Ver o código fonte de «Nucleósido trifosfato»

Un '''nucleósido trifosfato''' é unha molécula que contén unha [[base nitroxenada]] unida a un [[pentosa|azucre]] de 5 [[carbono]]s (pode ser [[ribosa]] ou [[desoxirribosa]]), con tres [[grupo fosfato|grupos fosfato]] unidos ao azucre.<ref name=":0">{{Cite news|url=http://knowgenetics.org/nucleotides-and-bases/|title=Nucleotides and Bases - Genetics Generation|work=Genetics Generation | access-date = 11 de novembro de 2017 }}</ref> Son os precursores moleculares dos [[nucleótido]]s que constitúen o [[ADN]] e o [[ARN]] (que son nucleósidos monofosfato), xa que estes [[ácido nucleico|ácidos nucleicos]] son cadeas de nucleótidos orixinadas durante a [[replicación do ADN]] e a [[Transcrición (bioloxía)|transcrición]].<ref name=":8">{{cite book | url = https://books.google.com/books?id=o0xA2udqufwC&q=nucleic+acid+synthesis&pg=PP1 | title = The Nucleic Acids | vauthors = Chargaff E | date=2012-12-02|publisher=Elsevier|isbn=9780323144773}}</ref> Os nucleósidos trifosfato tamén serven como fonte de enerxía para as reaccións celulares (o [[adenosín trifosfato|ATP]] é o mellor exemplo)<ref name=Khan-ATP>{{Cite web|url=https://www.khanacademy.org/test-prep/mcat/biomolecules/overview-metabolism/a/overview-of-atp-hydrolysis|title=Overview of ATP Hydrolysis|website=Khan Academy|archive-url=https://web.archive.org/web/20171201042725/https://www.khanacademy.org/test-prep/mcat/biomolecules/overview-metabolism/a/overview-of-atp-hydrolysis|archive-date=2017-12-01|access-date=2017-11-11}}</ref> e están implicados en vías de [[sinalización celular|sinalización]] (por exemplo o [[guanosín trifosfato|GTP]]).<ref name=gpcr14047471>{{cite web |title=GPCR |work=Scitable |date=2014 |url=https://www.nature.com/scitable/topicpage/gpcr-14047471/ }}</ref>

Os nucleósidos trifosfato dos alimentos non poden ser absorbidos ben, polo que se sintetizan dentro da célula.<ref>{{Cite news|url=https://honey-guide.com/2014/04/09/eating-dna-dietary-nucleotides-in-nutrition/|title=Eating DNA: Dietary Nucleotides in Nutrition|date=2014-04-09|work=The call of the Honeyguide|access-date=11 de novembro de 2017}}</ref> As vías de síntese son distintas dependendo do nucleósido trifosfato concreto que se vaia formar, pero como teñen importantes funcións, a súa síntese está estreitamente regulada en todos os casos.<ref name="Wyngaarden_1976">{{cite journal | vauthors = Wyngaarden JB | title = Regulation of purine biosynthesis and turnover | url = https://archive.org/details/sim_advances-in-enzyme-regulation_1976_14/page/25 | journal = Advances in Enzyme Regulation | volume = 14 | pages = 25–42 | year = 1976 | pmid = 184697 | doi = 10.1016/0065-2571(76)90006-6 }}</ref> Os [[análogo de nucleósido|análogos de nucleósidos]] poden tamén usarse para tratar infeccións virais.<ref name="Galmarini_2001"/> Por exemplo, a [[Zidovudina|azidotimidina]] (AZT) é un análogo de nucleósido usado para previr e tratar a [[VIH/SIDA]].<ref name=":10">{{Cite news|url=https://www.drugs.com/monograph/zidovudine.html|title=Zidovudine Monograph for Professionals - Drugs.com|work=Drugs.com|access-date= 30 de novembro de 2017 }}</ref>

