Ver o código fonte de «SARS-CoV-2»

{{Non confundir|SARS-CoV|SARSr-CoV}}
{{Outros homónimos|este=o virus|para=a doenza|COVID-19}}
{{Taxobox
| name               = 
| image              = SARS-CoV-2 49534865371.jpg
| image_caption      = [[Micrografía electrónica de transmisión|Micrografía electrónica]] de [[virión]]s de SARS-CoV-2 coas súas coroas ben visibles
| image_width        = 250px
| image2=SARS-CoV-2 without background.png
| image2_caption=Ilustración dun virión de SARS-CoV-2
| image2_width=250px
|regnum_unranked=Virus
| virus_group        = Riboviria
|phylum=incertae sedis
|classis_unranked= 
| ordo               = ''[[Nidovirales]]''
| familia         = ''[[Coronaviridae]]''
| genus              = [[Betacoronavirus]]
| subgenus= [[Sarbecovirus]] <!--Incertae sedis/Betacoronavirus-->
| species            = [[Coronavirus relacionado coa síndrome respiratoria aguda grave]]
| subdivision_ranks  =cepa 
| subdivision  =Coronavirus 2 da síndrome respiratoria aguda grave
| synonyms       = * 2019-nCoV<!-- Por favor, non engadir nomes non oficiais aquí.-->
}}
O '''SARS-CoV-2''' (do inglés ''severe acute respiratory syndrome coronavirus 2'' ou '''coronavirus da síndrome respiratoria aguda grave 2'''),<ref name="CoronavirusStudyGroup" /><ref name=":2">{{Cita novas |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-china-51466362 |title=Coronavirus disease named Covid-19 |date=11 de febreiro de 2020 |work=[[BBC News Online]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20200215204154/https://www.bbc.com/news/world-asia-china-51466362 |archive-date=15 de febreiro de 2020 |access-date=15 de febreiro de 2020 }}</ref> previamente denominado co [[novo coronavirus|nome provisional]] de '''2019-nCoV''' (''2019 novel coronavirus'' ou novo coronavirus 2019),<ref name="WHO21Jan2020">{{cite report |vauthors=((World Health Organization)) |year=2020 |title=Surveillance case definitions for human infection with novel coronavirus (nCoV): interim guidance v1,&nbsp;January 2020 |author-link=World Health Organization |publisher=World Health Organization |hdl=10665/330376 |id=WHO/2019-nCoV/Surveillance/v2020.1 }}</ref><ref>{{Cita web |title=Healthcare Professionals: Frequently Asked Questions and Answers |website=United States [[Centers for Disease Control and Prevention]] (CDC) |date=11 de febreiro de 2020 |url=https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/faq.html |access-date=15 de febreiro de 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200214023335/https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/faq.html |archive-date=14 de febreiro de 2020 }}</ref><ref>{{Cita web |title=About Novel Coronavirus (2019-nCoV) |website=United States [[Centers for Disease Control and Prevention]] (CDC) |date=11 de febreiro de 2020 |url=https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20200211105920/https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/index.html |archive-date=11 de febreiro de 2020 |access-date=25 de febreiro de 2020}}</ref> é un [[virus]] [[virus de ARN monocatenario de sentido positivo|de ARN monocatenario de sentido positivo]].<ref name=":xinhuanet9Jan2020">{{Cita novas |url=http://www.xinhuanet.com/english/2020-01/09/c_138690570.htm |title=New-type coronavirus causes pneumonia in Wuhan: expert |access-date=9 de xaneiro de 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200109084208/http://www.xinhuanet.com/english/2020-01/09/c_138690570.htm |archive-date=9 de xaneiro de 2020 |agency=[[Xinhua]] }}</ref><ref name=":gisaid">{{Cita web |url=https://platform.gisaid.org/epi3/start/CoV2020 |title=CoV2020 |website=GISAID EpifluDB |access-date=12 de xaneiro de 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200112130540/https://platform.gisaid.org/epi3/start/CoV2020 |archive-date=12 de xaneiro de 2020}}</ref> É [[enfermidade contaxiosa|contaxioso]] para os [[Ser humano|humanos]] e foi o causante da [[pandemia por coronavirus de 2019-2020]] que estendeu por todo o mundo a [[COVID-19|enfermidade por coronavirus 2019 (COVID-19)]], que foi designada [[emerxencia sanitaria pública de preocupación internacional]] pola [[Organización Mundial da Saúde]] (OMS).<ref name="NYT 20200130" /><ref name="Chan24Jan2020" />

O SARS-CoV-2 ten unha estreita [[homoloxía de secuencia|similitude xenética]] cos [[coronavirus]] do [[Morcegos|morcego]], o que suxire que se orixinou a partir dun [[virus transportado polos morcegos]].<ref name="NatureZhou" /><ref name="LancetNowcasting">{{Cita publicación periódica | vauthors = Perlman S | title = Another Decade, Another Coronavirus | journal = [[The New England Journal of Medicine]] | volume = 382 | issue = 8 | pages = 760–762 | date = febreiro de 2020 | pmid = 31978944 | doi = 10.1056/NEJMe2001126 }}</ref><ref name=":4" /> Tamén se pensa que un reservorio animal intermediario, seguramente un [[pangolín]], está implicado na súa introdución nos humanos.<ref name=":0">{{cite report | vauthors=((World Health Organization)) | year=2020 | title=Novel Coronavirus (2019-nCoV): situation report, 22 | publisher=[[World Health Organization]] | hdl=10665/330991 }}</ref><ref name=":1">{{Cita novas|url=https://www.dw.com/en/coronavirus-from-bats-to-pangolins-how-do-viruses-reach-us/a-52291570|title=Coronavirus: From bats to pangolins, how do viruses reach us?|vauthors=Shield C|date=7 de febreiro de 2020|publisher=[[Deutsche Welle]]|access-date=13 de marzo de 2020}}</ref> Desde unha perspectiva [[Taxonomía (bioloxía)|taxonómica]], o SARS-CoV-2 é [[clasificación dos virus|clasificado]] como unha [[cepa (bioloxía)|cepa]] da [[especie]] ''[[coronavirus relacionado coa síndrome respiratoria aguda grave]]'' (SARSr-CoV).<ref name="CoronavirusStudyGroup" />

Fóra do corpo humano, o virión (forma libre do virus) é destruído polo [[xabón]].<ref>{{Cita web|url=https://covid19.govt.nz/|title=Unite against COVID-19|last=|first=|date=|website=New Zealand Government - Unite against COVID-19|archive-url=|archive-date=|access-date=}}</ref>

