Ver o código fonte de «Potencial de quecemento global»

[[Ficheiro:1979-_Radiative_forcing_-_climate_change_-_global_warming_-_EPA_NOAA.svg|miniatura|O [[forzamento radiativo]] (influencia no quecemento) dos [[gas de efecto invernadoiro|gases atmosféricos de efecto invernadoiro]] de longa vida acelerouse ata case duplicarse nos últimos 40 anos.<ref name=NOAA_AGGI_2023>{{cite web |title=The NOAA Annual Greenhouse Gas Index (AGGI) |url=https://gml.noaa.gov/aggi/aggi.html |website=NOAA.gov |publisher=National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) |archive-url=https://web.archive.org/web/20241005195609/https://gml.noaa.gov/aggi/aggi.html |archive-date=5 de outubro de 2024 |date=2024 }}</ref><ref>{{Cite web |title=Annual Greenhouse Gas Index |url=https://www.globalchange.gov/browse/indicators/annual-greenhouse-gas-index  |archive-url=https://web.archive.org/web/20210421143115/https://www.globalchange.gov/browse/indicators/annual-greenhouse-gas-index |archive-date=21 abril 2021 |access-date=5 de setembro de 2020 |publisher=U.S. Global Change Research Program}}</ref><ref name="butmon">{{Cite web |author=Butler J. and Montzka S. |year=2020 |title=The NOAA Annual Greenhouse Gas Index (AGGI) |url=https://www.esrl.noaa.gov/gmd/aggi/aggi.html  |archive-url=https://web.archive.org/web/20130922035917/https://www.esrl.noaa.gov/gmd/aggi/aggi.html |archive-date=22 de setembro de 2013 |access-date=5 de setembro de 2020 |publisher=[[NOAA]] Global Monitoring Laboratory/Earth System Research Laboratories}}</ref>]]
O '''potencial de quecemento global''' ou '''índice GWP''' (do inglés ''global warming potential'') é unha medida de canta [[radiación térmica]] infravermella sería absorbida nun período de tempo dado por un [[gas de efecto invernadoiro]] engadido á [[atmosfera]], expresada como un múltiplo da radiación que sería absorbida pola mesma masa engadida de [[dióxido de carbono]] ({{chem|CO|2}}). Mide a intensidade con que un gas inflúe no quecemento global comparado co {{chem|CO|2}}. O GWP é 1 para o {{chem|CO|2}}. Para outros gases depende da intensidade con que o gas absorbe radiación térmica infravermella, da rapidez coa que o gas abandona a atmosfera e o período de tempo que está sendo considerado. O '''equivalente de dióxido de carbono''' ({{chem|CO|2}}e ou {{chem|CO|2}}eq ou {{chem|CO|2}}-e) calcúlase a partir do GWP. Para calquera gas é a masa de {{chem|CO|2}} que quentaría a Terra en igual medida que a masa dese gas. Así, proporciona unha escala común para medir os [[cambio climático|efectos climáticos]] de diferentes gases. Calcúlase como GWP multiplicado pola masa do outro gas.

O [[emisións de metano|metano]] ten un GWP (en 100 anos) de 27,9,<ref name =":0">{{Cita web |date=2021 |title=7.SM.6 Tables of greenhouse gas lifetimes, radiative efficiencies and metrics |url = https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/downloads/report/IPCC_AR6_WGI_Chapter_07_Supplementary_Material.pdf | publisher = [[IPCC]] |page=7SM-24}}</ref> que significa que, por exemplo, unha fuga dunha tonelada de [[metano]] equivale á emisión de 27,9 toneladas de dióxido de carbono. De xeito similar, unha tonelada de [[óxido nitroso]], procedente de [[arrozal|arrozais]] ou do [[esterco]] por exemplo, equivale a 273 toneladas de dióxido de carbono.<ref name=":0" />{{Rp|page=7SM-24}}

== Valores ==

O dióxido de carbono é a referencia. Ten un GWP de 1 sen importar o período de tempo utilizado. As emisións de {{chem|CO|2}} causan un incremento das concentracións atmosféricas de {{chem|CO|2}} que durarían miles de anos.<ref>{{cite web
 | url =https://www.epa.gov/ghgemissions/understanding-global-warming-potentials
 | title = Understanding Global Warming Potentials
 | date = 12 de xaneiro de 2016
 | publisher = United States Environmental Protection Agency
 | access-date = 2021-03-02}}</ref>
Estimacións dos valores de GWP en 20, 100 e 500 anos fanse e revísanse periodicamente en informes do [[Grupo Intergobernamental sobre o Cambio Climático]] (IPCC polas súas siglas en inglés de ''Intergovernmental Panel on Climate Change''). O informe de 2023 é o [[Sexto Informe de Avaliación do IPCC]] (grupo de traballo I).<ref name="ar6">{{Harvnb|IPCC AR6 WG1 Ch7|2021|p=}}</ref> Os anteriores eran o [[Segundo Informe de Avaliación do IPCC]] (1995)<ref name="sar">{{Harvnb|IPCC SAR WG1 Ch2|1995|p=121}}</ref>, o [[Terceiro de Informe de Avaliación do IPCC]] (2001)<ref name="tar">{{Harvnb|IPCC TAR WG1 Ch6|2001|p=388}}</ref>, o [[Cuarto Informe de Avaliación do IPCC]] (2007)<ref name="ar4">{{Harvnb|IPCC AR4 WG1 Ch2|2007|p=212}}</ref> e o [[Quinto Informe de Avaliación do IPCC]] (2013)<ref name="ar5">{{Harvnb|IPCC AR5 WG1 Ch8|2013|p=714;731}}</ref>.

Aínda que os informes recentes reflicten unha exactitude máis científica, os países e empresas continúan usando os valores SAR e AR4 por unha mellor comparación dos seus informes de emisión. O AR5 non considera os valores a 500 anos, pero introduciu as estimacións GWP incluíndo a retroalimentación ou ''feedback'' clima-carbono (f) cunha considerable incerteza.<ref name="ar5"/>