== Nomes ==

O termo [[nucleósido]] fai referencia a unha molécula formada por unha [[base nitroxenada]] unida a un [[pentosa|azucre de 5 carbonos]] ([[ribosa]] ou [[desoxirribosa]]).<ref name=":0" /> Os [[nucleótido]]s son nucleósidos que están unidos [[covalente]]mente a un [[grupo fosfato]], o cal pode estar constituído, dependendo da definición utilizada, por un ácido fosfórico só,<ref name=IUPAC/> ou por dous ou tres.<ref name =Lodish>{{cite book| vauthors = Lodish H, Berk A, Zipursky SL, Matsudaira P, Baltimore D, Darnell J |date=2000|title=Structure of Nucleic Acids|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK21514/ |cita=Nucleotides are nucleosides that have one, two, or three phosphate groups esterified at the 5′ hydroxyl. (Os '''nucleótidos''' son nucleósidos que teñen '''un, dous ou tres grupos fosfato''' esterificados no hidroxilo 5').}}</ref> Para proporcionar información sobre o número de fosfatos, os nucleótidos son denominados nucleósidos monofosfato, difosfato ou trifosfato.<ref name =Lodish/><ref name=":1">{{cite journal | vauthors = Secrist JA | title = Nucleoside and nucleotide nomenclature | journal = Current Protocols in Nucleic Acid Chemistry | volume = Appendix 1 | pages = A.1D.1–A.1D.3 | date = maio de 2001 | pmid = 18428808 | doi = 10.1002/0471142700.nca01ds00 | hdl = 2027.42/143595  | url = https://deepblue.lib.umich.edu/bitstream/2027.42/143595/1/cpnca01d.pdf  }}</ref> Por tanto, os nucleósidos trifosfato son considerados tradicionalmente como un tipo de nucleótido.<ref name=Lodish/><ref>Bruce Alberts et al. Biología molecular de la célula. Omega. Páxinas 58, 62, 63. ISBN: 84-282-0752-86. '''Cita''': "Los nucleótidos pueden actuar como transportadores de energía química. Sobre todo, el éster trifosfato de la adenina, ATP". ("Os '''nucleótidos''' poden actuar como transportadores de enerxía química. Sobre todo, o '''éster trifosfato da adenina, ATP'''").</ref><ref name=":1" /> Para a discusión da definición de nucleótido, ver a páxina [[nucleótido]] (hai certa ambigüidade entre a definición da [[IUPAC]] e os usos tradicionais en bioquímica, xa que a IUPAC denomina nucleótidos só aos nucleósidos monofosfato).<ref name =IUPAC/>