A cepa foi descuberta en [[Wuhan]], China, polo que inicialmente se coñeceu como "virus de Wuhan" ou "coronavirus de Wuhan".<ref name="HuangNPR">{{Cita web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2020/01/22/798277557/how-does-wuhan-coronavirus-compare-to-mers-sars-and-the-common-cold|title=How Does Wuhan Coronavirus Compare with MERS, SARS and the Common Cold?|vauthors=Huang P|date=22 de xaneiro de 2020|website=[[NPR]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20200202094021/https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2020/01/22/798277557/how-does-wuhan-coronavirus-compare-to-mers-sars-and-the-common-cold|archive-date=2 de febreiro de 2020|access-date=3 de febreiro de 2020}}</ref><ref name="Fox2020">{{Cita publicación periódica|vauthors=Fox D|data=24 de xaneiro de 2020|título=What you need to know about the Wuhan coronavirus|xornal=[[Nature]]|doi=10.1038/d41586-020-00209-y|issn=0028-0836}}</ref><ref>{{Cita novas|url=https://www.nbcnews.com/news/asian-america/cdc-chief-spurns-term-chinese-coronavirus-used-gop-lawmakers-n1156656|title=GOP lawmakers continue to use 'Wuhan virus' or 'Chinese coronavirus'|vauthors=Yam K|publisher=[[NBC News]]|date=12 de marzo de 2020|access-date=19 de marzo de 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200314185524/https://www.nbcnews.com/news/asian-america/cdc-chief-spurns-term-chinese-coronavirus-used-gop-lawmakers-n1156656|archive-date=14 de marzo de 2020}}</ref><ref>{{Cita novas|url=https://www.foxnews.com/politics/kevin-mccarthy-pelosi-omar-chinese-coronavirus-racist|title=McCarthy knocks Dems after they claim saying 'Chinese coronavirus' is racist|vauthors=Dorman S|publisher=[[Fox News]]|access-date=12 de marzo de 2020|date=11 de marzo de 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200312000933/https://www.foxnews.com/politics/kevin-mccarthy-pelosi-omar-chinese-coronavirus-racist|archive-date=12 de marzo de 2020}}</ref> Como a [[Organización Mundial da Saúde]] desaconsella o uso de nomes baseados en localidades<ref name=":0" /><ref name="BBCname">{{Cita novas|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-china-51371770|title=How the new coronavirus will finally get a proper name |last1=Taylor-Coleman |first1=Jasmine | name-list-format = vanc |publisher=BBC |date=5 de febreiro de 2020|accessdate=6 de febreiro de 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200205190745/https://www.bbc.com/news/world-asia-china-51371770|archive-date=5 de febreiro de 2020}}</ref><ref>{{cite report | vauthors = ((World Health Organization)) | year = 2015 | title = World Health Organization best practices for the naming of new human infectious diseases | author-link = World Health Organization | publisher = World Health Organization | hdl = 10665/163636 | id = WHO/HSE/FOS/15.1 }}</ref> e para evitar a confusión coa enfermidade [[SARS]],<ref>{{Cita novas|url=https://qz.com/1820422/coronavirus-why-wont-who-use-the-name-sars-cov-2/|title=Why won’t the WHO call the coronavirus by its name, SARS-CoV-2?|vauthors=Hui M|work=[[Quartz (publication)|Quartz]]|date=18 de marzo de 2020|access-date=26 de marzo de 2020}}</ref> ás veces faise referencia ao virus denominándoo "o virus responsable da COVID-19" ou "o virus da COVID-19" en comunicacións de saúde pública.<ref name="COVIDname">{{Cita web|url=https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance/naming-the-coronavirus-disease-(covid-2019)-and-the-virus-that-causes-it|title=Naming the coronavirus disease (COVID-2019) and the virus that causes it|publisher=World Health Organization|accessdate=24 de febreiro de 2020|quote=Desde unha perspectiva de comunicacións de risco, usar o nome SARS pode ter consecuencias non pretendidas en termos de crear un medo innecesario nalgunhas poboacións.... Por esta razón e outras, a OMS enpezou a referirse ao virus como "o virus responsable da COVID-19" ou "o virus da COVID-19" cando se comunica co público. Ningunha destas designacións se pretende [sic] que substitúan o nome oficial do virus acordado pola ICTV.|archive-url=https://web.archive.org/web/20200228035651/https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance/naming-the-coronavirus-disease-(covid-2019)-and-the-virus-that-causes-it|archive-date=28 de febreiro de 2020}}</ref> O público xeral a miúdo chama tanto a enfermidade coma o virus "coronavirus", pero os científicos e a maioría dos xornalistas usan normalmente termos máis precisos.<ref name="NYT6">{{Cita novas | website = [[The New York Times]] | url = https://www.nytimes.com/2020/03/04/us/coronavirus-recovery.html | vauthors = Harmon A | title = We Spoke to Six Americans with Coronavirus | date = 4 de marzo de 2020 | access-date = 16 de marzo de 2020 | archive-url = https://web.archive.org/web/20200313191200/https://www.nytimes.com/2020/03/04/us/coronavirus-recovery.html | archive-date = 13 de marzo de 2020 }}</ref>

== Viroloxía ==

=== Infección ===
[[Ficheiro:The life cycle of SARS-CoV.svg|esquerda|miniatura|Ciclo vital do SARS-CoV-2.]]
A transmisión de persoa a persoa do SARS-CoV-2 confirmouse durante a [[pandemia por coronavirus de 2019-2020]].<ref name="Chan24Jan2020"/> A transmisión ocorre principalmente vía pingas respiratorias expulsadas ao tusir e espirrar a unha distancia duns 2&nbsp;m.<ref>{{Cita novas|url=https://www.nbcnews.com/health/health-news/how-does-new-coronavirus-spread-n1121856|title=How does coronavirus spread?|vauthors=Edwards E|date=25 de xaneiro de 2020|publisher=[[NBC News]]|access-date=13 de marzo de 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200128081650/https://www.nbcnews.com/health/health-news/how-does-new-coronavirus-spread-n1121856|archive-date=28 de xaneiro de 2020}}</ref><ref>{{Cita web|url=https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/transmission.html|title=How COVID-19 Spreads |date=27 de xaneiro de 2020|website=U.S. [[Centers for Disease Control and Prevention]] (CDC)|access-date=29 de xaneiro de 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200128152653/https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/transmission.html|archive-date=28 de xaneiro de 2020}}</ref> O contacto indirecto con superficies contaminadas é outra posible causa da infección.<ref>{{Cita web|url=https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/getting-workplace-ready-for-covid-19.pdf|title=Getting your workplace ready for COVID-19|date=27 de febreiro de 2020|website=World Health Organization|archive-url=https://web.archive.org/web/20200302092018/https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/getting-workplace-ready-for-covid-19.pdf|archive-date=2 de marzo de 2020|access-date=3 de marzo de 2020}}</ref> As investigacións preliminares indican que o virus pode permanecer viable en [[plástico]]s e [[aceiro]] ata tres días, pero non sobrevive en [[cartón]] durante máis dun día ou en [[cobre]] por máis de catro horas,<ref>{{Cita publicación periódica|title=Correspondence: Aerosol and Surface Stability of SARS-CoV-2 as Compared with SARS-CoV-1|year=2020|vauthors=van Doremalen N, Bushmaker T, Morris DH, Holbrook MG, Gamble A, Williamson BN, Tamin A, Harcourt JL, Thornburg NJ, Gerber SI, Lloyd-Smith JO, de Wit E, Munster VJ|display-authors = 6|journal=[[The New England Journal of Medicine]]| doi=10.1056/NEJMc2004973| pmid=32182409|date=17 de marzo de 2020}}</ref> e queda inactivado co xabón.<ref>{{Cita web |url= https://www.theatlantic.com/science/archive/2020/03/biography-new-coronavirus/608338/ |title=Why the Coronavirus Has Been So Successful |last=Yong |first=Ed | name-list-format = vanc |date=20 de marzo de 2020|website=The Atlantic |language=en-US |access-date=20 de marzo de 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200320161836/https://www.theatlantic.com/science/archive/2020/03/biography-new-coronavirus/608338/ |archive-date=20 de marzo de 2020 }}</ref> O [[ARN]] viral tamén se atopou en mostras [[feces|fecais]] de persoas infectadas.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Holshue ML, DeBolt C, Lindquist S, Lofy KH, Wiesman J, Bruce H, Spitters C, Ericson K, Wilkerson S, Tural A, Diaz G, Cohn A, Fox L, Patel A, Gerber SI, Kim L, Tong S, Lu X, Lindstrom S, Pallansch MA, Weldon WC, Biggs HM, Uyeki TM, Pillai SK | display-authors = 6 | title = First Case of 2019 Novel Coronavirus in the United States | journal = [[The New England Journal of Medicine]] | volume = 382 | issue = 10 | pages = 929–936 | date = marzo de 2020 | pmid = 32004427 | doi = 10.1056/NEJMoa2001191 }}</ref>

Non se sabe seguro se o virus é infeccioso durante o [[período de incubación]].<ref>{{Cita publicación periódica |title=Study claiming new coronavirus can be transmitted by people without symptoms was flawed |journal=Science |vauthors=Kupferschmidt K|date=febreiro de 2020 | doi=10.1126/science.abb1524}}</ref> O 1 de febreiro de 2020, a [[Organización Mundial da Saúde]] (OMS) indicou que a "transmisión en casos asintomáticos non é probablemente un causante importante de transmisións".<ref>{{cite report | vauthors=((World Health Organization)) | year=2020 | title=Novel Coronavirus (2019-nCoV): situation report, 12 | publisher=[[World Health Organization]] | hdl=10665/330777 }}</ref> Porén, un modelo epidemiolóxico do inicio da pandemia por coronavirus de 2019–2020 na China continental suxeriu que a "dispersión presimptomática pode ser normal entre as infeccións documentadas" e que as [[infección subclinical|infeccións subclínicas]] puideron ser a fonte da maioría das infeccións.<ref>{{Cita publicación periódica |vauthors=Li R, Pei S, Chen B, Song Y, Zhang T, Yang W, Shaman J |title=Substantial undocumented infection facilitates the rapid dissemination of novel coronavirus (SARS-CoV2) |journal=Science |pages=eabb3221 |date=16 de marzo de 2020 |access-date=17 de marzo de 2020 |display-authors = 6 |doi=10.1126/science.abb3221 |pmid=32179701 |url=https://science.sciencemag.org/content/early/2020/03/13/science.abb3221 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200317000008/https://science.sciencemag.org/content/early/2020/03/13/science.abb3221 |archive-date=17 de marzo de 2020}}</ref>

