;B deixe de ser imperceptible.<ref name=comellas624/><ref name="galadi616">{{Cita Harvard|Galadí-Enríquez|Gutiérrez Cabello|2001|sp=si|p=616}}</ref> O próximo [[apoastro]] terá lugar no ano [[2018]], cando o sistema estará separado 12&nbsp;arcsec cun [[ángulo de posición]] de 66º; o anterior sucedeu en 1966.<ref name=comellas624/>

A unha distancia de 2,6 [[pársec]]s (8,6&nbsp;anos-luz), o sistema Sirio contén dúas das oito estrelas máis próximas ao [[Sistema Solar]] e é o quinto sistema estelar máis próximo a nós.<ref name="Todd2006">{{cita web | apelido=Henry | nome=Todd J. | data=1-7-2006 | url=http://www.chara.gsu.edu/RECONS/TOP100.posted.htm | título=The One Hundred Nearest Star Systems | editorial=RECONS | dataacceso=19 de setembro de 2011 | url-arquivo=https://web.archive.org/web/20130329140328/http://www.chara.gsu.edu/RECONS/TOP100.posted.htm | data-arquivo=29-03-2013 | urlmorta=yes }}</ref> É esta proximidade, e non a luminosidade real de Sirio, a principal razón de que a súa magnitude aparente siga na listaá Lúa, Xúpiter e Venus, identicamente ao que sucede con outras estrelas próximas como [[Alpha Centauri]] e en claro contraste ao que sucede con estrelas superxigantes e extremadamente luminosas como [[Canopus]], [[Rigel]] ou [[Betelgeuse]], que a pesar de encontrarse moito máis lonxe son das máis brillantes do firmamento.<ref name="RASNZ">{{cita web | url=http://www.rasnz.org.nz/Stars/BrightStars.htm | título=The Brightest Stars | editorial=Royal Astronomical Society of New Zealand | dataacceso=19 de setembro de 2011 | url-arquivo=https://web.archive.org/web/20120304071455/http://www.rasnz.org.nz/Stars/BrightStars.htm | data-arquivo=04 de marzo de 2012 | urlmorta=yes }}</ref> A pesar de todo, non hai que esquecer que Sirio é arredor de vinte e cinco veces máis luminosa que o Sol.<ref name="Liebert2005" />

Tomando Sirio como referencia de distancias, a estrela de grandes dimensións máis achegada é [[Proción]], a 1,61 pársecs (5,24&nbsp;anos-luz) de distancia.<ref name="SolStation"/> Espérsae que a [[sonda espacial]] [[Voyager 2]], lanzada no ano 1977 co fin de estudar os [[xigante gasoso|xigantes gasosos]] do Sistema Solar, pase a unha distancia máxima de 1,3 pc (4,3&nbsp;anos-luz) de Sirio dentro de aproximadamente 296&nbsp;000 anos.<ref name="Angrum2005">{{cita web | apelido=Angrum | nome=Andrea | data=25-08-2005 | url =http://voyager.jpl.nasa.gov/mission/interstellar.html | título=Interstellar Mission | editorial=NASA/JPL | dataacceso=19 de setembro de 2011 }}</ref>

=== Comparación de brillo ===
Sirio é a estrela máis brillante do firmamento, mais segundo cálculos, arredor do ano 235000&nbsp;d.&nbsp;C. [[Vega (estrela)|Vega]] trocará con Sirio esa primeira posición cunha magnitude de -0,7,<ref name="SK">Southern Stars Systems ''SkyChart III'', Saratoga, California 95070, Estados Unidos.</ref> e antes do ano 260000&nbsp;d.&nbsp;C., cunha magnitude de -0,46, [[Canopus (estrela)|Canopus]] podería recuperar o seu segundo posto en detrimento de Sirio, que caería na lista para pasar a ser a terceira estrela por brillo desde a [[Terra]].<ref name="SK"/> A evolución do brillo de Sirio en comparación con outras estrelas moi brillantes, no espazo de tempo que vai desde cen milenios antes de Cristo até cen milenios despois de Cristo amósase no seguinte diagrama e a súa correspondente táboa numérica:<ref name="SK"/>