O nome dos nucleósidos fosfato abréviase xeralmente cunha sigla de tres letras, que son 4 ou 5 no caso dos desoxi- ou didesoxinucleósidos fosfato). A primeira letra indica a identidade da base nitroxenada (por exemplo, A por [[adenina]], G por [[guanina]]), a segunda letra indica o número de fosfatos (mono, di, tri), e a terceira é P, que indica fosfato.<ref>{{Cite web|url=http://www.biochem.uthscsa.edu/med/02-Nucleotide-Metab/PrereqNucleotideMetab3.html|title=Nomenclature of Nucleosides|website=www.biochem.uthscsa.edu|access-date=2017-11-11|data-arquivo=22 de setembro de 2019|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20190922151533/http://www.biochem.uthscsa.edu/med/02-Nucleotide-Metab/PrereqNucleotideMetab3.html|url-morta=yes}}</ref> Os nucleósidos trifosfato que conteñen [[ribosa]] como azucre abrévianse convencionalmente como NTPs, mentres que os que conteñen [[desoxirribosa|<u>d</u>esoxirribosa]] abrévianse como dNTPs. Por exemplo, dATP sería a desoxirribosa adenosín trifosfato. Os NTPs orixinan os nucleósidos monofosfato que son as unidades que forman o [[ARN]], e os dNTPs orixinan os nucleósidos monofosfato que forman o [[ADN]].<ref>{{Cite news|url=https://science-explained.com/theory/dna-rna-and-protein/|title=From DNA to RNA to protein, how does it work?|work=Science Explained|access-date=11 de novembro de 2017}}</ref> 
Os carbonos do azucre dun nucleósido trifosfato numéranse arredor do anel carbonado no sentido das agullas do reloxo empezando polo do grupo [[carbonilo]] orixinal do azucre. Convencionalmente, os números que indican os carbonos do azucre levan o símbolo prima (‘) para distinguilos dos carbonos da base nitroxenada. A base nitroxenada está ligada ao carbono 1’ por medio dun [[enlace N-glicosídico]] e o grupo fosfato está enlazado covalentemente ao carbono 5’ do azucre por [[enlace fosfodiéster]] (ou ás veces ao 3'<ref name =IUPAC>IUPAC Gold book [https://goldbook.iupac.org/terms/view/N04255 nucleotide]</ref>). Os fosfatos están ligados entre si por [[enlace anhidro|enlaces anhidro]] ácidos (ou fosfoanhidro).<ref>{{Cite web|url=http://www.biosyn.com/tew/numbering-convention-for-nucleotides.aspx|title=Numbering convention for nucleotides |website=www.biosyn.com|access-date=2017-11-11}}</ref> O primeiro fosfato unido ao azucre denomínase α (fosfato alfa), o segundo é o β (beta) e o terceiro é o γ (gamma).<ref>{{cite web | url = http://www.sparknotes.com/biology/molecular/dnareplicationandrepair/section2.rhtml|title=SparkNotes: DNA Replication and Repair: The Chemistry of the Addition of Substrates of DNA Replication|website=www.sparknotes.com|access-date=2017-11-11}}</ref>
[[Ficheiro:Nucleotides 1.svg |miniatura|670x670px|Esquema que mostra a estrutura dos nucleósidos trifosfato. Os nucleósidos constan dun azucre pentosa (de 5 C) unido a unha base nitroxenada por enlace N-glicosídico 1'. O grupo fosfato unido aos nucleósidos pode constar dun só residuo de ácido fosfórico, de dous ou de tres, e xeralmente está unido ao carbono 5'. Os nucleósidos trifosfato conteñen tres fosfatos. Esta figura tamén mostra as cinco bases nitroxenadas comúns que se encontran no ADN e ARN á dereita (aínda que non so as únicas posibles). |center]]

== Síntese do ADN e ARN ==

[[Ficheiro:DNA synthesis EN.png|miniatura|385x385px|Na síntese de ácidos nucleicos o 3’ OH dunha cadea de nucleótidos en crecemento ataca o fosfato α dun NTP que vai ser incorporado á cadea (en azul), orixinándose un [[enlace fosfodiéster]] e a liberación dun [[pirofosfato]] (PPi). Dese xeito, o nucleótido que se engade á cadea é un nucleósido monofosfato. Esta figura mostra a síntese do ADN, pero na síntese do ARN o mecanismo é o mesmo.]]

Os procesos celulares da [[replicación do ADN]] e [[Transcrición xenética|transcrición]] implican a síntese de ADN e ARN, respectivamente. A síntese de ADN usa dNTPs como substratos, mentres que a síntese de ARN usa NTPs.<ref name=":8" /> Os NTPs non se poden converter directamente en dNTPs. O ADN contén catro [[base nitroxenada|bases nitroxenadas]] diferentes: [[adenina]], [[guanina]], [[citosina]] e [[timina]]. O ARN contén tamén adenina, guanina e citosina, pero en lugar de timina ten [[uracilo]].<ref>{{Cite news|url=https://www.thoughtco.com/dna-versus-rna-608191|title=Do You Know the Differences Between DNA and RNA?|work=ThoughtCo|access-date=2017-11-11}}</ref> Por tanto, a síntese de ADN require como substratos [[trifosfato de desoxiadenosina|dATP]], [[trifosfato de desoxiguanosina|dGTP]], [[trifosfato de desoxicitidina|dCTP]] e [[dTTP]], mentres que a de ARN necesita [[adenosín trifosfato|ATP]], [[guanosín trifosfato|GTP]], [[citidín trifosfato|CTP]] e [[uridín trifosfato|UTP]].