=== Reservorio ===
As primeiras infeccións coñecidas pola cepa SARS-CoV-2 descubríronse en [[Wuhan]], China.<ref name="NatureZhou" /> Segue sen estar claro cal foi a fonte orixinal da transmisión viral aos humanos e cando se fixo patóxena a cepa.<ref name="early">{{Cita publicación periódica | vauthors= Cohen J | title=Wuhan seafood market may not be source of novel virus spreading globally | journal=Science | date=xaneiro de 2020 | issn=0036-8075 | doi=10.1126/science.abb0611 }}</ref><ref>{{Cita web|url=https://www.popsci.com/story/health/wuhan-coronavirus-china-wet-market-wild-animal/|title=We're still not sure where the Wuhan coronavirus really came from|vauthors=Eschner K|date=28 de xaneiro de 2020|website=[[Popular Science]]|archive-url=https://archive.today/20200130003350/https://www.popsci.com/story/health/wuhan-coronavirus-china-wet-market-wild-animal/|archive-date=30 de xaneiro de 2020|access-date=30 de xaneiro de 2020|url-morta=non}}</ref><ref name="Proximal">{{Cita publicación periódica |vauthors=Andersen KG, Rambaut A, Lipkin WI, Holmes EC, Garry RF |title=Correspondence: The proximal origin of SARS-CoV-2 |url=https://www.nature.com/articles/s41591-020-0820-9 |display-authors = 6 |date=17 de marzo de 2020 |journal=[[Nature Medicine]] |pages=1–3 |doi=10.1038/s41591-020-0820-9 |access-date=18 de marzo de 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200318001738/https://www.nature.com/articles/s41591-020-0820-9 |archive-date=18 de marzo de 2020}}</ref> Como moitos dos primeiros individuos que se infectaron polo virus eran traballadores do mercado de comida mariña de Huanan,<ref>{{Cita publicación periódica|vauthors=Huang C, Wang Y, Li X, Ren L, Zhao J, Hu Y, Zhang L, Fan G, Xu J, Gu X, Cheng Z, Yu T, Xia J, Wei Y, Wu W, Xie X, Yin W, Li H, Liu M, Xiao Y, Gao H, Guo L, Xie J, Wang G, Jiang R, Gao Z, Jin Q, Wang J, Can B|display-authors=6|date=15 de febreiro de 2020|title=Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China|url=https://www.thelancet.com/action/showPdf?pii=S0140-6736%2820%2930183-5|journal=The Lancet|volume=395|pages=497–506|doi=10.1016/S0140-6736(20)30183-5}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|vauthors=Chen N, Zhou M, Dong X, Qu J, Gong F, Han Y, Qiu Y, Wang J, Liu Y, Wei Y, Xia J, Yu T, Zhang X, Zhang L|display-authors=6|date=15 de febreiro de 2020|title=Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumonia in Wuhan, China: a descriptive study|url=https://www.thelancet.com/action/showPdf?pii=S0140-6736%2820%2930211-7|journal=The Lancet|volume=395|pages=507–513|doi=10.1016/S0140-6736(20)30211-7}}</ref> suxeriuse que a cepa puido terse orixinado no mercado.<ref name="Proximal" /><ref name="nature feb2020" /> Porén, outros investigadores indicaron que puideron ser uns visitantes os que introduciron o virus no mercado, o cal despois facilitou unha rápida expansión das infeccións.<ref name="early" /><ref>{{Cita web|url=http://www.chinaxiv.org/abs/202002.00033|title=Decoding evolution and transmissions of novel pneumonia coronavirus using the whole genomic data|date=21 de febreiro de 2020|vauthors=Yu WB, Tang GD, Zhang L, Corlett RT|doi=10.12074/202002.00033|doi-broken-date=2020-02-26|journal=|access-date=25 de febreiro de 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200223200715/http://www.chinaxiv.org/abs/202002.00033|archive-date=23 de febreiro de 2020}}</ref>

As investigacións dos [[reservrio natural|reservorios naturais]] da cepa de virus que causou o [[abrocho de SARS de 2002-2004]] tivo como resultado o descubrimento de moitos [[coronavirus de morcegos similares ao SARS]], a maioría orixinados no xénero de morcegos de ferradura ''[[Rhinolophus]]'', e dúas [[secuencia de ácido nucleico|secuencias de ácidos nucleicos]] virais atopados en mostras tomadas do ''[[Rhinolophus sinicus]]'' mostraron unha semellanza do 80% co SARS-CoV-2.<ref name=":4">{{Cita publicación periódica | vauthors = Benvenuto D, Giovanetti M, Ciccozzi A, Spoto S, Angeletti S, Ciccozzi M | title = The 2019-new coronavirus epidemic: Evidence for virus evolution | journal = Journal of Medical Virology | volume = 92 | issue = 4 | pages = 455–459 | date = April 2020 | pmid = 31994738 | doi = 10.1002/jmv.25688 }}</ref><ref>{{Cita web | title=Bat SARS-like coronavirus isolate bat-SL-CoVZC45, complete genome | publisher=[[National Center for Biotechnology Information]] (NCBI) | date=15 de febreiro de 2020 | url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/nuccore/MG772933 | access-date=15 de febreiro de 2020}}</ref><ref>{{Cita web | title=Bat SARS-like coronavirus isolate bat-SL-CoVZXC21, complete genome | publisher=[[National Center for Biotechnology Information]] (NCBI) | date=15 de febreiro de 2020 | url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/nuccore/MG772934 | access-date=15 de febreiro de 2020}}</ref> Unha terceira secuencia de ácido nucleico viral do ''[[Rhinolophus affinis]]'', recollido na [[Yunnan|provincia de Yunnan]] e designado RaTG13, tiña unha semellanza do 96% co SARS-CoV-2.<ref name="NatureZhou" /><ref>{{Cita web|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/nuccore/1802633852|title=Bat coronavirus isolate RaTG13, complete genome|publisher=[[National Center for Biotechnology Information]] (NCBI)|date=10 de febreiro de 2020|access-date=5 de marzo de 2020}}</ref> A OMS considera que os morcegos son o reservorio natural máis probable de SARS-CoV-2,<ref>{{Cita web|url=https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/who-china-joint-mission-on-covid-19-final-report.pdf|title=Report of the WHO-China Joint Mission on Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)|publisher=[[World Health Organization]] (WHO)|date=24 de febreiro de 2020|access-date=5 de marzo de 2020|journal=|archive-url=https://web.archive.org/web/20200229221222/https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/who-china-joint-mission-on-covid-19-final-report.pdf|archive-date=29 de febreiro de 2020}}</ref> pero as diferenzas entre os coronavirus de morcegos e o SARS-CoV-2 suxiren que os humanos foron infectados por medio dun hóspede intermediario.<ref name="nature feb2020" />