[[Ficheiro:Magnitude time closestar diagram.svg|miniatura|esquerda|425px| Secuencia dos brillos aparentes das estrelas máis luminosas desde a Terra no tempo.]]
:{| {{Táboabonita}}
|-
!style="background:moccasin" | Ano<br/>(a.C./d.C.)
!style="background:moccasin" | Sirio
!style="background:moccasin" | [[Canopus]]
!style="background:moccasin" | [[Vega (estrela)|Vega]]
!style="background:moccasin" | [[Alpha Boötis|Artur]]
!style="background:moccasin" | [[Procyon|Proción]]
!style="background:moccasin" | [[Altair]]
!style="background:moccasin" | [[Alpha Centauri|α Cen]]
|-
| style="text-align:right;"| −100000
| style="text-align:center;"| −0,66
| style="text-align:center;"| '''−0,82'''
| style="text-align:center;"| +0,33
| style="text-align:center;"| +0,88
| style="text-align:center;"| +0,88
| style="text-align:center;"| +1,69
| style="text-align:center;"| +2,27
|-
| style="text-align:right;"| −75000
| style="text-align:center;"| '''−0,86'''
| style="text-align:center;"| −0,80
| style="text-align:center;"| +0,24
| style="text-align:center;"| +0,58
| style="text-align:center;"| +0,73
| style="text-align:center;"| +1,49
| style="text-align:center;"| +1,84
|-
| style="text-align:right;"| −50000
| style="text-align:center;"| '''−1,06'''
| style="text-align:center;"| −0,77
| style="text-align:center;"| +0,17
| style="text-align:center;"| +0,30
| style="text-align:center;"| +0,58
| style="text-align:center;"| +1,27
| style="text-align:center;"| +1,30
|-
| style="text-align:right;"| −25000
| style="text-align:center;"| '''−1,22'''
| style="text-align:center;"| −0,75
| style="text-align:center;"| +0,08
| style="text-align:center;"| +0,08
| style="text-align:center;"| +0,46
| style="text-align:center;"| +1,03
| style="text-align:center;"| +0,63
|-
| style="text-align:right;"| 0
| style="text-align:center;"| '''−1,43'''
| style="text-align:center;"| −0,72
| style="text-align:center;"| 0,00
| style="text-align:center;"| −0,02
| style="text-align:center;"| +0,37
| style="text-align:center;"| +0,78
| style="text-align:center;"| −0,21
|-
| style="text-align:right;"| 25000
| style="text-align:center;"| '''−1,58'''
| style="text-align:center;"| −0,69
| style="text-align:center;"| −0,08
| style="text-align:center;"| +0,02
| style="text-align:center;"| +0,33
| style="text-align:center;"| +0,49
| style="text-align:center;"| −0,90
|-
| style="text-align:right;"| 50000
| style="text-align:center;"| '''−1,66'''
| style="text-align:center;"| −0,67
| style="text-align:center;"| −0,16
| style="text-align:center;"| +0,19
| style="text-align:center;"| +0,32
| style="text-align:center;"| +0,22
| style="text-align:center;"| −0,56
|-
| style="text-align:right;"| 75000
| style="text-align:center;"| '''−1,66'''
| style="text-align:center;"| −0,65
| style="text-align:center;"| −0,25
| style="text-align:center;"| +0,45
| style="text-align:center;"| +0,37
| style="text-align:center;"| −0,06
| style="text-align:center;"| +0,30
|-
| style="text-align:right;"| 100000
| style="text-align:center;"| '''−1,61'''
| style="text-align:center;"| −0,62
| style="text-align:center;"| −0,32
| style="text-align:center;"| +0,74
| style="text-align:center;"| +0,46
| style="text-align:center;"| −0,31
| style="text-align:center;"| +1,05
|}
{{-}}

=== Sirio como estrela vermella ===
[[Ficheiro:HR-sparse-Sirius e Sol.svg|miniatura|300px|Sirio&nbsp;A, Sirio&nbsp;B e o Sol no [[diagrama de Hertzsprung-Russell]].]]
O paradoxo de que Sirio era até hai pouco tempo (en termos estelares) unha estrela vermella sorprendía a algúns astrónomos,<ref name=galadi175/><ref name=galadi599>{{Cita Harvard|Galadí-Enríquez|Gutiérrez Cabello|2001|sp=si|pp=599-600}}</ref> pois a pesar de que se sabe con certeza que é de cor branca azulada,<ref name=galadi175/><ref name=comellas594>{{Cita Harvard|Comellas|2002|sp=si|p=594}}</ref> os documentos históricos denotaban que a estrela era vermella.<ref name=galadi599/>

No [[antigo Exipto]], para cuxos habitantes Sirio era de grande importancia dada a relación entre o seu orto helíaco e a crecida do [[Nilo]], Sirio era unha estrela rubia e,<ref name=galadi175/> do mesmo modo, polo ano 150 d. C. [[Claudio Tolomeo]] describiu Sirio de cor arroibada, xunto a outras cinco estrelas que, en efecto, son desa cor ou alaranxadas: [[Betelgeuse]], [[Alpha Scorpii|Antares]], [[Aldebarán]], [[Alpha Boötis|Artur]] e [[Pólux]].<ref name="Holberg2007-157">{{Cita Harvard|Holberg|2007|sp=si|p=157}}</ref> O primeiro en discrepar de maneira oficial foi o astrónomo afeccionado [[Thomas Barker]], terratenente de [[Lyndon Hall]] en [[Rutland]], quen falou do tema durante unha reunión da [[Royal Society]] en [[Londres]] en 1760.<ref name="Ceragioli1995">{{Cita publicación periódica | apelido=Ceragioli | nome=R. C. | título=The Debate Concerning 'Red' Sirius | revista=Journal for the History of Astronomy | ano=1995 | volume=26 | número=3 | páxinas=187–226 | bibcode=1995JHA....26..187C | ref=harv}}</ref> A existencia de estrelas que variaban o seu brillo deu pé á idea de que tamén podería haber outras que o que cambiaran fora a súa cor; Sir [[John Herschel]] fixo este apuntamento en 1839, posiblemente influído polo seu estudo sobre [[Eta Carinae]] dous anos atrás.<ref name="Holberg2007-158">{{Cita Harvard|Holberg|2007|sp=si|p=158}}</ref> [[Thomas Jefferson Jackson See]] reabriu o debate acerca da cor vermella de Sirio mediante a publicación de diversos documentos no ano 1892 e un sumario en 1926,<ref name="Holberg2007-161">{{Cita Harvard|Holberg|2007|sp=si|p=161}}</ref> nos que non só recorría a Tolomeo, senón que tamén citaba ao poeta [[Arato de Solos|Arato]], a [[Marco Tulio Cicerón]] e a [[Xulio César Xermánico]] como persoas que cualificaron a estrela de vermella, admitindo por outro lado que ningún dos tres eran astrónomos.<ref name="Holberg2007-162">{{Cita Harvard|Holberg|2007|sp=si|p=162}}</ref> O filósofo romano [[Lucio Anneo Séneca]] tamén describira no seu momento a Sirio de cor vermella máis escura que a de [[Marte]], declarando ademais «Sirio é rubia».<ref name=comellas623/><ref name="Whittet1999">{{Cita publicación periódica | autor=Whittet, D. C. B. | título=A physical interpretation of the 'red Sirius' anomaly | revista=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society | ano=1999 | volume=310 | número=2 | páxinas=355–359 | url=http://adsabs.harvard.edu/abs/1999MNRAS.310..355W|dataacceso=2007-06-30|doi=10.1046/j.1365-8711.1999.02975.x | ref=harv}}</ref> Hai que sinalar que, aínda que foi a idea máis xeneralizada, non todos os observadores antigos viron Sirio vermella. De feito, na [[Historia da China|antiga China]] Sirio era a referencia de estrela branca, e en múltiples rexistros desde o [[Século -II|século II&nbsp;a.&nbsp;C.]] até o [[século VII|século VII&nbsp;d.&nbsp;C.]] describiuse Sirio con tons brancos.<ref name="Jiang1993">{{Cita publicación periódica | autor=Jiang, Xiao-Yuan | título=The colour of Sirius as recorded in ancient Chinese texts | bibcode=1993ChA&A..17..223J | revista=Chinese Astronomy and Astrophysics | volume=17 | número=2 | páxinas=223–228 | ano=1993 | doi=10.1016/0275-1062(93)90073-X | url=http://shc2000.sjtu.edu.cn/031207/sirius.htm | ref=harv | data-acceso=19 de setembro de 2011 | data-arquivo=03 de marzo de 2016 | url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160303172848/http://shc2000.sjtu.edu.cn/031207/sirius.htm | url-morta=yes }}</ref> Por [[Europa]], xa no [[século I]] o poeta [[Manilio]] definiuna de «azul de mar», imaxe repetida no [[século IV]] por [[Avieno]].<ref name="Holberg2007-163">{{Cita Harvard|Holberg|2007|sp=si|p=163}}</ref>