{| class="wikitable sortable"
! rowspan="2" | Valores GWP e tempo de vida
! rowspan="2" | Tempo de vida <br />(anos)
! colspan="3" | Potencial de quecemento global, GWP
|-
! 20 anos
! 100 anos
! 500 anos
|-
|[[Metano]] ({{chem|CH|4}})
|11,8<ref name="ar6"/>
|56<ref name="sar"/><br />72<ref name="ar4"/><br />84 / 86f<ref name="ar5"/><br />96<ref>{{Cite journal |last=Alvarez |date=2018 |title=Assessment of methane emissions from the U.S. oil and gas supply chain |url=http://ws680.nist.gov/publication/get_pdf.cfm?pub_id=924889 |journal=Science |volume=361 |issue=6398 |pages=186–188 |bibcode=2018Sci...361..186A |doi=10.1126/science.aar7204 |pmc=6223263 |pmid=29930092}}
</ref><br />80,8 (bioxénico)<ref name="ar6"/><br /> 82,5 (fósil)<ref name="ar6"/>
|21<ref name="sar"/><br />25<ref name="ar4"/><br />28 / 34f<ref name="ar5"/><br />32<ref name="grl2016">{{Cite journal |last1=Etminan |first1=M. |last2=Myhre |first2=G. |last3=Highwood |first3=E. J. |last4=Shine |first4=K. P. |date=2016-12-28 |title=Radiative forcing of carbon dioxide, methane, and nitrous oxide: A significant revision of the methane radiative forcing: Greenhouse Gas Radiative Forcing |journal=Geophysical Research Letters |language=en |volume=43 |issue=24 |pages=12,614–12,623 |doi=10.1002/2016GL071930 |bibcode=2016GeoRL..4312614E }}</ref><br />39f (biogenic)<ref name="gua"> {{Cite news |last=Morton |first=Adam |date=2020-08-26 |title=Methane released in gas production means Australia's emissions may be 10% higher than reported |language=en-GB |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/environment/2020/aug/26/methane-released-in-gas-production-means-australias-emissions-may-be-10-higher-than-reported |access-date=2020-08-26 |issn=0261-3077}}</ref><br />40f (fósil)<ref name="gua"/> 
|6,5<ref name="sar"/><br />7,6<ref name="ar4"/>
|-
|[[Óxido nitroso]] ({{chem|N|2|O}})
|109<ref name="ar6"/>
|280<ref name="sar"/><br />289<ref name="ar4"/><br />264 / 268f<ref name="ar5"/><br />273<ref name="ar6"/>
|310<ref name="sar"/><br />298<ref name="ar4"/><br />265 / 298f<ref name="ar5"/><br />273<ref name="ar6"/>
|170<ref name="sar"/><br />153<ref name="ar4"/><br />130<ref name="ar6"/>
|-
|[[HFC-134a]] ([[hidrofluorocarbono]])
|14,0<ref name="ar6"/>
|3.710 / 3.790f<ref name="ar5"/><br />4.144<ref name="ar6"/>
||1.300 / 1.550f<ref name="ar5"/><br />1.526<ref name="ar6"/>
||435<ref name="ar4"/><br />436<ref name="ar6"/>
|-
|[[CFC-11]] ([[clorofluorocarbono]])
|52,0<ref name="ar6"/>
|6.900 / 7.020f<ref name="ar5"/><br />8.321<ref name="ar6"/>||4.660 / 5.350f<ref name="ar5"/><br />6.226<ref name="ar6"/>||1.620<ref name="ar4"/><br />2.093<ref name="ar6"/>
|-
|[[Tetrafluoruro de carbono]] ({{chem|CF|4}} / PFC-14)
|50.000<ref name="ar6"/>
|4.880 / 4.950f<ref name="ar5"/><br />5.301<ref name="ar6"/>||6.630 / 7.350f<ref name="ar5"/><br />7.380<ref name="ar6"/>||11.200<ref name="ar4"/><br />10.587<ref name="ar6"/>
|-
| [[HFC-23]] ([[hidrofluorocarbono]])
| 222<ref name="ar5"/>
|12.000<ref name="ar4"/><br />10.800<ref name="ar5"/>
|14.800<ref name="ar4"/><br />12.400<ref name="ar5"/>
|12.200<ref name="ar4"/>
|-
|[[Hexafluoruro de xofre]] {{chem|SF|6}}
| 3.200<ref name="ar5"/>
|16.300<ref name="ar4"/><br />17.500<ref name="ar5"/>
|22.800<ref name="ar4"/><br />23.500<ref name="ar5"/>
|32.600<ref name="ar4"/>
|-
|[[Hidróxeno]] (H<sub>2</sub>) || 4–7<ref name="h2">{{Cite report |url=https://www.gov.uk/government/publications/atmospheric-implications-of-increased-hydrogen-use |title=Atmospheric implications of increased hydrogen use |last1=Warwick |first1=Nicola |last2=Griffiths |first2=Paul |date=2022-04-08 |publisher=UK Department for Business, Energy & Industrial Strategy (BEIS) |last3=Keeble |first3=James |last4=Archibald |first4=Alexander |last5=John |first5=Pile |ref={{Harvid|Warwick|2022}}}}</ref> 
| 33 (20-44)<ref name="h2"/> || 11 (6-16)<ref name="h2"/>|| {{n/a}}
|}

O IPCC inclúe na lista moitas outras substancias non mostradas aquí.<ref name="ar5"/><ref name="ar6"/> Algunhas teñen un alto GWP pero soamente a unha baixa concentración na atmosfera. O impacto total de todos os [[gas fluorado|gases fluorados]] é estimado no 3% de todas as emisións de gases de efecto invernadoiro.<ref>{{Cite report |url=https://www.pbl.nl/sites/default/files/downloads/pbl-2020-trends-in-global-co2-and_total-greenhouse-gas-emissions-2020-report_4331.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20210317170259/https://www.pbl.nl/sites/default/files/downloads/pbl-2020-trends-in-global-co2-and_total-greenhouse-gas-emissions-2020-report_4331.pdf |archive-date=2021-03-17  |title=Trends in global CO<sub>2</sub> and total greenhouse gas emissions (2020) |last1=Olivier |first1=J.G.J. |last2=Peters |first2=J.A.H.W. |publisher=PBL Netherlands Environmental Assessment Agency |year=2020 |place=A Haia}}</ref>

Os valores da táboa asumen que se analiza a mesma masa de composto; orixínanse distintas proporcións da conversión dunha substancia noutra. Por exemplo, a queima de [[metano]] dando dióxido de carbono reduciría o impacto do quecemento global, pero nun factor menor de 25:1 porque a masa do metano queimado é menor que a masa de [[dióxido de carbono]] liberado (proporción 1:2.74).<ref>Isto é así debido á ecuación de reacción: CH<sub>4</sub> + 2O<sub>2</sub> → CO<sub>2</sub> + 2 H<sub>2</sub>O. Como se mencionou no artigo, o oxíxeno e a auga non se consideran para o propósito do cálculo do GWP, e unha molécula de metano (masa molar = 16,04 g mol<sup>−1</sup>) renderá unha molécula de dióxido de carbono (masa molar = 44,01 g mol<sup>−1</sup>). Isto dá unha proporción de masas de 2,74. (44,01/16,04 ≈ 2,74).</ref> Para unha cantidade inicial dunha tonelada de metano, que ten un GWP de 25, despois da combustión habería 2,74 toneladas de {{chem|CO|2}}, cada tonelada ten un GWP de 1. Isto é unha redución neta de 22,26 toneladas de GWP, reducindo o efecto do quecemento global nunha proporción de 25:2.74 (aproximadamente 9 veces menos).

