Ver o código fonte de «Nitrilo»

[[Ficheiro:Nitrile Structural Formulae V.1.png|miniatura|A estrutura dun nitrilo co grupo funcional salientado en <span style="color:blue;">azul</span>]]
Un '''nitrilo''' é un [[composto orgánico]] que ten un [[grupo funcional]] −[[Carbono|C]]≡[[Nitróxeno|N]].<ref>[[IUPAC Gold Book]] [http://goldbook.iupac.org/N04151.html ''nitriles'']</ref> O prefixo [[ciano]]- e o termo nitrilo utilízanse de maneira indistinta na literatura industrial. Os grupos nitrilo encóntranse en moitos comopostos útiles, como o [[metil cianoacrilato]], usado nas [[cianoacrilato|supercolas]] e na [[goma de nitrilo]], un [[polímero]] que contén nitrilo usado en laboratorios libres de [[látex]] e en [[luva médica|luvas médicas]]. A goma de nitrilo utilízase moito tamén na industria da automoción para facer mangueiras e selados, xa que é resistente a aceites e combustibles. Os compostos orgánicos que conteñen múltiples grupos nitrilo coñécense como [[cianocarburo]]s.

Os [[composto inorgánico|compostos inorgánicos]] que conteñen o grupo −C≡N non se denominan nitrilos senón [[cianuro]]s.<ref>NCBI-MeSH [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/mesh/68009570 ''Nitriles'']</ref> Aínda que tanto os nitrilos coma os cianuros poden derivarse a partir de sales de cianuro, a maioría dos nitrilos son moito menos tóxicos.

== Estrutura e propiedades básicas ==

A xeometría do N−C−C é linear nos nitrilos, reflectindo a hibridación sp do carbono con [[enlace triplo]]. A distancia C−N é curta, de 1,16&nbsp;[[ángstrom|Å]], o que concorda cun triplo enlace.<ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Karakida | first1 = Ken-ichi | last2 = Fukuyama | first2 = Tsutomu | last3 = Kuchitsu | first3 = Kozo | year = 1974 | title = Molecular Structures of Hydrogen Cyanide and Acetonitrile as Studied by Gas Electron Diffraction | url =https://archive.org/details/sim_bulletin-of-the-chemical-society-of-japan_1974-02_47_2/page/299| journal = Bulletin of the Chemical Society of Japan | volume = 47 | issue = 2| pages = 299–304 | doi=10.1246/bcsj.47.299}}</ref> Os nitrilos son polares, como indican os seus elevados [[momento dipolar|momentos diplolares]]. Como líquidos teñen altas [[permitividade relativa|permitividades relativas]], a miúdo con valores da orde de 30.