Un estudo [[metaxenómica|metaxenómico]] publicado en 2019 revelou previamente que o [[SARS-CoV]], a cepa do virus que causa o [[SARS]], era o [[coronavirus]] máis amplamente distribuído en mostras de [[pangolín]]s da especie ''[[Manis javanica]]''.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Liu P, Chen W, Chen JP | title = Viral Metagenomics Revealed Sendai Virus and Coronavirus Infection of Malayan Pangolins (Manis javanica) | journal = Viruses | volume = 11 | issue = 11 | pages = 979 | date = outubro de 2019 | pmid = 31652964 | pmc = 6893680 | doi = 10.3390/v11110979 }}</ref> O 7 de febreiro de 2020, foi anunciado que os investigadores de [[Guangzhou]] descubriran unha mostra de pangolín cun [[ácido nucleico]] viral cunha secuencia "99% idéntica" á do SARS-CoV-2.<ref>{{Cita publicación periódica |vauthors=Cyranoski D |title=Did pangolins spread the China coronavirus to people? |url=https://www.nature.com/articles/d41586-020-00364-2 |journal=Nature |doi=10.1038/d41586-020-00364-2 |date=7 de febreiro de 2020 |access-date=12 de febreiro de 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200207163538/https://www.nature.com/articles/d41586-020-00364-2 |archive-date=7 de febreiro de 2020 }}</ref> Cando se deu a coñecer, os resultados deixaron claro que "o dominio de unión ao receptor da proteína S do Pangolín-CoV acabado de descubrir é virtualmente idéntico ao do 2019-nCoV, cunha diferenza dun [[aminoácido]]."<ref>{{Cita publicación periódica|vauthors=Xiao K, Zhai J, Feng Y|title=Isolation and Characterization of 2019-nCoV-like Coronavirus from Malayan Pangolins|date=febreiro de 2020 |journal=[[bioRxiv]] |type=preprint |doi=10.1101/2020.02.17.951335}}</ref> Os pangolíns están protexidos pola lei chinesa, pero o furtivismo e comercio de pangolíns para o seu uso na [[medicina tradicional chinesa]] segue sendo común.<ref>{{Cita novas |newspaper=The Telegraph |url=https://www.telegraph.co.uk/science/2016/03/15/pangolins-13-facts-about-the-worlds-most-hunted-animal/ |vauthors=Kelly G |date=1 de xaneiro de 2015|title=Pangolins: 13 facts about the world's most hunted animal |access-date=9 de marzo de 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20191224153802/https://www.telegraph.co.uk/science/2016/03/15/pangolins-13-facts-about-the-worlds-most-hunted-animal/|archive-date=24 de decembro de 2019}}</ref><ref>{{Cita novas|vauthors=Gorman J|url=https://www.nytimes.com/2020/02/27/science/coronavirus-pangolin-wildlife-ban-china.html|title=China’s Ban on Wildlife Trade a Big Step, but Has Loopholes, Conservationists Say|date=27 de febreiro de 2020|work=[[The New York Times]]|access-date=23 de marzo de 2020|issn=0362-4331}}</ref>

Algúns microbiólogos e xenetistas de [[Texas]] atoparon independentemente probas dun intercambio xenético nos coronavirus que suxire a implicación dos pangolíns nas orixes do SARS-CoV-2.<ref name="WongRecombination">{{Cita publicación periódica|vauthors=Wong MC, Cregeen SJ, Ajami NJ, Petrosino JF|title=Evidence of recombination in coronaviruses implicating pangolin origins of nCoV-2019 |journal=[[bioRxiv]] |type=preprint |doi=10.1101/2020.02.07.939207 |date=febreiro de 2020}}</ref> Porén, os coronavirus do pangolín atopados ata a data só comparten como máximo o 92% do seu [[xenoma]] completo co SARS-CoV-2, o que fai que sexan menos similares do que o é o RaTG13 co SARS-CoV-2.<ref>{{Cita publicación periódica|vauthors=Zhang T, Wu Q, Zhang Z|title=Probable Pangolin Origin of SARS-CoV-2 Associated with the COVID-19 Outbreak|journal=[[Current Biology]]| volume=30| pages=1–6|date=19 de marzo de 2020|doi=10.1016/j.cub.2020.03.022|pmid=32197085}}</ref> Isto é insuficiente para probar que os pangolíns son o hóspede intermediario; en comparación, o virus do SARS responsable do abrocho de 2002-2004 compartía o 99,8% do seu xenoma cun coronavirus coñecido da [[Paradoxurus|civeta]].<ref name="nature feb2020">{{Cita publicación periódica |title= Mystery deepens over animal source of coronavirus|journal= Nature |volume=579|pages= 18–19 |date=26 de febreiro de 2020|doi= 10.1038/d41586-020-00548-w|pmid= 32127703|vauthors=Cyranoski D|issue= 7797|bibcode= 2020Natur.579...18C }}</ref>

=== Filoxenética e taxonomía ===
[[Ficheiro:SARS-CoV-2 genome.svg|miniatura|350px|Organización xenómica do illamento Wuhan-Hu-1, a primeira mostra secuenciada de SARS-CoV-2. Tipo: nucleótido. TaxId: MN908947. Tamaño: 29&nbsp;903 bases. Ano: 2020]]

O SARS-CoV-2 pertence á ampla familia de virus denominados [[coronavirus]]. É un [[virus de ARN monocatenario de sentido positivo]] (+ssRNA). Outros coronavirus poden causar enfermidades que van desde un [[arrefriado común]] a doenzas máis graves como a [[síndrome respiratoria de Oriente Medio]] (MERS polas súas siglas en inglés). É o sétimo coronavirus coñecido que pode infectar a persoas, despois do [[Coronavirus humano 229E|229E]], [[Coronavirus humano NL63|NL63]], [[Coronavirus humano OC43|OC43]], [[Coronavirus humano HKU1|HKU1]], [[Coronavirus relacionado coa síndrome respiratoria do Oriente Medio|MERS-CoV]], e o orixinal [[SARS-CoV]].<ref name="NEJM">{{Cita publicación periódica | vauthors = Zhu N, Zhang D, Wang W, Li X, Yang B, Song J, Zhao X, Huang B, Shi W, Lu R, Niu P, Zhan F, Ma X, Wang D, Xu W, Wu G, Gao GF, Tan W | display-authors = 6 | title = A Novel Coronavirus from Patients with Pneumonia in China, 2019 | journal = [[The New England Journal of Medicine]] | volume = 382 | issue = 8 | pages = 727–733 | date = febreiro de 2020 | pmid = 31978945 | doi = 10.1056/NEJMoa2001017 }}</ref>

Igual que a cepa de coronavirus relacionado co SARS causante do abrocho de [[SARS]] de 2003, o SARS-CoV-2 é un membro do subxénero ''[[Sarbecovirus]]'' ([[beta-CoV]] liñaxe B).<ref name="Hui14Jan2020">{{Cita publicación periódica | vauthors = Hui DS, I Azhar E, Madani TA, Ntoumi F, Kock R, Dar O, Ippolito G, Mchugh TD, Memish ZA, Drosten C, Zumla A, Petersen E | title = The continuing 2019-nCoV epidemic threat of novel coronaviruses to global health – The latest 2019 novel coronavirus outbreak in Wuhan, China | journal = International Journal of Infectious Diseases | volume = 91 | pages = 264–266 | date = febreiro de 2020 | pmid = 31953166 | doi = 10.1016/j.ijid.2020.01.009 |display-authors = 6}} {{open access}}</ref><ref>{{Cita web |url=https://nextstrain.org/groups/blab/sars-like-cov |title=Phylogeny of SARS-like betacoronaviruses |website=nextstrain |access-date=18 de xaneiro de 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200120190511/https://nextstrain.org/groups/blab/sars-like-cov |archive-date=20 de xaneiro de 2020 }}</ref><ref name="Wong2019">{{Cita publicación periódica | vauthors = Wong AC, Li X, Lau SK, Woo PC | title = Global Epidemiology of Bat Coronaviruses | journal = Viruses | volume = 11 | issue = 2 | pages = 174 | date = febreiro de 2019 | pmid = 30791586 | pmc = 6409556 | doi = 10.3390/v11020174 }}</ref> A súa secuencia de [[ARN]] é de aproximadamente 30000 [[nucleobase|bases]] de longo.<ref name=":gisaid"/> O SARS-CoV-2 é peculiar entre os betacoronavirus coñecidos porque incorpora un sitio de clivaxe polibásico, que é unha característica que incrementa a [[patoxenidade]] e a transmisibilidade noutros virus.<ref name="Proximal" /><ref>{{Cita publicación periódica|vauthors=Walls AC, Park YJ, Tortorici MA, Wall A, McGuire AT, Veesler D|title=Structure, function and antigenicity of the SARS-CoV-2 spike glycoprotein|display-authors = 6|date=9 de marzo de 2020 |journal=[[Cell (journal)|Cell]] |doi=10.1016/j.cell.2020.02.058 |pmid=32155444}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Coutard B, Valle C, de Lamballerie X, Canard B, Seidah NG, Decroly E | title = The spike glycoprotein of the new coronavirus 2019-nCoV contains a furin-like cleavage site absent in CoV of the same clade | journal = Antiviral Research | volume = 176 | pages = 104742 | date = febreiro de 2020 | pmid = 32057769 | doi = 10.1016/j.antiviral.2020.104742|display-authors = 6 }}</ref>