A síntese de ácidos nucleicos é catalizada polos [[encima]]s [[ADN polimerase]], que realiza a síntese de ADN, ou [[ARN polimerase]], que realiza a síntese de ARN.<ref>{{Cite web|url=http://www.differencebetween.com/difference-between-dna-polymerase-and-vs-rna-polymerase/|title=Difference Between DNA Polymerase and RNA Polymerase|access-date=2017-11-11|date=2011-12-24}}</ref> Estes encimas crean un enlace [[covalente]] entre o grupo hidroxilo libre (-OH) do carbono 3’ do azucre dunha cadea de nucleótidos en crecemento e o fosfato α do carbono 5’ do seguinte (d)NTP, liberando xuntos os fosfatos β e γ en forma de [[pirofosfato]] (PPi).<ref name=":2">{{cite book | vauthors = Lodish H, Berk A, Zipursky SL, Matsudaira P, Baltimore D, Darnell J |date=2000|title=Nucleic Acid Synthesis|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK21644/}}</ref> Isto ten como resultado a formación dun [[enlace fosfodiéster]] entre os dous (d)NTPs. A liberación do PPi proporciona a enerxía necesaria para que ocorra a reacción.<ref name=":2" /> A síntese de ácidos nucleicos realízase na [[Direccionalidade (bioloxía molecular)|dirección 5’-3’]].

== Metabolismo dos nucleósidos trifosfato ==

Dada a súa importancia na célula, a síntese e degradación de nucleósidos trifosfato está baixo un estreito control.<ref name="Wyngaarden_1976" /> Este capítulo céntrase no metabolismo dos nucleósidos trifosfato en humanos, pero o proceso está moi conservado entre as especies.<ref>{{cite journal | vauthors = Samant S, Lee H, Ghassemi M, Chen J, Cook JL, Mankin AS, Neyfakh AA | title = Nucleotide biosynthesis is critical for growth of bacteria in human blood | journal = PLOS Pathogens | volume = 4 | issue = 2 | pages = e37 | date = febreiro de 2008 | pmid = 18282099 | doi = 10.1371/journal.ppat.0040037 | pmc=2242838}}</ref> Os nucleósidos trifosfato dos alimentos non se poden absorber ben, así que todos os nucleósidos trifosfato teñen que formarse ''[[de novo]]''.<ref>{{cite book | vauthors = Berg JM, Tymoczko JL, Stryer L |date=2002|title=Nucleotide Biosynthesis|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK21216/}}</ref> A síntese de [[adenosín trifosfato|ATP]] e [[guanosín trifosfato|GTP]] ([[purina]]s) é distinta que a síntese de [[citidín trifosfato|CTP]], [[dTTP]] e [[uridín trifosfato|UTP]] ([[pirimidina]]s). Tanto a síntese de purinas coma a das pirimidinas utilizan o [[fosforribosil pirofosfato]] (PRPP) como molécula de inicio.<ref name=":5">{{cite web | url = https://themedicalbiochemistrypage.org/nucleotide-metabolism.php|title=Nucleotide Metabolism: Nucleic Acid Synthesis|website=themedicalbiochemistrypage.org|access-date=2017-11-15}}</ref>

A conversión de NTPs en dNTPs só pode realizarse en forma de difosfafots. A un NTP retíraselle un fosfato, converténdoo nun NDP, despois é convertido nun dNDP por un encima chamado [[ribonucleótido redutase]], despois engádese de novo un fosfato para dar lugar a un dNTP.<ref name="Stubbe_1990">{{cite journal | vauthors = Stubbe J | title = Ribonucleotide reductases: amazing and confusing | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 265 | issue = 10 | pages = 5329–32 | year = 1990 | doi = 10.1016/S0021-9258(19)39357-3 | pmid = 2180924 | url = http://www.jbc.org/content/265/10/5329.full.pdf }}</ref>