En 1985, os astrónomos alemáns [[Wolfhard Schlosser]] e [[Werner Bergmann]] publicaron un informe dun manuscrito [[Lombardía|lombardo]] do [[século VIII]] que contén ''De cursu stellarum ratio'', escrito por san [[Gregorio de Tours]]. O texto, en latín, ensináballe aos lectores como determinar a hora da [[Oración (relixión)|oración]] nocturna grazas ás posicións dos astros no ceo, adxectivando Sirio coa palabra ''rubeola''. Baseáronse neste feito para xustificar que Sirio&nbsp;B foi unha [[xigante vermella]] naquel entón.<ref name="Schlosser1985">{{Cita publicación periódica | autor=Schlosser, W.; Bergmann, W. | ano=1985 | título=An early-medieval account on the red colour of Sirius and its astrophysical implications | revista=Nature | número=318 | páxinas=45–46 | doi=10.1038/318045a0 | volume=318 | ref=harv}}</ref> Non obstante, outros replicáronlles que probablemente san Gregorio de Tours se estivera referindo a Artur en vez de a Sirio.<ref name="McCluskey1987">{{Cita publicación periódica | autor=McCluskey, S. C. | ano=1987  | título=The colour of Sirius in the sixth century | publicación=Nature | número=325 | page=87 |volume=318 | doi=10.1038/325087a0 | ref=harv}}</ref><ref name="VanGent1987">{{Cita publicación periódica | autor=van Gent, R. H. | ano=1987  | título=The colour of Sirius in the sixth century | revista=Nature | número=325 | páxinas=87–89 | doi=10.1038/325087b0 | volume=318 | ref=harv}}</ref>

A posibilidade de que estas posturas encontradas foran causadas pola [[evolución estelar]] ou ben de Sirio&nbsp;A ou ben de Sirio&nbsp;B foi descartada polos astrónomos, pois o tempo transcorrido foi demasiado escaso para unha estrela e porque ademais non hai signos da nebulosidade que cabería esperar no sistema se un cambio de tal envergadura tivese lugar.<ref name=comellas623/><ref name="Whittet1999"/> Incluso planteouse a interacción cunha presunta terceira estrela, non coñecida de momento, como causa da cor vermella.<ref name="Kuchner2000">{{Cita publicación periódica | apelido=Kuchner | nome=Marc J. | apelidos2=Brown|nome2= Michael E. | título= A Search for Exozodiacal Dust and Faint Companions Near Sirius, Procyon, and Altair with the NICMOS Coronagraph | revista=Publications of the Astronomical Society of the Pacific | ano=2000 | volume=112 | páxinas=827–832 | url=http://arxiv.org/abs/astro-ph/0002043 | dataacceso=19 de setembro de 2011| doi= 10.1086/316581 | ref=harv}}</ref> Outras explicacións alternativas argumentaron que ou se denominaba a estrela de vermella como [[metáfora]] de mal sino, ou que a titilación de Sirio daba a impresión de matices colorados.

A explicación final que resolveu o misterio é bastante simple: igual que sucede co Sol cando se encontra baixo no horizonte, ao amencer e ao atardecer, Sirio vísase arroibada nesa mesma posición, como consecuencia da [[Dispersión de Rayleigh|dispersión da luz]] a través da [[atmosfera]]. De aí que Sirio fora vermella para os exipcios, por exemplo, xa que no seu [[orto helíaco]] situábase baixa no ceo.<ref name=galadi175/><ref name=galadi599/><ref name="Whittet1999" />