Cun número suficiente de xenomas secuenciados, é posible reconstruír unha [[árbore filoxenética]] da historia mutacional dunha familia de virus. O 12 de xaneiro de 2020, foron illados cinco xenomas de SARS-CoV-2 de Wuhan, das que informou o [[Centro chinés para o control e prevención de enfermidades]] e outras institucións;<ref name=":gisaid"/><ref>{{Cita web |url=http://virological.org/t/initial-genome-release-of-novel-coronavirus/319 |title=Initial genome release of novel coronavirus |date=11 de xaneiro de 2020 |website=Virological |access-date=12 de xaneiro de 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200112100227/http://virological.org/t/initial-genome-release-of-novel-coronavirus/319 |archive-date=12 de xaneiro de 2020 }}</ref> o número de xenomas secuenciados incrementárase a 42 o 30 de xaneiro de 2020.<ref name="NextstrainJanuary">{{Cita web|url=https://nextstrain.org/narratives/ncov/sit-rep/2020-01-30|title=Genomic analysis of nCoV spread: Situation report 2020-01-30|vauthors=Bedford T, Neher R, Hadfield N, Hodcroft E, Ilcisin M, Müller N|display-authors = 6|website=nextstrain.org|access-date=18 de marzo de 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200315182810/https://nextstrain.org/narratives/ncov/sit-rep/2020-01-30|archive-date=15 de marzo de 2020}}</ref> Unha análise filoxenética de ditas mostras indicou que estaban "altamente relacionadas con como máximo sete mutacións relativas a un [[antepasado común]]", o que implica que a primeira infección humana ocorreu en novembro ou decembro de 2019.<ref name="NextstrainJanuary" /> O 13 de marzo de 2020 puxéronse a disposición pública 410 xenomas de SARS-CoV-2 de mostras de cinco continentes.<ref name="NextstrainMarch">{{Cita web|url=https://nextstrain.org/narratives/ncov/sit-rep/2020-03-13|title=Genomic analysis of COVID-19 spread: Situation report 2020-03-13|vauthors=Hodcroft E, Müller N, Wagner C, Ilcisin M, Hadfield J, Bell SM, Neher R, Bedford T|display-authors = 6|website=nextstrain.org|access-date=18 de marzo de 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200313225516/https://nextstrain.org/narratives/ncov/sit-rep/2020-03-13|archive-date=13 de marzo de 2020}}</ref>

O 11 de febreiro de 2020, o [[Comité Internacional de Taxonomía de Virus]] (ICTV) anunciou que de acordo coas regras que computan as relacións xerárquicas entre os coronavirus baseándose en cinco [[secuencia conservada|secuencias conservadas]] de [[ácido nucleico|ácidos nucleicos]], as diferenzas entre o chamado 2019-nCoV e a [[Coronavirus da síndrome respiratoria aguda grave|cepa do virus do abrocho de SARS de 2003]] eran insuficientes para consideralo unha [[especie viral]] separada. Por tanto, identificaron o 2019-nCoV como unha [[cepa (bioloxía)|cepa]] do ''[[coronavirus relacionado coa síndrome respiratoria aguda grave]]''.<ref name="CoronavirusStudyGroup" />

=== Bioloxía estrutural ===
[[Ficheiro:Coronavirus virion structure.svg|miniatura|Estrutura dun virión de SARSr-CoV]]

Cada [[virión]] de SARS-CoV-2 é de aproximadamente de 50 a 200 [[nanómetro]]s de diámetro.<ref>{{Cita publicación periódica |vauthors=Chen N, Zhou M, Dong X, Qu J, Gong F, Han Y, Qiu Y, Wang J, Liu Y, Wei Y, Sia J, You T, Zhang X, Zhang L |title=Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumonia in Wuhan, China: a descriptive study |url=https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30211-7/fulltext |journal=[[The Lancet]] |volume=395 |issue=10223 |pages=507–513 |display-authors = 6 |doi=10.1016/S0140-6736(20)30211-7 |pmid=32007143 |date=15 de febreiro de 2020 |access-date=9 de marzo de 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200131002254/https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30211-7/fulltext |archive-date=31 de xaneiro de 2020  }}</ref> Como outros coronavirus, o SARS-CoV-2 ten catro [[proteína]]s estruturais, coñecidas como proteínas S (espícula), E (envoltura), M (membrana) e N ([[nucleocápsida]]); a proteína N sostén o ARN do xenoma e e as proteínas S, E e M forman parte da [[envoltura viral]] lipoproteica.<ref name="WuStructure">{{Cita publicación periódica|vauthors=Wu C, Liu Y, Yang Y, Zhang P, Zhong W, Wang Y, Wang Q, Xu Y, Li M, Li X, Zheng M, Chen L, Li H|display-authors = 6|title=Analysis of therapeutic targets for SARS-CoV-2 and discovery of potential drugs by computational methods |journal=Acta Pharmaceutica Sinica B| date=febreiro de 2020| doi=10.1016/j.apsb.2020.02.008}}</ref> A proteína da espícula, da que se obtiveron imaxes a nivel atómico usando [[microscopia electrónica crioxénica]],<ref name="SCI-20200219" /><ref name="GZM-20200220">{{Cita web |vauthors=Mandelbaum RF |title=Scientists Create Atomic-Level Image of the New Coronavirus's Potential Achilles Heel |url=https://gizmodo.com/scientists-create-atomic-level-image-of-the-new-coronav-1841795715 |date=19 de febreiro de 2020 |website=[[Gizmodo]] |access-date=13 de marzo de 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200308070019/https://gizmodo.com/scientists-create-atomic-level-image-of-the-new-coronav-1841795715 |archive-date=8 de marzo de 2020 }}</ref> é a responsable de permitir a adhesión do virus á [[membrana plasmática]] da célula hóspede.<ref name="WuStructure" />