== Historia ==

O primeiro composto homólogo aos nitrilos, o nitrilo do [[ácido fórmico]], chamado [[cianuro de hidróxeno]], foi sintetizado por [[Carl Wilhelm Scheele]] en 1782.<ref>Ver:
*  Carl W. Scheele (1782) [https://books.google.com/books?id=mHVJAAAAcAAJ&pg=PA264#v=onepage&q&f=false "Försök, beträffande det färgande ämnet uti Berlinerblå"] (Experimento sobre a substancia coloreada de azul Berlín), ''Kungliga Svenska Vetenskapsakademiens handlingar'' (Real Academia Sueca de Procedementos Científicos), 3:  264–275 (en sueco).
*  Reimpreso en latín como:  [https://books.google.com/books?id=BLo5AAAAcAAJ&pg=PA148#v=onepage&q&f=false "De materia tingente caerulei berolinensis"] en:  Carl Wilhelm Scheele con Ernst Benjamin Gottlieb Hebenstreit (ed.) e Gottfried Heinrich Schäfer (trans.), ''Opuscula Chemica et Physica'' (Leipzig ("Lipsiae"), (Alemaña):  Johann Godfried Müller, 1789), vol. 2, páxinas 148–174.</ref><ref>{{Cita publicación periódica|title=The Preparation of Nitriles|journal=[[Chemical Reviews]]|pages=189–283|author=David T. Mowry|doi=10.1021/cr60132a001|volume=42|issue=2|year=1948|url=http://pubs.acs.org/cgi-bin/abstract.cgi/chreay/1942/42/i02/f-pdf/f_cr60132a001.pdf|format=– <sup>[https://scholar.google.co.uk/scholar?hl=en&lr=&q=intitle%3AThe+Preparation+of+Nitriles&as_publication=%5B%5BChemical+Reviews%5D%5D&as_ylo=1948&as_yhi=1948&btnG=Search Scholar search]</sup>|pmid=18914000}}</ref> En 1811 [[Joseph Louis Gay-Lussac|J. L. Gay-Lussac]] conseguiu preparar o ácido puro, moi tóxico e volátil.<ref>Gay-Lussac produciu cianuro de hidróxeno puro licuado en:  Gay-Lussac (1811) [https://books.google.com/books?id=uJs5AAAAcAAJ&pg=PA128#v=onepage&q&f=false "Note sur l'acide prussique"] (Nota sobre o ácido prúsico), ''Annales de chimie'', 44: 128 – 133.</ref> 
Arredor de 1832 [[Friedrich Wöhler]] e [[Justus von Liebig]] prepararon o [[benzonitrilo]], o nitrilo do [[ácido benzoico]], pero debido ao rendemento mínimo da síntese non determinaron as súas propiedades físicas nin químicas nin suxeriron unha estrutura. En 1834 [[Théophile-Jules Pelouze]] sintetizou o [[propionitrilo]], suxerindo que era un [[éter]] do alcohol propiónico e o ácido hidrociánico.<ref name="Pelouze1834">{{Cita publicación periódica
 | title = Notiz über einen neuen Cyanäther 
 |trans-title= Note on a new cyano-ether
 | url = https://books.google.com/books?id=P0s9AAAAcAAJ&pg=PA249#v=onepage&q&f=false
 | journal = Annalen der Pharmacie
 | pages = 249
 | author = J. Pelouze
 | doi=  10.1002/jlac.18340100302
 | volume = 10
 | issue = 3
 | year = 1834}}</ref>
A síntese de benzonitrilo feita por [[Hermann von Fehling|Hermann Fehling]] en 1844 ao quentar benzoato amónico foi o primeiro método de obter unha cantidade de substancia suficiente para a investigación química. 
Fehling determinou a estrutura comparando os seus resultados coa a síntese xa coñecida de cianuro de hidróxeno quentando [[formiato]] amónico. Foi el quen acuñou o nome "nitrilo" (benzonitrilo) para a nova substancia, que se convertería no nome de todo este grupo de compostos.<ref>{{Cita publicación periódica
 | journal = [[Annalen der Chemie und Pharmacie]]
 | volume = 49
 | issue = 1 
 | pages = 91–97
 | year = 1844
 | title = Ueber die Zersetzung des benzoësauren Ammoniaks durch die Wärme (Sobre a descomposición do benzoato amónico pol calor)
 | author = Hermann Fehling
 | url = https://books.google.com/books?id=2U09AAAAcAAJ&pg=PA91#v=onepage&q&f=false
 | doi = 10.1002/jlac.18440490106 }}  Na páxina 96, Fehling escribiu:  "Da Laurent den von ihm entdeckten Körper schon Nitrobenzoyl genannt hat, auch schon ein Azobenzoyl existirt, so könnte man den aus benzoësaurem Ammoniak entstehenden Körper vielleicht Benzonitril nennen."  (Como Laurent nomeou a substancia que el descubrira "nitrobenzoíl" – tamén existía xa un "azobenzoíl" –  talvez podemos chamar a substancia que se orixina a partir do benzoato de amonio "benzonitrilo".)</ref>

== Síntese ==
Industrialmente, os principais métodos de producir nitrilos son a [[amoxidación]] e a [[hidrocianación]]. Ambas as rutas son de "[[quimica verde]]" porque non xeran cantidades estequiométricas de sales.