=== Síntese de purinas ===

A base nitroxenada [[hipoxantina]] ensámblase directamente co PRPP.<ref>{{cite book| vauthors = Berg J, Tymoczko JL, Stryer L |date=2002 |title=Purine Bases Can Be Synthesized de Novo or Recycled by Salvage Pathways|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK22385/}}</ref> Isto orixina un nucleótido chamado [[inosina monofosfato]] (IMP). O IMP convértese despois nun precursor do [[AMP]] ou do [[GMP]]. Unha vez que se forman o AMP ou o GMP, poden ser fosforilados polo ATP orixinando as formas difosfato e trifosfato.<ref>{{Cite news|url=http://www.biochemden.com/purine-synthesis/|title=Purine Synthesis : Synthesis of Purine RiboNucleotides|date=2016-03-16|work=BiochemDen.com|access-date= 15 de novembro de 2017 }}</ref>

A síntese de purinas é regulada por [[regulación alostérica|inhibición alostérica]] da formación de IMP realizada polos nucleótidos de adenina e guanina.<ref>{{cite book | vauthors = Berg JM, Tymoczko JL, Stryer L |date=2002|title=Key Steps in Nucleotide Biosynthesis Are Regulated by Feedback Inhibition|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK22428/}}</ref> O AMP e o GMP tamén [[inhibición encimática|inhiben competitivamente]] a formación dos seus precursores a partir de IMP.<ref name="Nierlich_1965">{{cite journal | vauthors = Nierlich DP, Magasanik B | title = Regulation of purine ribonucleotide synthesis by end product inhibition. the effect of adenine and guanine ribonucleotides on the 5'-phosphoribosyl-pyrophosphate amidotransferase of aerobacter aerogenes | url = https://archive.org/details/sim_journal-of-biological-chemistry_journal-of-biological-chemistry_1965-01_240_1/page/358 | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 240 | pages = 358–65 | year = 1965 | doi = 10.1016/S0021-9258(18)97657-X | pmid = 14253438 }}</ref>

=== Síntese de pirimidinas ===

A base nitroxenada [[orotato]] sintetízase independentemente do PRPP.<ref name="Nierlich_1965" /> Despois o orotato únese covalentemente ao PRPP, orixinando o nucleótido orotato monofosfato (OMP).<ref>{{cite journal | vauthors = Moffatt BA, Ashihara H | title = Purine and pyrimidine nucleotide synthesis and metabolism | journal = The Arabidopsis Book | volume = 1 | pages = e0018 | date = abril de 2002 | pmid = 22303196 | pmc = 3243375 | doi = 10.1199/tab.0018 }}</ref> O OMP convértese en UMP, o cal pode ser despois fosforilado polo ATP a UDP e UTP. O UTP pode despois converterse en CTP por medio dunha reacción de [[desaminación]].<ref>{{cite web|url=https://www.cliffsnotes.com/study-guides/biology/biochemistry-ii/purines-and-pyrimidines/pyrimidine-metabolism|title=Pyrimidine Metabolism|website=www.cliffsnotes.com|access-date=2017-11-15}}</ref> O dTTP fórmase indirectamente a patir de dUDP ou dCDP.<ref name=":5" />

A síntese de pirimidinas é regulada pola inibición da síntese de orotato polo UDP e UTP. Ademais, o PRPP e o ATP son tamén activadores alostéricos da síntese de orotato.<ref>{{cite journal | vauthors = Lane AN, Fan TW | title = Regulation of mammalian nucleotide metabolism and biosynthesis | journal = Nucleic Acids Research | volume = 43 | issue = 4 | pages = 2466–85 | date = febreiro de 2015 | pmid = 25628363 | doi = 10.1093/nar/gkv047 | pmc=4344498}}</ref>