=== Obxectos celestes próximos ===
[[Ficheiro:Canis Major charta (big names).png|miniatura|350px|Mapa do ceo de [[Canis Maior]] e as súas zonas próximas. A zona ao leste de Sirio é máis rica que a situada ao oeste.<ref name=comellas625>{{Cita Harvard|Comellas|2002|sp=si|pp=625-633}}</ref>]]
Á hora de observar o ceo nocturno, Sirio é unha boa referencia para situarse no ceo.<ref name=comellasref>{{Cita Harvard|Comellas|2002|sp=si|pp=625, 634, 652}}</ref> Nas inmediacións de Sirio encóntrase un obxecto pertencente ao [[catálogo Messier]], [[M41]], un [[cúmulo aberto]] no que se poden apreciar decenas de estrelas, predominantemente amarelas, de magnitudes da 8 á 10, aproximadamente, o que dota ao conxunto dunha magnitude de 5,0.<ref name=comellas625/> A 13º cara ao leste de Sirio, é dicir, bastante máis apartados, atópanse tamén [[M46]] e [[M47]], xa na [[Puppis|constelación de Puppis]];<ref name=blume349>{{Cita Harvard|Burnham|Dyer|Kanipe|2001|sp=si|p=349}}</ref> e cara ao norte, na constelación de [[Monoceros]], está o [[cúmulo aberto M50]]. Ao oeste de Sirio, e lixeiramente cara ao sur, atópase [[Beta Canis Maioris]], que a pesar do seu nome non é a segunda estrela máis brillante da constelación, senón a cuarta; é unha [[xigante azul]] levemente [[Estrela variable|variable]] cuxa [[magnitude absoluta]] supera amplamente a Sirio, pero atópase moito máis afastada do Sistema Solar. A segunda estrela máis luminosa en aparencia de Canis Maior é en realidade [[Adhara]], [[Épsilon Canis Maioris]], outra xigante azul que xa se localiza moito máis ao sur na constelación.<ref name=comellas625/> Cerca de Sirio tamén se poden observar estrelas dobres ou triplos como [[Mu Canis Maioris|μ&nbsp;CMa]], S&nbsp;516, S&nbsp;518 ou [[Ni1 Canis Maioris|ν<sup>1</sup>&nbsp;CMa]], esta última de cor alaranxada moi preto a outras dúas co mesmo nome e tonalidade similar, [[Ni2 Canis Maioris|ν<sup>2</sup>&nbsp;CMa]] e [[Ni3 Canis Maioris|ν<sup>3</sup>&nbsp;CMa]];<ref name=comellas625/> destas tres a máis próxima a Sirio no ceo é ν<sup>3</sup>&nbsp;CMa.<ref name=blume346>{{Cita Harvard|Burnham|Dyer|Kanipe|2001|sp=si|p=346}}</ref> Cabe mentar tamén a presenza de cúmulos como o [[NGC 2345|NGC&nbsp;2345]], o [[NGC 2204|NGC&nbsp;2204]] ou o [[NGC 2360|NGC&nbsp;2360]].<ref name=comellas625/>

== Movemento ==
[[Ficheiro:Sirius movement.svg|miniatura|180px|esquerda|arribaádereita|Ilustración de 1882 que mostra as oscilacións no [[movemento propio]] de Sirio.]]
En 1718, [[Edmund Halley]] descubriu o [[movemento propio]] das até entón supostas estrelas fixas,<ref name="Aitken1942">{{Cita publicación periódica | apelido=Aitken | nome=R. G. | ano=1942 | título=Edmund Halley and Stellar Proper Motions | revista=Astronomical Society of the Pacific Leaflets | volume=4 | páxinas=103–112 | bibcode=1942ASPL....4..103A | ref=harv}}</ref> tras comparar as medidas astrométricas da súa época coas dadas por Tolomeo no seu ''Almaxesto''. Decatouse de que as estrelas [[Aldebarán]], [[Alpha Boötis|Artur]] e Sirio se desprazaran significativamente, no caso de Sirio até 30&nbsp;[[Minuto de arco|arcmin]] en sentido sur —o que supón unha distancia similar ao diámetro lunar aparente— nuns 1800 anos.<ref name="Holberg2007-41-42">{{Cita Harvard|Holberg|2007|sp=si|pp=41-42}}</ref>

Século e medio máis tarde, en 1868, Sirio converteuse na primeira estrela á que se lle mediu a súa velocidade. Sir [[William Huggins]] analizou o espectro da estrela e notou un [[Corremento ao vermello|achegamento ao rubio]], polo que concluíu que Sirio se apartaba do Sistema Solar a unha velocidade duns 40&nbsp;km/s.<ref name="Daintith1994">{{cita libro | ano=1994 | nome=John | apelidos=Daintith | apelidos2=Mitchell|nome2= Sarah|apelidos3=Tootill|nome3= Elizabeth|apelidos4= Gjertsen|nome4= D. | título=Biographical Encyclopedia of Scientists | páxina=442 | editorial=CRC Press | isbn=0750302879 }}</ref><ref name="Huggins1868">{{Cita publicación periódica | apelido=Huggins | nome=W. | título=Further observations on the spectra of some of the stars and nebulae, with an attempt to determine therefrom whether these bodies are moving towards or from the Earth, also observations on the spectra of the Sun and of Comet&nbsp;II | publicación=Philosophical Transactions of the Royal Society of London | ano=1868 | volume=158 | páxinas=529–564 | doi=10.1098/rstl.1868.0022 | ref=harv}}</ref> Non obstante, esta medida de Huggins era esaxerada en canto a magnitude e era errónea no seu signo, dadas as medicións actuais, que sinalan que Sirio se despraza a −7,6&nbsp;km/s,<ref name="SIMBADa" /> o que quere dicir que viaxa máis amodo e que non se afasta de nós, senón que se aproxima ao Sistema Solar. A parte positiva do estudo de Huggins foi que introduciu o estudo das [[Velocidade radial|velocidades radiais]] estelares. Dentro duns 64&nbsp;000 anos Sirio acadará a distancia mínima ao Sistema Solar, uns 7,86 anos-luz, momento no que a súa magnitude aparente tamén será maior, chegando até −1,68. Despois dese momento, Sirio comezará a afastarse do Sol.<ref name="SK"/>

Sirio posúe un [[movemento propio]] relativamente grande de 1,3&nbsp;arcsec por ano, dos cales máis ou menos 1,2&nbsp;arcsec son en sentido sur e 0,55&nbsp;arcsec en sentido occidental.