=== Amoxidación ===

Na [[amoxidación]], un [[hidrocarburo]] é parcialmente oxidado en presenza de [[amoníaco]]. Esta conversión é realizada a grande escala para o [[acrilonitrilo]]:<ref>Peter Pollak, Gérard Romeder, Ferdinand Hagedorn, Heinz-Peter Gelbke "Nitriles" ''Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry'' 2002, Wiley-VCH, Weinheim. {{DOI|10.1002/14356007.a17_363}}</ref>
:CH<sub>3</sub>CH=CH<sub>2</sub>  + {{frac|3|2}} O<sub>2</sub>  +  NH<sub>3</sub>   →   NCCH=CH<sub>2</sub>  +  3 H<sub>2</sub>O
Na produción de acrilonitrilo, un produto secundario é o [[acetonitrilo]]. A escala industrial prepáranse por amoxidación varios derivados do [[benzonitrilo]], [[ftalonitrilo]] e [[isobutironitrilo]]. O proceso é cataliado por [[óxido metálico|óxidos metálicos]] e considérase que se produce por medio da [[imina]].

=== Hidrocianación ===

A [[hidrocianación]] é un método industrial para producir nitrilos a partir de cianuro de hidróxeno e [[alqueno]]s. O proceso require [[catalizador homoxéneo|catalizadores homoxéneos]]. Un exemplo de hidrocianación é a produción de [[adiponitrilo]], un precursor do [[nailon-6,6]] a partir de [[1,3-butadieno]]:
:CH<sub>2</sub>=CH−CH=CH<sub>2</sub>  +  2 HCN   →   NC(CH<sub>2</sub>)<sub>4</sub>CN

=== A partir de haluros orgánicos e sales de cianuro ===

Dúas [[reacción de metátese de sales|reaccións de metátese de sales]] son comúns como reaccións a escala de laboratorio. Na [[síntese de nitrilo de Kolbe]], os [[haluro de alquilo|haluros de alquilo]] sofren unha [[substitución alifática nucleofílica]] con cianuros de metal alcalino. Os nitrilos de [[aril]]o prepáranse pola [[síntese de Rosenmund-von Braun]].

=== Cianohidrinas ===

[[Ficheiro:Synthesis of Cyanoarenes.png|miniatura|Síntese de nitrilos aromáticos por medio de cianohidrinas sililadas]]
As [[cianohidrina]]s son un tipo especial de nitrilos. Clasicamente son o resultado da adición de cianuros de [[metal alcalino]] a [[aldehido]]s na [[reacción da cianohidrina]]. Debido á polaridade do [[carbonilo]] orgánico, esta reacción non necesita catalizador, a diferenza da hidrocianación de alquenos. As O-silil cianohidrinas xéranse pola adición de [[cianuro de trimetilsililo]] en presenza dun catalizador (sililcianación). As cianohidrinas tamén se preparan por reaccións de transcianohidrina que empezan, por exemplo, con [[cianohidrina de acetona]] como fonte de HCN.<ref>{{Cita publicación periódica|title=Cyanohydrins in Nature and the Laboratory: Biology, Preparations, and Synthetic Applications|author=Gregory, Robert J. H.|journal=Chemical Reviews|year=1999|volume=99|issue=12|pages=3649–3682|doi=10.1021/cr9902906|pmid=11849033}}</ref>