=== Ribonucleótido redutase ===

A [[ribonucleótido redutase]] (RNR) é o encima responsable da conversión de NTPs en dNTPs. Como os dNTPs se usan na replicación do ADN, a actividade da RNR está moi regulada.<ref name="Wyngaarden_1976" /> O encima RNR soamente pode procesar NDPs, polo que os NTPs son primeiramente desfosforilados a NDPs antes da súa conversión en dNDPs.<ref name="auto">{{cite journal | vauthors = Kolberg M, Strand KR, Graff P, Andersson KK | title = Structure, function, and mechanism of ribonucleotide reductases | journal = Biochimica et Biophysica Acta | volume = 1699 | issue = 1–2 | pages = 1–34 | date = xuño de 2004 | pmid = 15158709 | doi = 10.1016/j.bbapap.2004.02.007 }}</ref> Os dNDPs son despois refosforilados. A RNR ten dúas subunidades e 3 sitios para a unión de moléculas: o sitio catalítico, o sitio de actividade (A) e o sitio de especificidade (S).<ref name="auto"/> O sitio catalítico é onde ten lugar a reacción de paso do NDP a dNDP; o sitio de actividade detemina se o encima está activo ou non, e o sitio de especificidade determina que reacción terá lugar no sitio catalítico.

Ao sitio de actividade pode unirse o ATP ou o dATP.<ref name=":7">{{cite book |doi=10.1016/B978-0-12-386931-9.00014-3 |chapter=The Structural Basis for the Allosteric Regulation of Ribonucleotide Reductase |title=Oligomerization in Health and Disease |series=Progress in Molecular Biology and Translational Science |year=2013 | vauthors = Ahmad MF, Dealwis CG |volume=117 |pages=389–410 |pmid=23663976 |pmc=4059395 |isbn=9780123869319 }}</ref> Cando se une o ATP, a RNR está activa. Cando se unen o ATP ou o dATP ao sitio S, a RNR cataliza a síntese de dCDP e dUDP a partir de CDP e UDP. O dCDP e o dUDP poden despois dar lugar indirectamente dTTP. O dTTP unido ao sitio S determina a síntese de dGDP a partir de GDP, e a unión de dGDP ao sitio S promove a síntese de dADP a partir de ADP.<ref>{{cite journal | vauthors = Fairman JW, Wijerathna SR, Ahmad MF, Xu H, Nakano R, Jha S, Prendergast J, Welin RM, Flodin S, Roos A, Nordlund P, Li Z, Walz T, Dealwis CG | title = Structural basis for allosteric regulation of human ribonucleotide reductase by nucleotide-induced oligomerization | journal = Nature Structural & Molecular Biology | volume = 18 | issue = 3 | pages = 316–22 | date = marzo de 2011 | pmid = 21336276 | doi = 10.1038/nsmb.2007 | pmc=3101628}}</ref> O dADP é despois fosforilado para dar dATP, o cal se pode unir ao sitio A e inactivar a RNR.<ref name=":7" />

== Outras funcións nas células ==

=== O ATP como fonte de enerxía celular ===
[[Ficheiro:Adenosintriphosphat protoniert.svg|esquerda|miniatura|240x240px|A enerxía liberada durante a hidrólise de adenosín trifosfato (ATP), mostrada aquí, está acoplada frecuentemente con reaccións celulares enerxeticamente desfavorables.]]

O [[adenosín trifosfato|ATP]] é a molécula que funciona como fonte de enerxía primaria da célula.<ref>{{cite web |title=ATP |url=https://www.nature.com/scitable/definition/atp-318/ |website=Scitable }}</ref> Malia que é sintetizado pola vía metabólica descrita anteriormente, é producido principalmente durante a [[respiración celular]]<ref>{{cite web |title=Mitochondria, Cell Energy, ATP Synthase |url=https://www.nature.com/scitable/topicpage/mitochondria-14053590/ |website=Scitable }}</ref> e [[fotosíntese]]<ref>{{Cite web|url=http://plantsinaction.science.uq.edu.au/content/124-atp-synthesis|title=ATP Synthesis|website=Plants in Action|access-date=2017-11-12|data-arquivo=24 de xullo de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210724051319/http://plantsinaction.science.uq.edu.au/content/124-atp-synthesis|url-morta=yes}}</ref> pola [[ATP sintase]]. A ATP sintase acopla a síntese de ATP a partir de ADP e fosfato cun [[gradiente electroquímico]] xerado polo bombeo de protóns a través da [[membrana mitocondrial interna]] (na respiración celular) ou da [[membrana tilacoidal]] (na [[fotosíntese]]).<ref>{{cite journal | vauthors = Jonckheere AI, Smeitink JA, Rodenburg RJ | title = Mitochondrial ATP synthase: architecture, function and pathology | journal = Journal of Inherited Metabolic Disease | volume = 35 | issue = 2 | pages = 211–25 | date = marzo de 2012 | pmid = 21874297 | pmc = 3278611 | doi = 10.1007/s10545-011-9382-9 }}</ref> Este gradiente electroquímico é necesario porque a formación de ATP é [[reacción endergónica|enerxeticamente desfavorable]].