=== Supercúmulo estelar de Sirio ===
[[Ejnar Hertzsprung]], no ano 1909, reparou en que Sirio podería formar parte da [[Asociación estelar da osa Maior|corrente da Osa Maior]], baseándose no movemento propio de Sirio.<ref>Hertzsprung, Ejnar: ''On New Members of the System of the Stars β, γ, δ, ε, ζ, Ursae Majoris''. Astrophysical Journal, Bd. 30, 135–143 (1909) ([http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1909ApJ....30..135H&amp;data_type=PDF_HIGH&amp;whole_paper=YES&amp;type=PRINTER&amp;filetype=.pdf PDF]).</ref> Este grupo estelar da Osa Maior é un conxunto de 220 estrelas que comparten o seu movemento a través da galaxia e que nun principio xurdiron nun [[cúmulo aberto]] que desde entón foi perdendo a súa forza gravitacional.<ref name="Frommert2003">{{cita web | apelido=Frommert | nome=Hartmut | apelidos2=Kronberg | nome2=Christine | data=26-4-2003 | url=http://seds.org/messier/xtra/ngc/uma-cl.html | título=The Ursa Major Moving Cluster, Collinder 285 | editorial=SEDS | dataacceso=20 de setembro de 2011 | urlarquivo=https://web.archive.org/web/20000519155511/http://seds.org/messier/xtra/ngc/uma-cl.html | dataarquivo=19-05-2000 | urlmorta=yes }}</ref> Porén, estudos realizados en 2003 e 2005 cuestionan dita pertenza de Sirio á corrente, porque o Grupo da Osa Maior ten unha idade estimada de 500±100&nbsp;millóns de anos, mentres que Sirio, cunha [[metalicidade]] parecida á do [[Sol]], só ten a metade de tempo, é dicir, que é demasiado nova para pertencer ao grupo.<ref name="Liebert2005" /><ref name="King2003">{{Cita publicación periódica | apelido=King | nome=Jeremy R. | apelidos2=Villarreal|nome2= Adam R.|apelidos3= Soderblom|nome3= David R.|apelidos4= Gulliver|nome4= Austin F.|apelidos5= Adelman|nome5=Saul J. | título=Stellar Kinematic Groups. II. A Reexamination of the Membership, Activity, and Age of the Ursa Major Group | revista=Astronomical Journal | ano=2003 | volume=15 | número=4 | páxinas=1980–2017 | bibcode=2003AJ....125.1980K | doi=10.1086/368241 | ref=harv}}</ref><ref name="Croswell2005">{{cita web | url=http://www.astronomy.com/en/sitecore/content/Home/News-Observing/News/2005/07/The%20life%20and%20times%20of%20Sirius%20B.aspx | título=The life and times of Sirius B | nome=Ken | apelido=Croswell | obra=Astronomy, online | data=27-7-2005 | dataacceso=20 de setembro de 2011 | url-arquivo=https://web.archive.org/web/20120728112435/http://www.astronomy.com/en/sitecore/content/Home/News-Observing/News/2005/07/The%20life%20and%20times%20of%20Sirius%20B.aspx | data-arquivo=28-07-2012 | urlmorta=yes }}</ref> En lugar diso, Sirio podería pertencer a un proposto [[supercúmulo estelar]] de Sirio, no que estarían incluídas outras estrelas dispersas, entre as que están [[Beta Aurigae]], [[Alpha Coronae Borealis]], [[Beta Crateris]], [[Beta Eridani]] e [[Beta Serpentis]].<ref name="Eggen1992">{{Cita publicación periódica | apelido=Eggen | nome=Olin J. | título=The Sirius supercluster in the FK5 | revista=Astronomical Journal | ano=1992 | volume=104 | número=4 | páxinas=1493–1504 | bibcode=1992AJ....104.1493E | doi=10.1086/116334 | ref=harv}}</ref> Este cúmulo sería un dos tres localizados a menos de 150&nbsp;pc (500&nbsp;anos-luz) do Sol, xunto ao [[Híades (cúmulo aberto)|cúmulo das Híades]] e ao [[Pléiades (astronomía)|cúmulo das Pléiades]], cada un deles formados por centos de estrelas.<ref name="Olano2001">{{Cita publicación periódica | apelido=Olano | nome=C. A. | título=The Origin of the Local System of Gas and Stars | url=https://archive.org/details/sim_astronomical-journal_2001-01_121_1/page/295 | revista=The Astronomical Journal | ano=2001 | volume=121 | páxinas=295–308 | bibcode=2001AJ....121..295O | doi=10.1086/318011 | ref=harv}}</ref> Unha interpretación alternativa é que a corrente das Híades e a de Sirio non se compón, respectivamente, de estrelas da mesma orixe, senón de estrelas sen afinidade entre elas ás que as irregularidades do campo gravitacional da [[Vía Láctea]] lles imprimiu un patrón común de movemento. Polo tanto, non se debería falar de supercúmulo, senón máis ben dunha «corrente dinámica».<ref>{{Cita publicación periódica | autor=B. Famaey, A. Jorissen, X. Luri, M. Mayor, S. Udry, H. Dejonghe, C. Turon |título=Dynamical Streams in the Solar Neighbourhood |revista=Proceedings of the Gaia Symposium "The Three-Dimensional Universe with Gaia" (ESA SP-576). Held at the Observatoire de Paris-Meudon, 4-7 October 2004 |ano=2004 |páxinas=129-133 |url=http://www.rssd.esa.int/SA/GAIA/docs/Gaia_2004_Proceedings/Gaia_2004_Proceedings_129.pdf |lingua=inglés | dataacceso = 20 de setembro de 2011}}</ref>