=== Deshidración de amidas e oximas ===

Os nitrilos poden prepararse por [[reacción de deshidratación|deshidración]] de [[amida]]s primarias. En presenza de [[etil diclorofosfato]] e [[DBU (química)|DBU]] a [[benzamida]] convértese en [[benzonitrilo]]:<ref>{{Cita publicación periódica | title = A convenient new procedure for converting primary amides into nitriles |author1=Chun-Wei Kuo |author2=Jia-Liang Zhu |author3=Jen-Dar Wu |author4=Cheng-Ming Chu |author5=Ching-Fa Yao |author6=Kak-Shan Shia | journal = [[Chem. Commun.]] | year = 2007 | volume = 2007 | issue = 3 | pmid = 17299646 | pages = 301–303 | doi = 10.1039/b614061k}}</ref> Outros reactivos usados comunmente para este propósito son o P<sub>4</sub>O<sub>10</sub> e o SOCl<sub>2</sub>.
:[[Ficheiro:Amidedehydration.png|400px|Deshidratación de amidas]]
:Dous intermediarios nesta reacción son o [[tautómero]] de amida A e o seu [[aduto]] [[Organofosfato|fosfato]] B.
Nunha deshidratación relacionada, as amidas secundarias dan nitrilos pola [[degradación de amidas de von Braun]]. Neste caso rompe un enlace C-N.
A deshidratación de [[aldoxima]]s (RCH=NOH) tamén proporciona nitrilos. Reactivos típicos para esta transformación son a [[trietilamina]]/[[dióxido de xofre]], as [[ceolita]]s ou o [[cloruro de sulfurilo]]. Aprovéitase esta estratexia na [[síntese one pot|síntese ''one pot'']] (nun só reactor) de nitrilos a partir de [[aldehido]]s con [[hidroxilamina]] en presenza de [[sulfato de sodio]].<ref>{{Cita publicación periódica | title = One pot synthesis of nitriles from aldehydes and hydroxylamine hydrochloride using sodium sulfate (anhyd) and sodium bicarbonate in dry media under microwave irradiation | author = Sharwan K, Dewan, Ravinder Singh, and Anil Kumar | journal = [[Arkivoc]] | year = 2006 | pages = (ii) 41–44 | url = https://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/cr60132a001}}</ref> 
:[[Ficheiro:Aldehyde to nitril conversion.png|400px|Síntese ''one pot'' a partir de aldehidos]]

* A partir de [[ácido carboxílico|ácidos carboxílicos]] de [[aril]]o ([[síntese de nitrilo de Letts]]).

=== Reacción de Sandmeyer ===
Os nitrilos aromáticos prepáranse con frecuencia no laboratorio a partir da [[anilina]] por medio de [[composto de diazonio|compostos de diazonio]]. Esta é a [[reacción de Sandmeyer]], para a cal cómpren cianuros de [[metal de transición]].<ref>"''o''-Tolunitrile and ''p''-Tolunitrile" H. T. Clarke and R. R. Read ''Org. Synth.'' 1941, Coll. Vol. 1, 514.</ref>
:{{chem|ArN|2|+}} + CuCN → ArCN + N<sub>2</sub> + Cu<sup>+</sup>