Os experimentos de [[predición da estrutura de proteínas|modelización de proteínas]] feitos coa proteína da espícula axiña suxeriron que o SARS-CoV-2 tiña suficiente afinidade co receptor [[ACE2|encima 2 conversor da anxiotensina]] (ACE2) de células humanas para usalos como mecanismo de [[entrada vral|entrada na célula]].<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Xu X, Chen P, Wang J, Feng J, Zhou H, Li X, Zhong W, Hao P | display-authors = 6 | title = Evolution of the novel coronavirus from the ongoing Wuhan outbreak and modeling of its spike protein for risk of human transmission | journal = Science China Life Sciences | volume = 63 | issue = 3 | pages = 457–460 | date = de marzo de 2020 | pmid = 32009228 | doi = 10.1007/s11427-020-1637-5 }}</ref> O 22 de xaneiro de 2020, un grupo de investigadores chineses que traballaban co xenoma vírico completo e un grupo dos Estados Unidos que utilizaba métodos de [[xenética inversa]] demostraron experimentalmente e independentemente que o ACE2 podía actuar como receptor do SARS-CoV-2.<ref name="NatureZhou" /><ref name="Letco22Jan2020">{{Cita publicación periódica|vauthors=Letko M, Munster V|title=Functional assessment of cell entry and receptor usage for lineage B β-coronaviruses, including 2019-nCoV|date=xaneiro de 2020 |journal=[[bioRxiv]] |type=preprint |doi=10.1101/2020.01.22.915660 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Letko M, Marzi A, Munster V | title = Functional assessment of cell entry and receptor usage for SARS-CoV-2 and other lineage B betacoronaviruses | journal = Nature Microbiology | date = febreiro de 2020 | pmid = 32094589 | doi = 10.1038/s41564-020-0688-y }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica |vauthors=((El Sahly HM))|title=Genomic Characterization of the 2019&nbsp;Novel Coronavirus |url=https://www.jwatch.org/na50823/2020/02/06/genomic-characterization-2019-novel-coronavirus |journal=[[The New England Journal of Medicine]] |access-date=9 de febreiro de 2020}}</ref><ref name="Gralinski2020">{{Cita publicación periódica | vauthors = Gralinski LE, Menachery VD | title = Return of the Coronavirus: 2019-nCoV | journal = Viruses | volume = 12 | issue = 2 | pages = 135 | date = xaneiro de 2020 | pmid = 31991541 | doi = 10.3390/v12020135 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Lu R, Zhao X, Li J, Niu P, Yang B, Wu H, Wang W, Song H, Huang B, Zhu N, Bi Y, Ma X, Zhan F, Wang L, Hu T, Zhou H, Hu Z, Zhou W, Zhao L, Chen J, Meng Y, Wang J, Lin Y, Yuan J, Xie Z, Ma J, Liu WJ, Wang D, Xu W, Holmes EC, Gao GF, Wu G, Chen W, Shi W, Tan W | display-authors = 6 | title = Genomic characterisation and epidemiology of 2019 novel coronavirus: implications for virus origins and receptor binding | journal = [[The Lancet]] | volume = 395 | issue = 10224 | pages = 565–574 | date = febreiro de 2020 | pmid = 32007145 | doi = 10.1016/S0140-6736(20)30251-8 }}</ref> Algúns estudos mostraron que o SARS-CoV-2 tiña unha maior afinidade co ACE2 humano que a cepa de virus da SARS orixinal.<ref name="SCI-20200219">{{Cita publicación periódica | vauthors = Wrapp D, Wang N, Corbett KS, Goldsmith JA, Hsieh CL, Abiona O, Graham BS, McLellan JS | display-authors = 6 | title = Cryo-EM structure of the 2019-nCoV spike in the prefusion conformation | journal = Science | volume = 367 | issue = 6483 | pages = 1260–1263 | date = febreiro de 2020 | pmid = 32075877 | doi = 10.1126/science.abb2507 | bibcode = 2020Sci...367.1260W }}</ref> O SARS-CoV-2 pode tamén utilizar o [[CD147]] (basixina) para conseguir entrar na célula,<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors= Wang K, Chen W, Zhou YS, Lian JQ, Zhang Z, Du P, Gong L, Zhang Y, Cui HY, Geng JJ, Wang B, Sun XX, Wang CF, Yang X, Lin P, Deng YQ, Wei D, Yang XM, Zhu YM, Zhang K, Zheng ZH, Miao JL, Guo T, Shi Y, Zhang J, Fu L, Wang QY, Bian H, Zhu P, Chen ZN | display-authors = 6 | title = SARS-CoV-2 invades host cells via a novel route: CD147-spike protein | journal = [[bioRxiv]]| type=preprint | doi = 10.1101/2020.03.14.988345 | year=2020 }}</ref> que é a mesma proteína que utiliza o ''[[Plasmodium falciparum]]'' da [[malaria]] para entrar nos [[glóbulo vermello|glóbulos vermellos]].<ref name="pmid22080952">{{Cita publicación periódica | vauthors = Crosnier C, Bustamante LY, Bartholdson SJ, Bei AK, Theron M, Uchikawa M, Mboup S, Ndir O, Kwiatkowski DP, Duraisingh MT, Rayner JC, Wright GJ | title = Basigin is a receptor essential for erythrocyte invasion by ''Plasmodium falciparum'' | journal = Nature | volume = 480| issue = 7378| pages = 534–7|date=novembro de 2011 | pmid = 22080952 | doi = 10.1038/nature10606 | pmc=3245779}}</ref>

{{Imaxe múltiple
 | posición_táboa = dereita
 | dirección = horizontal
 | ancho = 200
 | título=  | posición_título =  | fondo_de_título = 
 | texto =  | posición_texto =   | fondo_de_texto = 
 | foto1 =SARS-CoV-2 49531042877.jpg   | ancho1 =  | texto1 =O SARS-CoV-2 saíndo dunha célula humana | posición_texto1 = center
 | foto2 =SARS-CoV_scanning_electron_microscope_image.jpg   | ancho2 =  | texto2 =O SARS-CoV-2 saíndo dunha célula humana   | posición_texto2 =center 
 | foto3 =  | ancho3 =  | texto3 =  | posición_texto3 = 
 | foto4 =  | ancho4 =  | texto4 =  | posición_texto4 = 
 | foto5 =  | ancho5 =  | texto5 =  | posición_texto5 = 
 | pé   = Micrografías coloreadas dixitalmente do SARS-CoV-2 (amarelo) saíndo de células humanas [[cultivo celular|cultivadas]] nun laboratorio
}}
O cebado inicial da proteína da espícula pola [[TMPRSS2|protease transmembrana, serina 2]] (TMPRSS2) é esencial para a entrada do SARS-CoV-2 na célula.<ref name="HoffmanCell">{{Cita publicación periódica|title=SARS-CoV-2 Cell Entry Depends on ACE2 and TMPRSS2 and Is Blocked by a Clinically Proven Protease Inhibitor |vauthors=Hoffman M, Kliene-Weber H, Krüger N, Herrler T, Erichsen S, Schiergens TS, Herrler G, Wu NH, Nitsche A, Müller MA, Drosten C, Pöhlmann S|display-authors = 6|date=16 April 2020|journal=[[Cell (journal)|Cell]] |volume=181|pages=1–10|doi=10.1016/j.cell.2020.02.052 |pmid=32142651}}</ref> Despois de que un virión do SARS-CoV-2 se adhire a unha célula diana, a [[protease]] da célula TMPRSS2 corta a proteína da espícula do virus, expoñendo un [[péptido de fusión]]. O virión libera despois o ARN na célula, forzando esta a producir copias do virus, que son diseminadas para infectar máis células.<ref name="econ-anatomy-killer">{{cite magazine |title=Anatomy of a Killer: Understanding SARS-CoV-2 and the drugs that might lessen its power |url=https://www.economist.com/briefing/2020/03/12/understanding-sars-cov-2-and-the-drugs-that-might-lessen-its-power |vauthors= |magazine=[[The Economist]] |date=12 de marzo de 2020 |access-date=14 de marzo de 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200314010231/https://www.economist.com/briefing/2020/03/12/understanding-sars-cov-2-and-the-drugs-that-might-lessen-its-power |archive-date=14 de marzo de 2020 }}</ref> O SARS-CoV-2 produce polo menos tres [[factor de virulencia|factores de virulencia]] que promoven a liberación de novos virións da célula hóspede e inhiben a [[resposta inmunitaria]].<ref name="WuStructure" />

== Epidemioloxía ==
{{Artigo principal|Pandemia por coronavirus de 2019-2020|Tests da COVID-19}}
[[Ficheiro:Novel Coronavirus SARS-CoV-2 (49597020718).jpg|miniatura|Micrografía de virións de SARS-CoV-2 (vermello) illados dun paciente durante a [[pandemia de coronavirus de 2019-2020]]]]