== Na cultura popular ==
[[Ficheiro:Lockheed 8 Sirius 'Tingmissartoq' at the National Air and Space Museum, Washington DC.jpg|miniatura|230px|Lockheed 8 Sirius.]]
As referencias a Sirio en historias de [[ciencia ficción]], así como na cultura popular, son bastante correntes,<ref name="AsimovAnalog1993">{{cita libro | autor=The editors of ''Asimov's Science Fiction'' and ''Analog'' | título=Writing Science Fiction & Fantasy | url=https://archive.org/details/writingsciencefi00dozo | editor=St. Martin's Griffin | ano=1993 | páxinas=[https://archive.org/details/writingsciencefi00dozo/page/108 108] | isbn=978-0312089269 }}</ref> incluso serviu como tema poético.<ref name="Brosch2008-33">{{Cita Harvard|Brosch|2008|sp=si|p=33}}</ref>

No eido audiovisual, a empresa de cadeas de radio por satélite norteamericana Satellite CD Radio cambiou o seu nome a [[Sirius Satellite Radio]] en novembro de 1999, pola razón de chamarse como «a estrela máis brillante do ceo nocturno».<ref name="SiriusSatelliteRadio">{{cita web |url=http://www.referenceforbusiness.com/history2/57/Sirius-Satellite-Radio-Inc.html |título=Sirius Satellite Radio, Inc. – Company Profile, Information, Business Description, History, Background Information on Sirius Satellite Radio, Inc |editor=Net Industries, LLC |dataacceso=20 de setembro de 2011 }}</ref> Anteriormente, na serie de televisión ''[[V (serie de televisión de 1984)|V]]'', os extraterrestres que chegan á Tierra partiron dun suposto planeta arredor de Sirio.<ref>{{cita web |url=http://www.imdb.es/title/tt0086822/ |título="V" (1984) |dataacceso=20 de setembro de 2011 |autor=Internet Movie DataBase |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20110819223403/http://www.imdb.es/title/tt0086822/ |dataarquivo=19 de agosto de 2011 |urlmorta=yes }}</ref>

Na música, ao compositor alemán [[Karlheinz Stockhausen]] atribúeselle ter afirmado en diferentes ocasións que chegou dun planeta situado no sistema Sirio.<ref name="McEnery2001">{{Cita novas | url=http://www.salon.com/people/bc/2001/01/16/stockhausen/index.html | url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110806045355/http://www.salon.com/people/bc/2001/01/16/stockhausen/index.html | data-arquivo=06-08-2011 | urlmorta=yes | título=Karlheinz Stockhausen | obra=Salon.com | autor=McEnery, Paul | data=16-1-2001 | dataacceso=20 de setembro de 2011 }}</ref><ref name="Guardian2005">{{Cita novas | url=http://www.guardian.co.uk/music/2005/oct/13/classicalmusicandopera | título=Beam me up, Stocky | obra=The Guardian | data=13-10-2005 | dataacceso = 20 de setembro de 2011}}</ref> Por outro lado, cabe destacar o breve tema instrumental «[[Sirius (canción)|Sirius]]» do álbum ''[[Eye in the Sky]]'' do grupo de proxección internacional [[The Alan Parsons Project]]. Dita canción, foi popularizada en parte polo seu uso en acontecementos deportivos, especialmente na [[NBA]] e máis exactamente polos [[Chicago Bulls]] na época de [[Michael Jordan]].<ref>{{cita web |url=http://www.songfacts.com/detail.php?id=2593 |título=Sirius by The Alan Parsons Project |dataacceso=20 de setembro de 2011 }}</ref> Outros álbums que se poden citar son ''[[Lemuria Sirius B]]'' da banda sueca [[Therion]],<ref>{{cita web |url=http://www.megatherion.com/en/releases/lemuria-and-sirius-b |título=Lemuria and Sirius B (2004) |dataacceso=20 de setembro de 2011 |autor=Therion |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20100923040343/http://www.megatherion.com/en/releases/lemuria-and-sirius-b |dataarquivo=23 de setembro de 2010 |urlmorta=yes }}</ref> ou o [[álbum conceptual]] ''[[From Mars to Sirius]]'' dos franceses [[Gojira]].<ref>{{cita web|url=http://www.metalicos.com/Paginas/Compact%20Disc/Resenas/Gojira_FromMarsToSirius.html|título=Reseña de Gojira - ''From Mars to Sirius''|dataacceso=20 de setembro de 2011|autor=Juan C., Metalicos.com|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20121213040023/http://www.metalicos.com/Paginas/Compact%20Disc/Resenas/Gojira_FromMarsToSirius.html|data-arquivo=13 de decembro de 2012|urlmorta=yes}}</ref>