=== Uso no Protocolo de Kyoto e na UNFCCC ===

Baixo o [[Protocolo de Kyoto]], o informe internacional estandarizado da Conferencia das Partes de 1997, decidiu (na decisión 2/CP.3) que se utilizarían os valores de GWP calculados no Segundo Informe de Avaliación do IPCC para converter as emisións de varios gases de efecto invernadoiro en equivalentes comparables de {{chem|CO|2}}.<ref>
{{cite book
 |url=http://unfccc.int/resource/docs/cop3/07a01.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20000823193833/http://www.unfccc.int/resource/docs/cop3/07a01.pdf |archive-date=2000-08-23 
 |contribution=Methodological issues related to the Kyoto Protocol
 |title=Report of the Conference of the Parties on its third session, held at Kyoto from 1 to 11 December 1997 Addendum Part Two: Action taken by the Conference of the Parties at its third session 
 |date=25 de marzo de 1998 |access-date=17 de xaneiro de 2011
 |publisher=[[UNFCCC]] 
 |author=Conference of the Parties
}}</ref><ref>[https://search.proquest.com/docview/198550594 "Testing 100-year global warming potentials: Impacts on compliance costs and abatement profile"], "Climatic Change" consultado o 16 de marzo de 2018</ref>

Despois dalgunhas actualizacións intermedias, en 2013 este estándar foi de novo actualizado na xuntanza de Varsovia da  Convención Marco sobre Cambio Climático das Nacións Unidas (UNFCCC, decisión 24/CP.19) e pasou a usarse un novo conxunto de valores GWP sobre un período de 100 anos. Publicaron estes valores no Anexo III, e tomáronos do Cuarto Informe de Avaliación do Grupo Intergobernamental sobre o Cambio Climático, que se publicara en 2007.<ref name="unfccc19">{{Cite web |date=2014-01-31 |title=Report of the Conference of the Parties on its 19th Session |url=http://unfccc.int/resource/docs/2013/cop19/eng/10a03.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20140713005511/http://unfccc.int/resource/docs/2013/cop19/eng/10a03.pdf |archive-date=2014-07-13  |access-date=2020-07-01 |website=UNFCCC}}</ref>