A [[hidrólise do ATP]] a ADP e Pi procede como segue:<ref>{{cite journal | vauthors = Dittrich M, Hayashi S, Schulten K | title = On the mechanism of ATP hydrolysis in F1-ATPase | journal = Biophysical Journal | volume = 85 | issue = 4 | pages = 2253–66 | date = outubro de 2003 | pmid = 14507690 | pmc = 1303451 | doi = 10.1016/S0006-3495(03)74650-5 | bibcode = 2003BpJ....85.2253D }}</ref>

:<chem>ATP + H2O -> ADP + Pi</chem>

Esta reacción é [[reacción exergónica|enerxeticamente favorable]] e libera 30,5 kJ/mol de enerxía.<ref name=Khan-ATP /> Na célula esta reacción está a miúdo acoplada a reaccións desfavorables para proporcionar a enerxía que a faga posible.<ref>{{Cite web|url=https://courses.lumenlearning.com/boundless-biology/chapter/atp-adenosine-triphosphate/|title=ATP: Adenosine Triphosphate {{!}} Boundless Biology|website=courses.lumenlearning.com-US|access-date=2017-11-12}}</ref> O [[Guanosín trifosfato|GTP]] é utilizado ocasionalmente para o acoplamento de enerxía de xeito similar.<ref>{{cite journal | vauthors = Carvalho AT, Szeler K, Vavitsas K, Åqvist J, Kamerlin SC | title = Modeling the mechanisms of biological GTP hydrolysis | journal = Archives of Biochemistry and Biophysics | volume = 582 | issue = Supplement C | pages = 80–90 | date = setembro de 2015 | pmid = 25731854 | doi = 10.1016/j.abb.2015.02.027 | series = Special issue in computational modeling on biological systems | url = http://urn.kb.se/resolve?urn=urn:nbn:se:uu:diva-264885 }}</ref> 
[[Ficheiro:Activatoin-Adenylate cyclase-outlined.svg|miniatura|236x236px|A unión dun [[ligando]] a un [[receptor acoplado á proteína G]] permite que o GTP se una á [[proteína G]]. Isto causa que a subunidade alfa se separe e actúe como un efector augas abaixo.]]

=== Transdución de sinais do GTP ===

O GTP é esencial para a [[transdución de sinais]], especialmente coa [[proteína G]]. As proteínas G están acopladas a un [[receptor de membrana|receptor]] unido á membrana celular.<ref name=gpcr14047471/> Este complexo completo denomínase [[receptor acoplado á proteína G]] (GPCR). As proteínas G poden unirse ao GDP ou ao GTP. Cando se unen ao GDP, as proteínas G están inactivas. Cando un [[ligando]] se une ao GPCR, desencadéase un cambio [[regulación alostérica|alostérico]] na proteína G, causando que o GDP saia e sexa substituído por GTP.<ref name=":3">{{Cite encyclopedia|url=https://www.britannica.com/science/G-protein-coupled-receptor|title=G protein-coupled receptor (GPCR) {{!}} biochemistry|encyclopedia=Encyclopedia Britannica|access-date=2017-11-12}}</ref> O GTP activa a subunidade alfa da proteína G, causando que esta se disocie da proteína G e actúe como efector [[augas abaixo]].<ref name=":3" />