=== Outros métodos ===

*Unha fonte comercial de grupos cianuro é o cianuro de dietilaluminio Et<sub>2</sub>AlCN, que pode prepararse a partir de [[trietilaluminio]] e HCN.<ref>{{OrgSynth | collvol = 6 | collvolpages = 436 | year = 1988 | title = Diethylaluminum cyanide | author = W. Nagata and M. Yoshioka | prep = cv6p0436}}</ref> Foi utilizado en adición nucleofílica a cetonas.<ref>{{OrgSynth | collvol = 6 | collvolpages = 307 | year = 1988 | title = Preparation of cyano compounds using alkylaluminum intermediates:  1-cyano-6-methoxy-3,4-dihydronaphthalene| author = W. Nagata, M. Yoshioka, and M. Murakami | prep = cv6p0307}}</ref> Un exemplo do seu uso dáse na [[síntese total de Taxol de Kuwajima]]
* Os ións cianuro facilitan o acoplamento de dibromuros. A reacción do ácido α,α′-dibromo[[ácido adípico|adípico]] con [[cianuro de sodio]] en [[etanol]] rende o ciano [[ciclobutano]]:<ref>{{Cita publicación periódica | title = Ring Closures in the Cyclobutane Series. II. Cyclization Of α,α′-Dibromo-Adipic Esters |author1=Reynold C. Fuson |author2=Oscar R. Kreimeier |author3=Gilbert L. Nimmo  |last-author-amp=yes | journal = [[J. Am. Chem. Soc.]] | year = 1930 | volume = 52 | issue = 10 | pages = 4074–4076 | doi = 10.1021/ja01373a046}}</ref>
:[[Ficheiro:Cyclobutane by cyanide mediated dibromide coupling.svg|300px]]
: Na denominada reacción de Franchimont (que foi desenvolvida polo estudante doutoral belga Antoine Paul Nicolas Franchimont (1844-1919) en 1872) un ácido α-bromocarboxílico é dimerizado despois dunha [[hidrólise]] do cianogrupo e [[descarboxilación]].<ref>{{Cita publicación periódica | author = A. P. N. Franchimont | title =  Ueber die Dibenzyldicarbonsäure |trans-title= On 2,3-diphenylsuccinic acid | journal = Berichte der Deutschen Chemischen Gesellschaft | volume = 5 | issue =  2 | pages = 1048–1050 | date = 1872 | doi = 10.1002/cber.187200502138 | url = https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=uc1.b3481750;view=1up;seq=1008}}</ref>
* Poden prepararse nitrilos [[aromaticidade (química)|aromáticos]] a partir da hidrólise básica de aril cetiminas de triclorometilo (RC(CCl<sub>3</sub>)=NH) na síntese de Houben-Fischer.<ref>J. Houben, Walter Fischer (1930) "Über eine neue Methode zur Darstellung cyclischer Nitrile durch katalytischen Abbau (I. Mitteil.)," ''Berichte der deutschen chemischen Gesellschaft'' (A and B Series) 63 (9): 2464 – 2472. {{DOI|10.1002/cber.19300630920}}</ref>
* Poden obterse nitrilos a partir de aminas primarias por [[oxidación]]. Entre os métodos comúns están o uso de [[persulfato de potasio]],<ref>{{Cita publicación periódica|last1=Yamazaki|first1=Shigekazu|last2=Yamazaki|first2=Yasuyuki|title=Nickel-catalyzed dehydrogenation of amines to nitriles|url=https://archive.org/details/sim_bulletin-of-the-chemical-society-of-japan_1990-01_63_1/page/301|journal=Bulletin of the Chemical Society of Japan|date=1990|volume=63|issue=1|pages=301–303|doi=10.1246/bcsj.63.301}}</ref> [[ácido tricloroisocianúrico]],<ref>{{Cita publicación periódica|last1=Chen|first1=Fen-Er|last2=Kuang|first2=Yun-Yan|last3=Hui-Fang|first3=Dai|last4=Lu|first4=Liang|title=A Selective and Mild Oxidation of Primary Amines to Nitriles with Trichloroisocyanuric Acid|url=https://archive.org/details/sim_synthesis_2003-12-01_17/page/n43|journal=Synthesis|date=2003|volume=17|issue=17|pages=2629–2631|doi=10.1055/s-2003-42431}}</ref> ou [[electrosíntese]] [[ánodo|anódica]].<ref>{{Cita publicación periódica|last1=Schäfer|first1=H. J.|last2=Feldhues|first2=U.|title=Oxidation of Primary Aliphatic Amines to Nitriles at the Nickel Hydroxide Electrode|url=https://archive.org/details/sim_synthesis_1982-02_2/page/145|date=1982|volume=2|issue=2|pages=145–146|doi=10.1055/s-1982-29721|journal=Synthesis}}</ref>
*Os α-[[aminoácido]]s forman nitrilos e [[dióxido de carbono]] por varios medios de [[descarboxilación oxidtiva]].<ref>{{Cita publicación periódica|last1=Hiegel|first1=Gene|last2=Lewis|first2=Justin|last3=Bae|first3=Jason|title=Conversion of α‐Amino Acids into Nitriles by Oxidative Decarboxylation with Trichloroisocyanuric Acid|journal=Synthetic Communications|date=2004|volume=34|issue=19|pages=3449–3453|doi=10.1081/SCC-200030958}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|last1=Hampson|first1=N|last2=Lee|first2=J|last3=MacDonald|first3=K|title=The oxidation of amino compounds at anodic silver|journal=Electrochimica Acta|date=1972|volume=17|issue=5|pages=921–955|doi=10.1016/0013-4686(72)90014-X}}</ref> [[Henry Drysdale Dakin]] descubriu esta oxidación en 1916.<ref>{{Cita publicación periódica|last1=Dakin|first1=Henry Drysdale|title=The Oxidation of Amino-Acids to Cyanides|journal=Biochemical Journal|date=1916|volume=10|issue=2|pages=319–323|pmc=1258710|pmid=16742643|doi=10.1042/bj0100319}}</ref>