Esas estimacións de 2007 aínda se usaron para comparacións internacionais ata 2020,<ref name="epa20">{{Cite web |date=2020-04-13 |title=Inventory of U.S. Greenhouse Gas Emissions and Sinks: 1990-2018, page ES-3|url=https://www.epa.gov/sites/production/files/2020-04/documents/us-ghg-inventory-2020-chapter-executive-summary.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20200414000128/https://www.epa.gov/sites/production/files/2020-04/documents/us-ghg-inventory-2020-chapter-executive-summary.pdf |archive-date=2020-04-14  |access-date=2020-07-01 |website=US Environmental Protection Agency}}</ref> aínda que as últimas investigacións sobre os efectos do quecemento atoparon outros valores, como se mostran na táboa anterior. Os valores de 2007 son os da táboa seguinte:
{| class="wikitable sortable" style="text-align:right"
!Gas de efecto invernadoiro
!Fórmula química
!Potenciais de quecemento global a 100 anos<br /> (estimacións de 2007, para comparacións en 2013-2020)
|-
| align="left" |Dióxido de carbono
|CO<sub>2</sub>
|1	{{0|0}}
|-
| align="left" |Metano
|CH<sub>4</sub>
|25	{{0|0}}
|-
| align="left" |Óxido nitroso
|N<sub>2</sub>O
|298	{{0|0}}
|-
| colspan="3" align="left" |Hidrofluorocarbonos (HFCs)
|-
| align="left" |HFC-23
|CHF<sub>3</sub>
|14.800	{{0|0}}
|-
| align="left" |[[Difluorometano]] (HFC-32)
|CH<sub>2</sub>F<sub>2</sub>
|675	{{0|0}}
|-
| align="left" |[[Fluorometano]] (HFC-41)
|CH<sub>3</sub>F
|92	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFC-43-10mee
|CF<sub>3</sub>CHFCHFCF<sub>2</sub>CF<sub>3</sub>
|1.640	{{0|0}}
|-
| align="left" |[[Pentafluoroetano]] (HFC-125)
|C<sub>2</sub>HF<sub>5</sub>
|3.500	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFC-134
|C<sub>2</sub>H<sub>2</sub>F<sub>4</sub> (CHF<sub>2</sub>CHF<sub>2</sub>)
|1.100	{{0|0}}
|-
| align="left" |[[1,1,1,2-Tetrafluoroetano]] (HFC-134a)
|C<sub>2</sub>H<sub>2</sub>F<sub>4</sub> (CH<sub>2</sub>FCF<sub>3</sub>)
|1.430	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFC-143
|C<sub>2</sub>H<sub>3</sub>F<sub>3</sub> (CHF<sub>2</sub>CH<sub>2</sub>F)
|353	{{0|0}}
|-
| align="left" |[[1,1,1-Trifluoroetano]] (HFC-143a)
|C<sub>2</sub>H<sub>3</sub>F<sub>3</sub> (CF<sub>3</sub>CH<sub>3</sub>)
|4.470	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFC-152
|CH<sub>2</sub>FCH<sub>2</sub>F
|53	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFC-152a
|C<sub>2</sub>H<sub>4</sub>F<sub>2</sub> (CH<sub>3</sub>CHF<sub>2</sub>)
|124	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFC-161
|CH<sub>3</sub>CH<sub>2</sub>F
|12	{{0|0}}
|-
| align="left" |[[1,1,1,2,3,3,3-Heptafluoropropano]] (HFC-227ea)
|C<sub>3</sub>HF7
|3.220	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFC-236cb
|CH<sub>2</sub>FCF<sub>2</sub>CF<sub>3</sub>
|1.340	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFC-236ea
|CHF<sub>2</sub>CHFCF<sub>3</sub>
|1.370	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFC-236fa
|C<sub>3</sub>H<sub>2</sub>F<sub>6</sub>
|9.810	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFC-245ca
|C<sub>3</sub>H<sub>3</sub>F<sub>5</sub>
|693	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFC-245fa
|CHF<sub>2</sub>CH<sub>2</sub>CF<sub>3</sub>
|1.030	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFC-365mfc
|CH<sub>3</sub>CF<sub>2</sub>CH<sub>2</sub>CF<sub>3</sub>
|794	{{0|0}}
|-
| colspan="3" align="left" |[[Perfluorocarbono]]s
|-
| align="left" |[[Tetrafluoruro de carbono]] – PFC-14
|CF<sub>4</sub>
|7.390	{{0|0}}
|-
| align="left" |[[Hexafluoroetano]] – PFC-116
|C<sub>2</sub>F<sub>6</sub>
|12.200	{{0|0}}
|-
| align="left" |[[Octafluoropropano]] – PFC-218
|C<sub>3</sub>F<sub>8</sub>
|8.830	{{0|0}}
|-
| align="left" |[[Perfluorobutano]] – PFC-3-1-10
|C<sub>4</sub>F<sub>10</sub>
|8.860	{{0|0}}
|-
| align="left" |[[Octafluorociclobutano]] – PFC-318
|c-C<sub>4</sub>F<sub>8</sub>
|10.300	{{0|0}}
|-
| align="left" |[[Perfluoropentano]] – PFC-4-1-12
|C<sub>5</sub>F<sub>12</sub>
|9.160	{{0|0}}
|-
| align="left" |[[Perfluorohexano]] – PFC-5-1-14
|C<sub>6</sub>F<sub>14</sub>
|9.300	{{0|0}}
|-
| align="left" |[[Perfluorodecalina]] – PFC-9-1-18b
|C<sub>10</sub>F<sub>18</sub>
|7.500	{{0|0}}
|-
| align="left" |Perfluorociclopropano
|c-C<sub>3</sub>F<sub>6</sub>
|17.340	{{0|0}}
|-
| colspan="3" align="left" |[[Hexafluoruro de xofre]] (SF<sub>6</sub>)
|-
| align="left" |Hexafluoruro de xofre
|SF<sub>6</sub>
|22.800	{{0|0}}
|-
| colspan="3" align="left" |[[Trifluoruro de nitróxeno]] (NF<sub>3</sub>)
|-
| align="left" |Trifluoruro de nitróxeno
|NF<sub>3</sub>
|17.200	{{0|0}}
|-
| colspan="3" align="left" |[[Hidrofluoroéter|Éteres fluorados]]
|-
| align="left" |HFE-125
|CHF<sub>2</sub>OCF<sub>3</sub>
|14.900	{{0|0}}
|-
| align="left" |[[Bis(difluorometil) éter]] (HFE-134)
|CHF<sub>2</sub>OCHF<sub>2</sub>
|6.320	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFE-143a
|CH<sub>3</sub>OCF<sub>3</sub>
|756	{{0|0}}
|-
| align="left" |HCFE-235da2
|CHF<sub>2</sub>OCHClCF<sub>3</sub>
|350	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFE-245cb2
|CH<sub>3</sub>OCF<sub>2</sub>CF<sub>3</sub>
|708	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFE-245fa2
|CHF<sub>2</sub>OCH<sub>2</sub>CF<sub>3</sub>
|659	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFE-254cb2
|CH<sub>3</sub>OCF<sub>2</sub>CHF<sub>2</sub>
|359	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFE-347mcc3
|CH<sub>3</sub>OCF<sub>2</sub>CF<sub>2</sub>CF<sub>3</sub>
|575	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFE-347pcf2
|CHF<sub>2</sub>CF<sub>2</sub>OCH<sub>2</sub>CF<sub>3</sub>
|580	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFE-356pcc3
|CH<sub>3</sub>OCF<sub>2</sub>CF<sub>2</sub>CHF<sub>2</sub>
|110	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFE-449sl (HFE-7100)
|C<sub>4</sub>F9OCH<sub>3</sub>
|297	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFE-569sf2 (HFE-7200)
|C<sub>4</sub>F9OC<sub>2</sub>H<sub>5</sub>
|59	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFE-43-10pccc124 (H-Galden 1040x)
|CHF<sub>2</sub>OCF<sub>2</sub>OC<sub>2</sub>F<sub>4</sub>OCHF<sub>2</sub>
|1.870	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFE-236ca12 (HG-10)
|CHF<sub>2</sub>OCF<sub>2</sub>OCHF<sub>2</sub>
|2.800	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFE-338pcc13 (HG-01)
|CHF<sub>2</sub>OCF<sub>2</sub>CF<sub>2</sub>OCHF<sub>2</sub>
|1.500	{{0|0}}
|-
| align="left" |
|(CF<sub>3</sub>)<sub>2</sub>CFOCH<sub>3</sub>
|343	{{0|0}}
|-
| align="left" |
|CF<sub>3</sub>CF<sub>2</sub>CH<sub>2</sub>OH
|42	{{0|0}}
|-
| align="left" |
|(CF<sub>3</sub>)<sub>2</sub>CHOH
|195	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFE-227ea
|CF<sub>3</sub>CHFOCF<sub>3</sub>
|1.540	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFE-236ea2
|CHF<sub>2</sub>OCHFCF<sub>3</sub>
|989	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFE-236fa
|CF<sub>3</sub>CH<sub>2</sub>OCF<sub>3</sub>
|487	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFE-245fa1
|CHF<sub>2</sub>CH<sub>2</sub>OCF<sub>3</sub>
|286	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFE-263fb2
|CF<sub>3</sub>CH<sub>2</sub>OCH<sub>3</sub>
|11	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFE-329mcc2
|CHF<sub>2</sub>CF<sub>2</sub>OCF<sub>2</sub>CF<sub>3</sub>
|919	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFE-338mcf2
|CF<sub>3</sub>CH<sub>2</sub>OCF<sub>2</sub>CF<sub>3</sub>
|552	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFE-347mcf2
|CHF<sub>2</sub>CH<sub>2</sub>OCF<sub>2</sub>CF<sub>3</sub>
|374	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFE-356mec3
|CH<sub>3</sub>OCF<sub>2</sub>CHFCF<sub>3</sub>
|101	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFE-356pcf2
|CHF<sub>2</sub>CH<sub>2</sub>OCF<sub>2</sub>CHF<sub>2</sub>
|265	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFE-356pcf3
|CHF<sub>2</sub>OCH<sub>2</sub>CF<sub>2</sub>CHF<sub>2</sub>
|502	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFE-365mcfI’ll t3
|CF<sub>3</sub>CF<sub>2</sub>CH<sub>2</sub>OCH<sub>3</sub>
|11	{{0|0}}
|-
| align="left" |HFE-374pc2
|CHF<sub>2</sub>CF<sub>2</sub>OCH<sub>2</sub>CH<sub>3</sub>
|557	{{0|0}}
|-
| align="left" |
|– (CF<sub>2</sub>)<sub>4</sub>CH (OH) –
|73	{{0|0}}
|-
| align="left" |
|(CF<sub>3</sub>)<sub>2</sub>CHOCHF<sub>2</sub>
|380	{{0|0}}
|-
| align="left" |
|(CF<sub>3</sub>)<sub>2</sub>CHOCH<sub>3</sub>
|27	{{0|0}}
|-
| colspan="3" align="left" |[[Perfluoropoliéter]]es
|-
| align="left" |PFPMIE
|CF<sub>3</sub>OCF(CF<sub>3</sub>)CF<sub>2</sub>OCF<sub>2</sub>OCF<sub>3</sub>
|10.300	{{0|0}}
|-
| align="left" |[[Trifluorometilxofre pentafluoruro]]
|SF<sub>5</sub>CF<sub>3</sub>
|17.400 {{0|0}}
|}