<!-- Esta sección está enfocada ao que nos indica a pandemia "sobre a epidemioloxía do virus", non ao que sabemos sobre a pandemia. Por favor, non sobrecargar esta sección con información sobre a pandemia. Hai outro artigo específico para iso. -->
Baseándose na baixa variabilidade mostrada entre as secuencias xenómicas coñecidas do SARS-CoV-2, crese que a cepa foi detectada polas autoridades sanitarias poucas semanas despois da súa aparición na poboación humana a finais de 2019.<ref name="early" /><ref>{{Cita web|url=https://www.genengnews.com/insights/what-we-know-today-about-coronavirus-sars-cov-2-and-where-do-we-go-from-here/|title=What We Know Today about Coronavirus SARS-CoV-2 and Where Do We Go from Here|vauthors=Oberholzer M, Febbo P|date=19 de febreiro de 2020|website=[[Mary Ann Liebert|Genetic Engineering and Biotechnology News]]|access-date=13 de marzo de 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200314074654/https://www.genengnews.com/insights/what-we-know-today-about-coronavirus-sars-cov-2-and-where-do-we-go-from-here/|archive-date=14 de marzo de 2020}}</ref> O caso máis temperán de infección coñecido actualmente pénsase que se encontrou o 17 de novembro de 2019.<ref>{{Cita novas| title=Coronavirus: China's first confirmed Covid-19 case traced back to November&nbsp;17| url=https://www.scmp.com/news/china/society/article/3074991/coronavirus-chinas-first-confirmed-covid-19-case-traced-back| website=[[South China Morning Post]]| vauthors=Ma J| date=13 de marzo de 2020| access-date=16 de marzo de 2020| archive-url=https://web.archive.org/web/20200313004217/https://www.scmp.com/news/china/society/article/3074991/coronavirus-chinas-first-confirmed-covid-19-case-traced-back| archive-date=13 de marzo de 2020}}</ref> O virus espallouse seguidamente a todas as provincias da China e a case douscentos países de Asia, Europa, América do Nore e do Sur, África e Oceanía.<ref name="JHU_ticker" >[https://gisanddata.maps.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/bda7594740fd40299423467b48e9ecf6 Coronavirus COVID-19 Global Cases by Johns Hopkins]</ref> A transmisión de persoa a persoa do [[virus]] confirmouse en todas esas rexións.<ref name="Chan24Jan2020">{{Cita publicación periódica | vauthors = Chan JF, Yuan S, Kok KH, To KK, Chu H, Yang J, Xing F, Liu J, Yip CC, Poon RW, Tsoi HW, Lo SK, Chan KH, Poon VK, Chan WM, Ip JD, Cai JP, Cheng VC, Chen H, Hui CK, Yuen KY | display-authors = 6 | title = A familial cluster of pneumonia associated with the 2019 novel coronavirus indicating person-to-person transmission: a study of a family cluster | journal = [[The Lancet]] | volume = 395 | issue = 10223 | pages = 514–523 | date = febreiro de 2020 | pmid = 31986261 | doi = 10.1016/S0140-6736(20)30154-9 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Rothe C, Schunk M, Sothmann P, Bretzel G, Froeschl G, Wallrauch C, Zimmer T, Thiel V, Janke C, Guggemos W, Seilmaier M, Drosten C, Vollmar P, Zwirglmaier K, Zange S, Wölfel R, Hoelscher M | display-authors = 6 | title = Transmission of 2019-nCoV Infection from an Asymptomatic Contact in Germany | journal = [[The New England Journal of Medicine]] | volume = 382 | issue = 10 | pages = 970–971 | date = marzo de 2020 | pmid = 32003551 | doi = 10.1056/NEJMc2001468 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica| title=The Coronavirus Is Now Infecting More People Outside China|url=https://www.wired.com/story/the-coronavirus-is-now-infecting-more-people-outside-china/|vauthors=Molteni M|date=30 de xaneiro de 2020|journal=[[Wired]]|access-date=13 de marzo de 2020}}</ref><ref>{{Cita novas| title=Coronavirus: Singapore reports first cases of local transmission; 4 out of 6 new cases did not travel to China| url=https://www.straitstimes.com/singapore/coronavirus-spore-reports-first-cases-of-local-transmission-4-out-of-6-new-cases-did-not| vauthors=Khalik S| date=4 de febreiro de 2020| access-date=5 de febreiro de 2020| newspaper=[[The Straits Times]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20200204101450/https://www.straitstimes.com/singapore/coronavirus-spore-reports-first-cases-of-local-transmission-4-out-of-6-new-cases-did-not| archive-date=4 de febreiro de 2020}}</ref><ref>{{Cita novas|url=https://www.reuters.com/article/us-china-health-ecuador/ecuador-confirms-five-new-cases-of-coronavirus-all-close-to-initial-patient-idUSKBN20O2EE|title=Ecuador confirms five new cases of coronavirus, all close to initial patient|work=[[Reuters]]|date=2 de marzo de 2020|access-date=5 de marzo de 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200302161454/https://www.reuters.com/article/us-china-health-ecuador/ecuador-confirms-five-new-cases-of-coronavirus-all-close-to-initial-patient-idUSKBN20O2EE|archive-date=2 de marzo de 2020}}</ref><ref>{{Cita novas|url=https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-algeria/algeria-confirms-two-more-coronavirus-cases-idUSKBN20P00S|title=Algeria confirms two more coronavirus cases|work=[[Reuters]]|date=2 de marzo de 2020|access-date=5 de marzo de 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200303163018/https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-algeria/algeria-confirms-two-more-coronavirus-cases-idUSKBN20P00S|archive-date=3 de marzo de 2020}}</ref> O 30 de xaneiro de 2020, o SARS-CoV-2 foi designado pola OMS [[emerxencia sanitaria pública de preocupación internacional]],<ref name="NYT 20200130">{{Cita novas | title=W.H.O. Declares Global Emergency as Wuhan Coronavirus Spreads | vauthors=Wee SL, ((McNeil Jr. DG)), Hernández JC| website=[[The New York Times]] | date=30 xaneiro de 2020 | url=https://www.nytimes.com/2020/01/30/health/coronavirus-world-health-organization.html | access-date=30 de xaneiro de 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20200130195011/https://www.nytimes.com/2020/01/30/health/coronavirus-world-health-organization.html | archive-date=30 de xaneiro de 2020 }}</ref><ref>{{cite press release | title=Statement on the second meeting of the International Health Regulations (2005) Emergency Committee regarding the outbreak of novel coronavirus (2019-nCoV) | website=[[World Health Organization]] (WHO) | date=30 de xaneiro de 2020 | url=https://www.who.int/news-room/detail/30-01-2020-statement-on-the-second-meeting-of-the-international-health-regulations-(2005)-emergency-committee-regarding-the-outbreak-of-novel-coronavirus-(2019-ncov) | access-date=30 de xaneiro de 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20200131005904/https://www.who.int/news-room/detail/30-01-2020-statement-on-the-second-meeting-of-the-international-health-regulations-(2005)-emergency-committee-regarding-the-outbreak-of-novel-coronavirus-(2019-ncov) | archive-date=31 de xaneiro de 2020  }}</ref> e o 11 de marzo de 2020 a OMS declarouno [[pandemia]].<ref>{{Cita novas | title=Coronavirus Declared Pandemic by World Health Organization | url=https://www.wsj.com/articles/u-s-coronavirus-cases-top-1-000-11583917794 | vauthors=McKay B, Calfas J, Ansari T | website=[[The Wall Street Journal]] | date=11 de marzo de 2020 | access-date=12 de marzo de 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20200311225704/https://www.wsj.com/articles/u-s-coronavirus-cases-top-1-000-11583917794 | archive-date=11 de marzo de 2020 }}</ref><ref>{{cite press release | title=WHO Director-General's opening remarks at the media briefing on COVID-19 - 11&nbsp;de marzo de 2020 | website=[[World Health Organization]] (WHO) | date=11 de marzo de 2020 | url=https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---11-march-2020 | access-date=12 de marzo de 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20200311212521/https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---11-march-2020 | archive-date=11 de marzo de 2020 }}</ref>

O 27 de marzo de 2020 (20:00 UTC), había  585&nbsp;040 casos confirmados de infección, dos cales 80&nbsp;000 estaban na China continental. Aínda que a proporción de infeccións que resulta en infección confirmadas ou progreso a doenza diagnosticable segue sendo pouco clara,<ref>{{Cita novas|url=https://www.statnews.com/2020/01/30/limited-data-may-skew-assumptions-severity-coronavirus-outbreak/|title=Limited data on coronavirus may be skewing assumptions about severity|vauthors=Branswell H|date=30 de xaneiro de 2020|publisher=[[Stat (website)|STAT]]|access-date=13 de marzo de 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200201161634/https://www.statnews.com/2020/01/30/limited-data-may-skew-assumptions-severity-coronavirus-outbreak/|archive-date=1 de febreiro de 2020}}</ref> un modelo matemático estimou o número de persoas infectadas só en Wuhan en 75815 o 25 de xaneiro de 2020, nun momento en que as infeccións confirmadas eran moito máis baixas.<ref name="pmid32014114">{{Cita publicación periódica | vauthors = Wu JT, Leung K, Leung GM | title = Nowcasting and forecasting the potential domestic and international spread of the 2019-nCoV outbreak originating in Wuhan, China: a modelling study | journal = [[The Lancet]] | volume = 395 | issue = 10225 | pages = 689–697 | date = febreiro de 2020 | pmid = 32014114 | doi = 10.1016/S0140-6736(20)30260-9 }}</ref> O número total de mortes atribuídas ao virus era de 26&nbsp;819 o 27 de marzo de 2020 (20:00 UTC) e 129&nbsp;812 persoas recuperáranse da infección.<ref name="JHU_ticker" /> Menos dun sexto de todas as mortes ocorreron na [[Hubei|provincia de Hubei]], onde está situada Wuhan.<ref name="JHU_ticker" /> Antes do 24 de febreiro de 2020, a proporción era do 95%.<ref>{{Cita novas| title=Coronavirus deaths leap in China as countries struggle to evacuate citizens| url=https://www.theguardian.com/world/2020/jan/30/coronavirus-deaths-leap-in-china-as-countries-struggle-to-evacuate-citizens| vauthors=Boseley S, McCurry J| date=30 de xaneiro de 2020| access-date=10 de marzo de 2020| newspaper=[[The Guardian]]| archive-url=https://web.archive.org/web/20200206150542/https://www.theguardian.com/world/2020/jan/30/coronavirus-deaths-leap-in-china-as-countries-struggle-to-evacuate-citizens| archive-date=6 de febreiro de 2020}}</ref><ref>{{Cita novas| title=Coronavirus: China to repay Africa in safeguarding public health| url=https://www.sunnewsonline.com/coronavirus-china-to-repay-africa-in-safeguarding-public-health/| vauthors=Paulinus A| date=25 de febreiro de 2020| access-date=10 de marzo de 2020| newspaper=[[The Sun (Nigeria)|The Sun]]| archive-url=https://web.archive.org/web/20200309103243/https://www.sunnewsonline.com/coronavirus-china-to-repay-africa-in-safeguarding-public-health/| archive-date=9 de marzo de 2020}}</ref>