O astrónomo Noah Brosch realizou conxecturas acerca do nome do personaxe [[Sirius Black]] da serie de novelas ''[[Harry Potter]]'' de [[J. K. Rowling]], xa que segundo el a autora podería terse inspirado en Sirio&nbsp;B (''Sirius''&nbsp;B en [[lingua inglesa|inglés]]), e recalca a súa relación cos cans, pois é un personaxe que pode transformarse en can.<ref name="Brosch2008-33"/> Anteriormente, en 1752, [[Voltaire]] escribiu un [[conto filosófico]] sobre un ser vido de Sirio, ''[[Micromegas]]'', que podería ser un precursor do xénero de ciencia ficción.<ref>{{cita web |url=http://lettres.ac-rouen.fr/voltaire/micromegas/txt/integr.htm |título=Micromégas. Texte intégral conforme à l'édition de René Pomeau |dataacceso=20 de setembro de 2011 |autor=Chambré, Bernard; Chesnais, Hervé; Colin, Gérard; Morineau, Dominique; Steiner, Hubert; y Tichit, Michel (Académie de Rouen) |lingua=francés |data-arquivo=03 de maio de 2015 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20150503151814/http://lettres.ac-rouen.fr/voltaire/micromegas/txt/integr.htm |url-morta=yes }}</ref>

En canto a institucións e os seus símbolos, na [[bandeira do Brasil]] atópase presente Sirio, sendo unha das vinte e sete estrelas debuxadas nela, onde representa ao estado brasileiro de [[Mato Grosso]],<ref name="Araujo2009">{{cita web | nome=Paulo | apelido=Araújo Duarte | título=Astronomia na Bandeira Brasileira | editor=Universidade Federal de Santa Catarina | url=http://www.cfh.ufsc.br/~pduarte/astroban.html | url-arquivo=https://web.archive.org/web/20141006101947/http://www.cfh.ufsc.br/~pduarte/astroban.html | data-arquivo=06 de outubro de 2014 | urlmorta=yes | dataacceso=20 de setembro de 2011 }}</ref> ao oeste do país e un dos máis grandes. Particularmente, na bandeira é unha das estrelas dispostas no lado esquerdo do círculo central.<ref>{{cita web |url=http://www.girafamania.com.br/listaestados/br-mt.htm |título=MATO GROSSO – MT |dataacceso=20 de setembro de 2011 |lingua=pt |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20110827102054/http://www.girafamania.com.br/listaestados/br-mt.htm |dataarquivo=27 de agosto de 2011 |urlmorta=yes }}</ref><ref>{{cita web |url=http://www.casamilitar.mt.gov.br/TNX/conteudo.php?sid=134&cid=616 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20130312212319/http://www.casamilitar.mt.gov.br/TNX/conteudo.php?sid=134&cid=616 |data-arquivo=12 de marzo de 2013 |urlmorta=yes |título=Símbolos Oficiais: bandeira de Mato Grosso |dataacceso=20 de setembro de 2011 |autor=Pedro Rocha Jucá; Casa Militar do Estado de Mato Grosso |lingua=pt }}</ref> Sirio aparece no [[escudo de armas]] da [[Universidade de Macquarie]] ([[Sidney, Australia|Sidney]]) e é ademais o nome da súa publicación estudantil.<ref name="Macquarie2007">{{cita web | título=About Macquarie University—Naming of the University | obra=Macquarie University official website | editorial=Macquarie University | ano=2007 | url=https://www.mq.edu.au/alumni_and_supporters/alumni/news_publications/archives/sirius_2002-2006/ | dataacceso=14 de novembro de 2016 | data-arquivo=15 de novembro de 2016 | url-arquivo=https://web.archive.org/web/20161115055342/https://www.mq.edu.au/alumni_and_supporters/alumni/news_publications/archives/sirius_2002-2006/ | url-morta=yes }}</ref>

En [[teosofía]], crese que as ''Sete estrelas das [[Pléiades (astronomía)|Pléiades]]'' transmiten a enerxía espiritual dos [[sete raios]] do ''logos galáctico'' ás ''sete estrelas da [[Osa Maior]]'', para logo pasar a Sirio. Desde alí envíanse a través do [[Sol]] ao deus da Terra, [[Sanat Kumara]], e finalmente mediante os sete Mestres dos sete raios á [[raza humana]].<ref name="Baker1977">{{cita libro | nome=Douglas | apelidos=Baker | ano=1977 | título=The Seven Rays: Key to the Mysteries | localización=Wellingborough, Herts. | isbn=087728377X | editor=Aquarian Press }}</ref>

No ámbito naval militar, Sirio está bastante presente. Sete barcos da [[Mariña Real Británica]] bautizáronse [[HMS Sirius|HMS&nbsp;''Sirius'']] desde o [[século XVIII]]. O primeiro deles, fretado orixinalmente en 1786, era o buque insignia da [[Primeira Frota]] que navegou cara a [[Australia]] en 1788.<ref name="Henderson1988">{{cita libro | título=The Sirius: Past and Present | autor=Henderson, G.; Stanbury, M. | ano=1988 | editorial=Collins | localización=Sydney | isbn=0-7322-2447-0|páxina=38 }}</ref> A [[Mariña Real Australiana]] nomeou despois a un navío seu [[HMAS Sirius|HMAS&nbsp;''Sirius'' (O&nbsp;226)]] na honra do antigo buque insignia británico.<ref name="RAN">{{cita web|editor=Royal Australian Navy|título=HMAS Sirius|url=http://www.navy.gov.au/HMAS_Sirius|dataacceso=20 de setembro de 2011|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080915053600/http://www.navy.gov.au/HMAS_Sirius|dataarquivo=15 de setembro de 2008|urlmorta=yes}}</ref> Entre os [[Armada dos Estados Unidos|barcos estadounidenses]] existe un [[USNS Sirius|USNS&nbsp;''Sirius'' (T-AFS-8)]]. En navegación civil, o [[transatlántico]] italiano ''Sirio'', dedicado ao transporte de [[Emigración europea|emigrantes europeos]] cara a Suramérica, [[Naufraxio|naufragou]] fronte ás costas de [[cabo de Palos]] en [[Cartagena, Murcia|Cartaxena]] en 1906, grave incidente no que morreron máis de duascentas persoas.<ref name=cartagena>{{Cita publicación periódica | título=El naufragio del Sirio |revista=Cartagena Histórica}}</ref> En [[aeronáutica]], en [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] construíuse un [[avión (medio de transporte)|avión]] relacionado con Sirio, o [[Lockheed Model 8 Sirius]], o primeiro dos cales foi pilotado por [[Charles Lindbergh]],<ref name="VanDerLinden2000">{{cita web | apelido=Van der Linden | nome=F. R. | título=Lockheed 8 Sirius | ano=2000 | obra=National Air and Space Museum | editorial=[[Smithsonian Institution]] | url=http://www.nasm.si.edu/collections/artifact.cfm?id=A19600014000 | dataacceso=20 de setembro de 2011 | data-arquivo=20 de agosto de 2011 | url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110820191944/http://www.nasm.si.edu/collections/artifact.cfm?id=A19600014000 | url-morta=yes }}</ref> afamado [[Piloto de aviación|aviador]] que foi o primeiro en cruzar o [[océano Atlántico]] sen escalas en solitario. Continuando no mundo dos transportes, a compañía [[Mitsubishi Motors]] deseñou o motor Mitsubishi Sirius en 1980.