== Importancia do horizonte temporal ==
O GWP dunha substancia depende do número de anos (que se denota por un subíndice) sobre o cal se calculou o potencial. Un gas que se elimina rapidamente da atmosfera pode ter inicialmente un grande efecto, mais non por un longo período de tempo, xa que desaparece, o que diminúe a súa importancia. Así o metano ten un potencial de 25 sobre 100 anos (GWP<sub>100</sub> = 25), pero de 86 sobre 20 anos (GWP<sub>20</sub> = 86); inversamente, o [[hexafluoruro de xofre]] ten un GWP de 22.800 sobre 100 anos, pero de 16.300 sobre 20 anos (Terceiro Informe de Avaliación do IPCC). O valor do GWP depende de como decae a concentración do gas co tempo na atmosfera. A miúdo isto non se coñece con precisión e, por tanto, os valores non deberían considerarse exactos. Por esta razón, cando se cita un GWP é importante dar unha referencia do cálculo.

O GWP dunha mestura de gases pode obterse a partir da media da fracción de masa ponderada dos GWPs dos gases individuais.<ref>[http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=uriserv:OJ.L_.2014.150.01.0195.01.ENG Regulation (EU) No 517/2014 of the European Parliament and of the Council of 16 April 2014 on fluorinated greenhouse gases] Annex IV.</ref>

Comunmente, os reguladores utilizan un horizonte temporal de 100 anos.

== Vapor de auga ==

O [[vapor de auga]] contribúe ao quecemento global antropoxénico, pero tal como se define o GWP, este índice é insignificante para a H<sub>2</sub>O: unha estimación dá un GWP a 100 anos de -0,001 e 0,0005.<ref>{{cite journal | doi=10.1088/1748-9326/aae018 | title=The global warming potential of near-surface emitted water vapour | year=2018 | last1=Sherwood | first1=Steven C. | last2=Dixit | first2=Vishal | last3=Salomez | first3=Chryséis | journal=Environmental Research Letters | volume=13 | issue=10 | page=104006 | bibcode=2018ERL....13j4006S }}</ref>

A H<sub>2</sub>O é o [[gas de efecto invernadoiro]] máis forte,<ref name="realclimate.org">{{cite web| url=http://www.realclimate.org/index.php?p=142| date=6 de abril de 2005| title=Water vapour: feedback or forcing?| publisher=RealClimate| access-date=1 de maio de 2006| archive-date=24 de xuño de 2007| archive-url=https://web.archive.org/web/20070624015308/http://www.realclimate.org/index.php?p=142}}</ref> porque ten un profundo espectro de absorción infravermella con máis bandas de absorción e máis anchas que as do CO<sub>2</sub>. A súa concentración na atmosfera está limitada polas temperaturas do aire, así que o [[forzamento radiativo]] polo vapor de auga incrementa o quecemento global (con retroalimentación positiva). Pero a definición do GWP exclúe os efectos indirectos. A definición do GWP está tamén baseada en emisións e as emisións antropoxénicas de vapor de auga ([[torre de refrixeración|torres de refrixeración]], [[irrigación]]) son eliminadas pola [[precipitación (meteoroloxía)|precipitación]] en cuestión de semanas, así que o seu GWP é insignificante.

== Críticas e outras medidas ==
O ''potencial de cambio da temperatura global'' (GTP polas súas siglas en inglés) é outro modo de comparar os gases. Mentres que o GWP estima a radiación térmica infravermella absorbida, o GTP estima o aumento resultante na temperatura superficial media mundial nos seguintes 20, 50 ou 100 anos, causada por un gas de efecto invernadoiro, en relación co aumento de temperatura que causaría unha masa igual de {{chem|CO|2}}.<ref name="ar5"/>
Para calcular o GTP cómpre modelizar como o mundo, especialmente os océanos, absorbe a calor.<ref name="epa-gwp">{{Cite web |date=2016-01-12 |title=Understanding Global Warming Potentials |url=https://www.epa.gov/ghgemissions/understanding-global-warming-potentials |access-date=2020-07-04 |website=US EPA |language=en}}</ref>
O GTP publícase nas mesmas táboas do IPCC xunto co GWP.<ref name="ar5"/>

Propúxose que unha variante do GWP denominada GWP* serve para contabilizar mellor os polucionantes de curta vida (SLCP, en inglés) como o metano, relacionando un cambio na taxa de emisións de polucionantes de curta vida cunha cantidade fixa de {{chem|CO|2}}.<ref>{{Cite journal|last1=Lynch|first1=John|last2=Cain|first2=Michelle|last3=Pierrehumbert|first3=Raymond|last4=Allen|first4=Myles|date=2020-04-01|title=Demonstrating GWP*: a means of reporting warming-equivalent emissions that captures the contrasting impacts of short- and long-lived climate pollutants|journal=Environmental Research Letters|volume=15|issue=4|pages=044023|doi=10.1088/1748-9326/ab6d7e|issn=1748-9326|pmc=7212016|pmid=32395177|bibcode=2020ERL....15d4023L}}</ref> Porén, o GWP* foi criticado tanto pola súa idoneidade como medida coma polas características de deseño inherentes que poden perpetuar inxustizas e desigualdades entre países.<ref>{{cite journal |last1=Meinshausen |first1=Malte |last2=Nicholls |first2=Zebedee |title=GWP*is a model, not a metric |journal=Environmental Research Letters |date=1 de abril de 2022 |volume=17 |issue=4 |pages=041002 |doi=10.1088/1748-9326/ac5930}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Rogelj |first1=Joeri |last2=Schleussner |first2=Carl-Friedrich |title=Unintentional unfairness when applying new greenhouse gas emissions metrics at country level |journal=Environmental Research Letters |date=1 de novembro de 2019 |volume=14 |issue=11 |pages=114039 |doi=10.1088/1748-9326/ab4928}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Rogelj |first1=Joeri |last2=Schleussner |first2=Carl-Friedrich |title=Reply to Comment on ‘Unintentional unfairness when applying new greenhouse gas emissions metrics at country level’ |journal=Environmental Research Letters |date=1 de xuño de 2021 |volume=16 |issue=6 |pages=068002 |doi=10.1088/1748-9326/ac02ec}}</ref>