== Análogos de nucleósidos ==

Poden utilizarse [[análogo de nucleósido|análogos de nucleósidos]] para tratar [[infección viral|infeccións virais]].<ref name=":4">{{Cite web|url=http://www.mdpi.com/journal/molecules/special_issues/nucleoside_analogues|title=Nucleoside Analogues|website=Molecules|access-date=2017-11-13}}</ref>Os análogos de nucleósidos son nucleósidos estruturalmente similares (análogos) aos nucleósidos usados na síntese de ADN e ARN.<ref>{{cite journal | vauthors = Jordheim LP, Durantel D, Zoulim F, Dumontet C | title = Advances in the development of nucleoside and nucleotide analogues for cancer and viral diseases | journal = Nature Reviews. Drug Discovery | volume = 12 | issue = 6 | pages = 447–64 | date = xuño 2013 | pmid = 23722347 | doi = 10.1038/nrd4010 }}</ref> Unha vez que estes análogos de nucleósidos entran na célula, poden ser [[fosforilación|fosforilados]] por un encima viral. Os nucleótidos resultantes son o suficientemente similares aos nucleótidos normais do ADN ou ARN como para ser incorporados nas febras en crecemento de ADN ou ARN durante a súa síntese, pero non teñen un grupo 3' OH dispoñible para atacar o seguinte nucleótido, causando a [[terminación da cadea]].<ref>{{cite journal | vauthors = Ewald B, Sampath D, Plunkett W | title = Nucleoside analogs: molecular mechanisms signaling cell death | journal = Oncogene | volume = 27 | issue = 50 | pages = 6522–37 | date = outubro de 2008 | pmid = 18955977 | doi = 10.1038/onc.2008.316 }}</ref> Isto pode ser explotado para usos terapéuticos en infección virais porque a ADN polimerase viral recoñece certos análogos de nucleótidos máis facilmente que a ADN polimerase eucariota.<ref name=":4" /> Por exemplo, a [[Zidovudina|azidotimidina]] utilízase no tratamento da [[VIH/SIDA]].<ref name=":10" /> Algúns análogos de nuleósidos menos selectivos poden utilizarse como axentes [[quimioterapia|quimioterápicos]] para tratar o [[cancro]],<ref>{{cite journal | vauthors = Galmarini CM, Mackey JR, Dumontet C | title = Nucleoside analogues and nucleobases in cancer treatment | journal = The Lancet. Oncology | volume = 3 | issue = 7 | pages = 415–24 | date = xullo de 2002 | pmid = 12142171 | doi=10.1016/s1470-2045(02)00788-x}}</ref> como a [[Citarabina|citosina arabinosa]] (ara-C) no tratamento de certas formas de [[leucemia]].<ref name="Galmarini_2001" />

Porén, a resistencia a análogos de nucleósidos é común e débese frecuentemente a unha mutación no encima que fosforila o nucleósido despois da entrada na célula.<ref name="Galmarini_2001">{{cite journal | vauthors = Galmarini CM, Mackey JR, Dumontet C | title = Nucleoside analogues: mechanisms of drug resistance and reversal strategies | journal = Leukemia | volume = 15 | issue = 6 | pages = 875–90 | year = 2001 | pmid = 11417472 | doi = 10.1038/sj.leu.2402114 }}</ref> Isto é algo común cos análogos de nucleósidos utilizados para tratar a VIH/SIDA.<ref>{{cite journal | vauthors = Menéndez-Arias L | title = Mechanisms of resistance to nucleoside analogue inhibitors of HIV-1 reverse transcriptase | journal = Virus Research | volume = 134 | issue = 1–2 | pages = 124–46 | date = xuño de 2008 | pmid = 18272247 | doi = 10.1016/j.virusres.2007.12.015 }}</ref>

== Notas ==
{{listaref}}

== Véxase tamén ==
=== Outros artigos ===
* [[Nucleótido]]
* [[Nucleobase]]
* [[Guanosín pentafosfato]]

{{Ácidos nucleicos}}
{{control de autoridades}}

[[Categoría:Ácidos nucleicos]]
[[Categoría:Nucleótidos]]
[[Categoría:Nucleósidos]]
[[Categoría:Ésteres fosfato]]