== Notas ==
{{listaref|30em}}

== Véxase tamén ==
{{commonscat}}
{{Galizionario|Sirio}}
[[Ficheiro:W.gl.Sirius.png|125px|dereita]]
=== Bibliografía ===
* {{cita libro |apelidos=Barnett |nome=Mary |título=Götter und Mythen des alten Ägypten |url=https://archive.org/details/gotterundmythend0000unse |ano=1998 |editorial=Verlag Gondrom |isbn=3-8112-1646-5|ref=harv}}
* {{cita publicación periódica  | apelidos1=Barker | nome1=Thomas | apelidos2=Stukeley|nome2= W.| título=Remarks on the Mutations of the Stars | revista=Philosophical Transactions | data=1760 | volume=51 | número=0 | páxinas=498–504 | jstor=105393 | doi=10.1098/rstl.1759.0049 | ref=harv}}
* {{cita libro | apelidos=Brosch | nome=Noah | título=Sirius Matters | ano=2008 | editorial=Springer | isbn=1-4020-8318-1 | url=http://www.springer.com/astronomy/book/978-1-4020-8318-1 | outros=Astrophysics and Space Science Library | volume=354 | lugar=Dordrecht |ref=harv}}
* {{cita libro |apelidos=Burnham |nome=Robert |apelidos2=Dyer|nome2= Alan|apelidos3= Kanipe|nome3= Jeff |título=Astronomía: guía del cielo nocturno |publicación= Descubrir y conocer |outros=Tradución de Dulcinea Otero-Piñeiro e revisión de David Galadí-Enríquez |ano=2001 |editorial=BLUME |lugar= Barcelona |isbn=84-8076-413-9|ref=harv}}
* {{cita libro |apelidos=Comellas |nome=José Luis |título=Guía del firmamento |edición=7ª |ano=2002|ano-orixinal=1979 |editorial=Ediciones Rialp|lugar= Madrid |isbn=84-321-1976-8|ref=harv}}
* {{cita libro |apelidos=Galadí-Enríquez |nome=David |apelidos2=Gutiérrez Cabello|nome2= Jordi |título=Astronomía general: teórica y práctica |ano=2001 |editorial=Ediciones Omega |lugar= Barcelona |isbn=84-282-1168-X|ref=harv}}
* {{cita libro | apelidos=Holberg | nome=J.B. | título=Sirius: Brightest Diamond in the Night Sky | ano=2007 | editorial=Praxis Publishing | lugar=Chichester, Reino Unido | isbn=0-387-48941-X|ref=harv}}
* {{cita libro |apelidos= Porcellino |nome=Michael |título=A young astronomer's guide to the Night Sky - En busca de las estrellas: una introducción a la astronomía | outros=Tradución ao castelán de José Miguel Miranda Pantoja, revisión técnica de Lorenzo Abellanas Rapún |ano=1992 |editor=Antonio García Brage |editorial= McGraw-Hill/Interamericana de España |lugar=Madrid |isbn=84-7615-904-8|ref=harv}}
* {{cita libro |apelidos=Sams |nome=Erich |título=Sirius – Der Wächter am Tor. Glanz und Elend des Fixsterns Sirius in den alten Religionen |ano=2007 |editorial=Pro Literatur Verlag |localización=Mering |isbn=978-3-86611-312-1|ref=harv}}

=== Outros artigos ===
* [[Lista das estrelas máis brillantes]]

=== Ligazóns externas ===
* {{Cita web|url=http://chandra.harvard.edu/chronicle/0400/sirius_part2.html|título=Disertación sobre os Dogon|páxina-web=Chandra Chronicles|lingua=en}}
* {{Cita web|url=http://stars.astro.illinois.edu/sow/sirius.html|título=SIRIUS (Alpha Canis Majoris)|apelidos=Kaler|nome=Jim|lingua=en}}
* {{Cita web|url=http://www.solstation.com/stars/sirius2.htm|título=Sirius 2|lingua=en|páxina-web=SolStation.com}}
* {{Cita web|url=http://apod.nasa.gov/apod/ap001006.html|título=X-Rays From Sirius B|lingua=en|páxina-web=Astronomy Picture of the Day}}
{{Control de autoridades}}

[[Categoría:Estrelas binarias]]
[[Categoría:Constelación de Canis Major]]
[[Categoría:Ananas brancas]]
[[Categoría:Estrelas na secuencia principal tipo-A]]
[[Categoría:Artigos destacados]]