== Cálculo do potencial de quecemento global (GWP) ==

O GWP depende dos seguintes factores:
* a absorción de [[radiación infravermella]] por un determinado gas
* o horizonte temporal de interese (período de integración)
* o [[tempo de vida atmosférico]] do gas
Un alto GWP correlaciónase cunha gran cantidade de absorción infravermella e un tempo de vida atmosférico longo. A dependencia do GWP da [[lonxitude de onda]] da absorción é máis complicado. Mesmo se un gas absorbe radiación eficientemente a unha certa lonxitude de onda, isto pode non afectar moito ao seu GWP se a atmosfera xa absorbe a maioría da radiación desa lonxitude de onda. Un gas ten maior efecto se absorbe nunha "ventá" de lonxitudes de onda na que a atmosfera é bastante transparente. A dependencia do GWP como función da lonxitude de onda detectouse empiricamente e publicouse nun gráfico.<ref>[http://www.chem.tamu.edu/rgroup/north/ITS%20GWP%20Data.xls Matthew Elrod, "Greenhouse Warming Potential Model."]  Based on {{Cite journal | doi = 10.1021/ed076p1702| title = Greenhouse Warming Potentials from the Infrared Spectroscopy of Atmospheric Gases| journal = Journal of Chemical Education| volume = 76| issue = 12| pages = 1702| year = 1999| last1 = Elrod | first1 = M. J. | bibcode = 1999JChEd..76.1702E}}</ref>

Como o GWP dun gas de efecto invernadoiro depende directamente do seu espectro infravermello, o uso da [[espectroscopia infravermella]] para estudar os gases de efecto invernadoiro ten unha importancia central para comprender o impacto das actividades humanas sobre o [[cambio climático]] global.

Igual que o [[forzamento radiativo]] proporciona unha maneira simplificada de comparar os diversos factores que se cre se inflúen entre si no sistema do clima, os potenciais de quecemento global (GWPs) son un tipo de índice simplificado baseado nas propiedades radiativas que poden utilizarse para estimar futuros impactos potenciais das emisións de distintos gases sobre o sistema do clima en sentido relativo. O GWP está basesado en varios factores, como a eficiencia radiativa (capacidade de absorción infravermella) de cada gas en relación á do dióxido de carbono, así como a velocidade de decaimento da abundancia de cada gas (a cantidade que se retira da atmosfera nun período de anos dado) en relación co dióxido de carbono.<ref>
{{cite web 
|url=http://www.eia.gov/tools/glossary/index.cfm?id=G 
|title=Glossary: Global warming potential (GWP) 
|publisher=U.S. Energy Information Administration 
|access-date=2011-04-26
|quote=Un índice usado para comparar o [[forzamento radiativo]] relativo de diferentes gsses sen calcular directamente os cambios nas concentracións atmosféricas. Os GWPs calcúlanse como a proporción do forzamento radiativo que resultaría da emisión dun quilogramo dun gas de efecto invernadoiro respecto da emisión dun quilogramo de dióxido de carbono nun período fixado de tempo, como 100 anos.
}}</ref>
<!--
A '''capacidade de forzamento radiativo''' (RF) é a cantidade de enerxía por unidade de área por unidade de tempo, absorbida por un gas de efecto invernadoiro, que doutro modo se perdería no espazo. Pode expresarse pola fórmula:

:<math>\mathit{RF} = \sum_{i=1}^{100} \text{abs}_i \cdot F_i / \left(\text{l} \cdot \text{d}\right)</math>

onde o subíndice ''i'' representa un intervalo de [[número de onda]] de cm<sup>−1</sup>, abs<sub>i</sub> representa a absorbancia infravermella integrada da mostra nese intervalo, e F<sub>i</sub> representa a RF para ese intervalo.{{cómpre referencia}}
-->
O [[Grupo Intergobernamental sobre o Cambio Climático]] (IPCC) proporciona valores xeralmente aceptados para o GWP, os cales cambiaron lixeiramente entre 1996 e 2001. Unha definición exacta de como se calcula o GWP pode encontrarse no Terceiro Informe de Avaliación de 2001 do IPCC.<ref>{{cite web |url=http://www.grida.no/climate/ipcc_tar/wg1/247.htm |title=Climate Change 2001: The Scientific Basis |website=www.grida.no |access-date=11 de xaneiro de 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131050350/http://www.grida.no/climate/ipcc_tar/wg1/247.htm |archive-date=31 de xaneiro de 2016 }}</ref> O GWP defínese como a proporción do forzamento radiativo integrado no tempo da liberación instantánea de 1&nbsp;kg dunha substancia traza en relación ao de 1&nbsp;kg dun gas de referencia:

:<math>\mathit{GWP} \left(x\right) = \frac{a_x}{a_r} \frac{\int_0^{\mathit{TH}} [x](t)\, dt} {\int_0^{\mathit{TH}} [r](t)\, dt}</math>

onde TH é o horizonte temporal sobre o cal se está facendo o cálculo; a<sub>x</sub> é a [[eficiencia radiativa]] debida a un incremento dunha unidade na abundancia atmosférica da substancia (é dicir, Wm<sup>−2</sup> kg<sup>−1</sup>) e [x](t) é o decaimento en abundancia dependente do tempo da substancia despois da súa liberación instantánea no tempo t=0. O denominador contén as cantidades correspondentes do gas de referencia (é dicir, [[dióxido de carbono|CO<sub>2]]). As eficiencias radiativas a<sub>x</sub> e a<sub>r</sub> non son necesariamente constantes no tempo. Aínda que a absorción de radiación infravermella por moitos gases de efecto invernadoiro varía linearmente coa súa abundancia, uns poucos deles mostran un comportamento non linear nas abundancias actuais e futuras (por exemplo, CO<sub>2</sub>, CH<sub>4</sub> e N<sub>2</sub>O). Para eses gases, o forzamento radiativo relativo depende da abundancia e, por tanto, do escenario futuro adoptado.

Como todos os cálculos do GWP son unha comparación co {{chem|CO|2}} que non é linear, todos os valores de GWP están afectados. Asumir outra cousa distinta do que se fixo arriba levaría a obter menores GWPs para outros gases do que levaría unha aproximación máis detallada. Para aclarar isto, mentres que incrementar o {{chem|CO|2}} ten un efecto cada vez menor sobre a absorción radiativa a medida que as concentracións en [[partes por millón|ppm]] aumentan, gases de efecto invernadoiro máis potentes como o metano e o óxido nitroso teñen diferentes frecuencias de absorción térmica que o {{chem|CO|2}}, que non se enchen (saturan) tanto coma no {{chem|CO|2}}, así que o aumento das ppm destes gases é moito máis significativo.