O [[número básico de reprodución]] (<math>R_0</math>) do virus foi estimado entre 1,4 e 3,9.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Li Q, Guan X, Wu P, Wang X, Zhou L, Tong Y, Ren R, Leung KS, Lau EH, Wong JY, Xing X, Xiang N, Wu Y, Li C, Chen Q, Li D, Liu T, Zhao J, Li M, Tu W, Chen C, Jin L, Yang R, Wang Q, Zhou S, Wang R, Liu H, Luo Y, Liu Y, Shao G, Li H, Tao Z, Yang Y, Deng Z, Liu B, Ma Z, Zhang Y, Shi G, Lam TT, Wu JT, Gao GF, Cowling BJ, Yang B, Leung GM, Feng Z | display-authors = 6 | title = Early Transmission Dynamics in Wuhan, China, of Novel Coronavirus-Infected Pneumonia | journal = [[The New England Journal of Medicine]] | date = xaneiro de 2020 | pmid = 31995857 | doi = 10.1056/NEJMoa2001316 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Riou J, Althaus CL | title = Pattern of early human-to-human transmission of Wuhan 2019 novel coronavirus (2019-nCoV), December 2019 to January 2020 | journal = Euro Surveillance | volume = 25 | issue = 4 | date = xaneiro de 2020 | pmid = 32019669 | pmc = 7001239 | doi = 10.2807/1560-7917.ES.2020.25.4.2000058 }}</ref> Isto significa que se espera que cada infección polo virus cause de 1,4 a 3,9 novas infeccións cando ningún membro da comunidade é [[Inmunidade (medicina)|inmune]] e non se tomaron [[control de infeccións|medidas preventivas]] de control.
<!-- Esta sección está enfocada ao que nos indica a pandemia "sobre a epidemioloxía do virus", non ao que sabemos sobre a pandemia. Por favor, non sobrecargar esta sección con información sobre a pandemia. Hai outro artigo específico para iso. -->
{{clear}}

== Notas ==

{{Listaref|30em|refs=

<ref name="CoronavirusStudyGroup">{{Cita publicación periódica | vauthors = Gobalenya AE, Baker SC, Baric RS, de Groot RJ, Drosten C, Gulyaeva AA, Haagmans BL, Lauber C, Leontovich AM, Neuman BW, Penzar D, Perlman S, ((Poon LLM)), Samborskiy DV, Sidorov IA, Sola I, Ziebuhr J | display-authors = 6 | title = The species Severe acute respiratory syndrome-related coronavirus: classifying 2019-nCoV and naming it SARS-CoV-2 | journal = Nature Microbiology | pages = 1–9 | date = marzo de 2020 | pmid = 32123347 | doi = 10.1038/s41564-020-0695-z | url = https://www.nature.com/articles/s41564-020-0695-z | access-date = 3 de marzo de 2020 | archive-url = https://web.archive.org/web/20200305112708/https://www.nature.com/articles/s41564-020-0695-z | archive-date = 5 de marzo de 2020 }}</ref>

<ref name="NatureZhou">{{Cita publicación periódica | vauthors = Zhou P, Yang XL, Wang XG, Hu B, Zhang L, Zhang W, Si HR, Zhu Y, Li B, Huang CL, Chen HD, Chen J, Luo Y, Guo H, Jiang RD, Liu MQ, Chen Y, Shen XR, Wang X, Zheng XS, Zhao K, Chen QJ, Deng F, Liu LL, Yan B, Zhan FX, Wang YY, Xiao GF, Shi ZL | display-authors = 6 | title = A pneumonia outbreak associated with a new coronavirus of probable bat origin | journal = Nature | volume = 579 | issue = 7798 | pages = 270–273 | date = febreiro de 2020 | pmid = 32015507 | doi = 10.1038/s41586-020-2012-7 }}</ref>
}}

== Véxase tamén ==
{{Commonscat}}
{{Wikispecies|Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2}}

=== Bibliografía ===
* {{Cita publicación periódica | vauthors = Brüssow H | title = The Novel Coronavirus – A Snapshot of Current Knowledge | journal = Microbial Biotechnology | volume = 2020 | pages = 1–6 | date = Marzo de 2020 | doi = 10.1111/1751-7915.13557 | pmid = 32144890 }}
* {{Cita publicación periódica | vauthors = Habibzadeh P, Stoneman EK | title = The Novel Coronavirus: A Bird's Eye View | journal = The International Journal of Occupational and Environmental Medicine | volume = 11 | issue = 2 | pages = 65–71 | date = Febreiro de 2020 | pmid = 32020915 | doi = 10.15171/ijoem.2020.1921 }}
* {{cite report | vauthors = ((World Health Organization)) | title = Laboratory testing for coronavirus disease 2019 (COVID-19) in suspected human cases: interim guidance, 2&nbsp;March 2020 | date = 2 de marzo de 2020 | author-link = World Health Organization | publisher = World Health Organization | hdl = 10665/331329 | id = WHO/COVID-19/laboratory/2020.4. License: CC BY-NC-SA 3.0 }}

=== Ligazóns externas ===
* {{Cita web | title=Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) | website=[[Centers for Disease Control and Prevention]] (CDC) | date=11 de febreiro de 2020 | url=https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/index.html}}
* {{Cita web | title=Coronavirus disease (COVID-19) outbreak | website=[[World Health Organization]] (WHO) | url=https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019}}
* {{Cita web | title=SARS-CoV-2 (Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2) Sequences | website=[[National Center for Biotechnology Information]] (NCBI) | url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/genbank/sars-cov-2-seqs/ }}
* {{Cita web | title=COVID-19 Resource Centre | website=[[The Lancet]] | url=https://www.thelancet.com/coronavirus }}
* {{Cita web | title=Coronavirus (Covid-19) | website=[[The New England Journal of Medicine]] | url=https://www.nejm.org/coronavirus }}
* {{Cita web | title=Covid-19: Novel Coronavirus Content Free to Access | website=[[Wiley (publisher)|Wiley]] | url=https://novel-coronavirus.onlinelibrary.wiley.com/ | data-acceso=26 de marzo de 2020 | data-arquivo=24 de setembro de 2020 | url-arquivo=https://web.archive.org/web/20200924195411/https://novel-coronavirus.onlinelibrary.wiley.com/ | url-morta=yes }}
* {{Cita web | title=2019-nCoV Data Portal | website=[[Virus Pathogen Database and Analysis Resource]] | url=https://www.viprbrc.org/brc/home.spg?decorator=corona_ncov }}
* {{Cita web | title=SARS-CoV-2 related protein structures | website=[[Protein Data Bank]] |  url=http://www.rcsb.org/news?year=2020&article=5e3c4bcba5007a04a313edcc}}

{{control de autoridades}}

[[Categoría:Virus]]
[[Categoría:Zoonoses]]