== Equivalente de dióxido de carbono ==

O equivalente de dióxido de carbono ('''CO<sub>2</sub>e''' ou '''CO<sub>2</sub>eq''' ou '''CO<sub>2</sub>-e''') dunha cantidade de gas calcúlase a partir do seu GWP. Para calquera gas, é a masa de CO<sub>2</sub> que quentaría a Terra tanto como a masa dese gas.<ref name="epadef">{{Cite web|title=CO2e|url=https://www3.epa.gov/carbon-footprint-calculator/tool/definitions/co2e.html|access-date=2020-06-27|website=www3.epa.gov}}</ref> Proporciona unha escala común para medir os efectos do clima de diferentes gases. Calcúlase como o GWP multiplicado pola masa do outro gas. Por exemplo, se un gas ten un GWP de 100, 2 toneladas do gas teñen un CO<sub>2</sub>e de 200 toneladas, e 9 toneladas do gas teñen un CO<sub>2</sub>e de 900 toneladas.

A escala global, os efectos de quecemento dun ou máis gases de efecto invernadoiro na atmosfera poden tamén expresarse como unha concentración atmosférica equivalente de CO<sub>2</sub>. O CO<sub>2</sub>e pode entón ser a concentración atmosférica de  CO<sub>2</sub> que quentaría a Terra tanto coma unha determinada concentración dalgún outro gas ou de todos os gases e [[aerosol|aerosois]] da atmosfera. Por exemplo, un CO<sub>2</sub>e de 500 ppm representaría unha mestura de gases atmosféricos que quentaría a Terra tanto coma o farían 500 ppm de CO<sub>2</sub>.<ref name="eea">{{Cite web |date=2020-02-25 |title=Atmospheric greenhouse gas concentrations - Rationale |url=https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/indicators/atmospheric-greenhouse-gas-concentrations-6/assessment-1 |access-date=2020-06-28 |website=European Environment Agency |language=en}}</ref><ref name="rmets">{{Cite journal |last1=Gohar |first1=L. K. |last2=Shine |first2=K. P. |date=2007 |title=Equivalent CO2 and its use in understanding the climate effects of increased greenhouse gas concentrations |journal=Weather |volume=62 |issue=11 |pages=307–311 |language=en |doi=10.1002/wea.103|bibcode=2007Wthr...62..307G  }}</ref> O cálculo da concentración atmosférica equivalente de CO<sub>2</sub> dun gas de efecto invernadoiro atmosférico ou aerosol é máis complexo e implica as concentracións atmosféricas de ditos gases, os seus GWPs e as proporcións das súas [[masa molar|masas molares]] respecto da masa molar do CO<sub>2</sub>.

Os cálculos do CO<sub>2</sub>e dependen da escala de tempo elixida, normalmente 100 ou 20 anos,<ref name="Wedderburn-Bisshop et al 2015">{{cite web |last1=Wedderburn-Bisshop |first1=Gerard et al (2015) |title=Neglected transformational responses: implications of excluding short lived emissions and near term projections in greenhouse gas accounting |url=https://www.researchgate.net/publication/283881657|website=The International Journal of Climate Change: Impacts and Responses |publisher=RMIT Common Ground Publishing |access-date=16 de agosto de 2017}}</ref><ref name="OckoHamburg2017">{{cite journal|last1=Ocko|first1=Ilissa B.|last2=Hamburg|first2=Steven P.|last3=Jacob|first3=Daniel J.|last4=Keith|first4=David W.|last5=Keohane|first5=Nathaniel O.|last6=Oppenheimer|first6=Michael|last7=Roy-Mayhew|first7=Joseph D.|last8=Schrag|first8=Daniel P.|last9=Pacala|first9=Stephen W.|title=Unmask temporal trade-offs in climate policy debates|journal=Science|volume=356|issue=6337|year=2017|pages=492–493|issn=0036-8075|doi=10.1126/science.aaj2350|pmid=28473552|bibcode=2017Sci...356..492O }}</ref>
xa que os gases decaen en abundancia na atmosfera ou son absorbidos naturalmente a diferentes velocidades.

As seguintes unidades son de uso común:
*Usadas polo grupo do cambio climático da ONU (IPCC): miles de millóns de toneladas métricas = n×10<sup>9</sup> [[tonelada]]s de equivlente de CO<sub>2</sub> (GtCO<sub>2</sub>eq)<ref>{{Cite journal|last1=Denison|first1=Steve|last2=Forster|first2=Piers M|last3=Smith|first3=Christopher J|date=2019-11-18|title=Guidance on emissions metrics for nationally determined contributions under the Paris Agreement|journal=Environmental Research Letters|language=en|volume=14|issue=12|pages=124002|doi=10.1088/1748-9326/ab4df4|bibcode=2019ERL....14l4002D|issn=1748-9326 }}</ref>
*Pola industria: millóns de toneladas métricas de equivalentes de dióxido de carbono (MMTCDE)<ref>{{Cite web|title=Glossary:Carbon dioxide equivalent - Statistics Explained|url=https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Glossary:Carbon_dioxide_equivalent|access-date=2020-06-28|website=ec.europa.eu}}</ref> e MMT quilómetro (gCO<sub>2</sub>e/km)eq.<ref name="epa20"/>
*Para vehículos: gramos de equivalente de dióxido de carbono por quilómetro (gCO<sub>2</sub>e/km) ou por milla (gCO<sub>2</sub>e/milla).<ref name="ucs-ev">{{Cite web |title=How Clean is Your Electric Vehicle? |url=https://evtool.ucsusa.org/ |access-date=2020-07-02 |website=Union of Concerned Scientists |language=en}}</ref><ref name="rcs">{{Cite web |last=Whitehead |first=Jake |date=2019-09-07 |title=The Truth About Electric Vehicle Emissions |url=https://www.realclearscience.com/articles/2019/09/07/the_truth_about_electric_vehicle_emissions_111097.html |access-date=2020-07-02 |website=www.realclearscience.com}}</ref>

Por exemplo, a táboa de arriba mostra os GWP do metano sobre 20 anos, que é 86, e do óxido nitroso, que é de 289, así que as emisións de 1 millón de toneladas de metano ou de óxido nitroso son equivalentes ás emisións de 86 ou 289 millóns de toneladas de dióxido de carbono, respectivamente.

== Notas ==
{{listaref|30em}}

== Véxase tamén ==
=== Outros artigos ===
*[[Reconto de carbono]]
*[[Pegada de carbono]]
*[[Intensidade de emisión]]
*[[Forzamento radiativo]]

=== Informes do IPCC ===
*{{Cite book  | ref= {{harvid|IPCC SAR WG1 Ch2|1995}}
 |chapter= Chapter 2: Radiative Forcing of Climate Change
 |chapter-url= https://ipcc.ch/report/ar2/wg1/
 |display-authors= 4
 |first1= D.    |last1= Schimel
 |first2= D.    |last2= Alves
 |first3= I.    |last3= Enting
 |first4= M.    |last4= Heimann
 |first5= D.    |last5= Albritton
 |first6= R.    |last6= Derwent
 |first7= I.    |last7= Isaksen
 |first8= M.    |last8= Lal
 |first9= D.    |last9= Wuebbles
 |year= 1995
 |title= Climate Change 1995: The Science of Climate Change
 |series=Contribution of Working Group I to the [[IPCC Second Assessment Report|Second Assessment Report]] of the Intergovernmental Panel on Climate Change
 |pages= 65–132 
}}
<!-- ## -->
*{{Cite book  | ref= {{harvid|IPCC TAR WG1 Ch6|2001}}
 |chapter= Chapter 6: Radiative Forcing of Climate Change
 |chapter-url= https://ipcc.ch/report/ar3/wg1/
 |display-authors= 4
 |first1= V.    |last1= Ramaswamy
 |first2= O.    |last2= Boucher
 |first3= J.    |last3= Haigh
 |first4= D.    |last4= Hauglustaine
 |first5= J.    |last5= Haywood
 |first6= G.    |last6= Myhre
 |first7= T.    |last7= Nakajima
 |first8= G.Y.  |last8= Shi
 |first9= S.    |last9= Solomon
 |year= 2001
 |title= Climate Change 2001: The Scientific Basis
 |series=Contribution of Working Group I to the [[IPCC Third Assessment Report|Third Assessment Report]] of the Intergovernmental Panel on Climate Change
 |pages= 349–416 
}}
<!-- ## -->
*{{Cite book  | ref= {{harvid|IPCC AR4 WG1 Ch2|2007}}
 |chapter= Chapter 2: Changes in Atmospheric Constituents and Radiative Forcing
 |chapter-url= https://archive.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar4/wg1/ar4-wg1-chapter2.pdf
 |display-authors= 4
 |first1= P.    |last1= Forster
 |first2= V.    |last2= Ramaswamy
 |first3= P.    |last3= Artaxo
 |first4= T.    |last4= Berntsen
 |first5= R.    |last5= Betts
 |first6= D. W. |last6= Fahey
 |first7= J.    |last7= Haywood
 |first8= J.    |last8= Lean
 |first9= D. C. |last9= Lowe
 |first10= G.   |last10= Myhre
 |first11= J.   |last11= Nganga
 |first12= R.   |last12= Prinn
 |first13= G.   |last13= Raga
 |first14= M.   |last14= Schulz
 |first15= R.   |last15= Van Dorland
 |year= 2007
 |title= Climate Change 2013: The Physical Science Basis
 |series=Contribution of Working Group I to the [[IPCC Fourth Assessment Report|Fourth Assessment Report]] of the Intergovernmental Panel on Climate Change
 |pages= 129–234
}}
<!-- ## -->
*{{Cite book  |ref= {{harvid|IPCC AR5 WG1 Ch8|2013}}<!-- ipcc:20190900 -->
 |chapter= Chapter 8: Anthropogenic and Natural Radiative Forcing
 |chapter-url= https://archive.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar5/wg1/WG1AR5_Chapter08_FINAL.pdf
 |display-authors= 4
 |first1= G.    |last1= Myhre
 |first2= D.    |last2= Shindell
 |first3= F.-M. |last3= Bréon
 |first4= W.    |last4= Collins
 |first5= J.    |last5= Fuglestvedt
 |first6= J.    |last6= Huang
 |first7= D.    |last7= Koch
 |first8= J.-F. |last8= Lamarque
 |first9= D.    |last9= Lee
 |first10= B.   |last10= Mendoza
 |first11= T.   |last11= Nakajima
 |first12= A.   |last12= Robock
 |first13= G.   |last13= Stephens
 |first14= T.   |last14= Takemura
 |first15= H.   |last15= Zhang
 |year= 2013
 |title= Climate Change 2013: The Physical Science Basis
 |series=Contribution of Working Group I to the [[IPCC Fifth Assessment Report|Fifth Assessment Report]] of the Intergovernmental Panel on Climate Change
 |pages= 659–740
}}
<!-- ## -->
*{{Cite book  |ref= {{harvid|IPCC AR6 WG1|2021}}
 |author= IPCC |author-link= IPCC
 |year= 2021
 |title= Climate Change 2021: The Physical Science Basis
 |series= Contribution of Working Group I to the [[IPCC Sixth Assessment Report|Sixth Assessment Report]] of the Intergovernmental Panel on Climate Change
 |display-editors= 4
 |editor1-first= V.     |editor1-last= Masson-Delmotte
 |editor2-first= P.     |editor2-last= Zhai
 |editor3-first= A.	|editor3-last= Pirani
 |editor4-first= S. L.  |editor4-last= Connors
 |editor5-first= C.     |editor5-last= Péan
 |editor6-first= S.     |editor6-last= Berger
 |editor7-first= N.     |editor7-last= Caud
 |editor8-first= Y.     |editor8-last= Chen
 |editor9-first= L.     |editor9-last= Goldfarb
 |editor10-first= M. I. |editor10-last= Gomis
 |publisher= Cambridge University Press (In Press)
 |place= 
 |isbn= 
 |url= https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/downloads/report/IPCC_AR6_WGI_Full_Report.pdf
}}
*{{Cite book
|ref= {{harvid|IPCC AR6 WG1 Ch7|2021}}
|chapter=Chapter 7: The Earth’s Energy Budget, Climate Feedbacks, and Climate Sensitivity
| last1 =Forster | first1 =Piers | last2 =Storelvmo | first2 =Trude 
|chapter-url= https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/downloads/report/IPCC_AR6_WGI_Chapter07.pdf
|title= {{Harvnb|IPCC AR6 WG1|2021}}
|year=2021
}}

=== Ligazóns externas ===
* [https://web.archive.org/web/20041112075806/http://www.epa.gov/nonco2/econ-inv/table.html Lista de GWP e tempos de vida atmosféricos] da EPA dos EUA.
* [https://www.darkoptimism.org/2008/09/03/climate-science-translation-guide/ O GWP e os diferentes significados do {{chem|CO|2}}e explicados].

{{control de autoridades}}

[[Categoría:Efecto invernadoiro]]
[[Categoría:Cambio climático]]
[[Categoría:Quecemento global]]