== Reaccións ==

Os grupos nitrilo en compostos orgánicos poden sufrir diversas reaccións dependendo dos reactivos ou condicións. Un grupo nitrilo pode ser hidrolizado, reducido ou retirado da molécula como un ión cianuro.

=== Hidrólise ===

A [[hidrólise]] de nitrilos RCN prodúcense nas súas distintas etapas baixo tratamento ácido ou báscio para dar primeiramente [[amida|carboxamidas]] RC(=O)NH<sub>2</sub> e despois [[ácido carboxílico|ácidos carboxílicos]] RCOOH. A hidrólise de nitrilos a áidos carboxílicos é eficaz. En ácidos ou bases, as ecuacións de equilibrio son as seguintes:

:RCN + 2H<sub>2</sub>O + HCl → RCO<sub>2</sub>H + NH<sub>4</sub>Cl
:RCN + H<sub>2</sub>O + NaOH → RCO<sub>2</sub>Na + NH<sub>3</sub>

Nótese que falando estritramente, estas reaccións están mediadas (e non ''catalizadas'') por acidos ou bases, xa que se consome un equivalente do ácido ou base para formar o sal de amonio ou carboxilato, respectivamente.

Os estudos cinéticos mostran que a constante de velocidade de segunda orde para a hidrólise catalizada por ión hidróxido do [[acetonitrilo]] a [[acetamida]] é de 1,6&nbsp;×&nbsp;10<sup>−6</sup> M<sup>−1</sup>&nbsp;s<sup>−1</sup>, a cal é máis lenta que a hidrólise da amida a carboxilato (7,4&nbsp;×&nbsp;10<sup>−5</sup>&nbsp;M<sup>−1</sup>&nbsp;s<sup>−1</sup>). Así, a ruta de hidrólise básica proporcionará carboxilato (ou a amida contaminada con carboxilato). Por outra parte, as reaccións catalizadas por ácido requiren un coidadoso control da temperatura e da proporción de reactivos para evitar a formación de polímeros, o cal é promovido polo carácter exotérmico da hidrólise.<ref>{{Cita publicación periódica|first1=V. Yu. |last1=Kukushkin |first2=A. J. L. |last2=Pombeiro |title=Metal-mediated and metal-catalyzed hydrolysis of nitriles |journal=Inorg. Chim. Acta |volume=358 |date=2005 |pages=1–21 |doi=10.1016/j.ica.2004.04.029}}</ref> O procedemento clásico para converter un nitrilo na correspondente amida primaria esixe engadir o nitrilo a ácido sulfúrico concentrado frío.<ref>{{Cita publicación periódica|last=Abbas|first=Khamis A.|date=2008-01-01|title=Substituent Effects on the Hydrolysis of p-Substituted Benzonitriles in Sulfuric Acid Solutions at (25.0± 0.1) °C|url=https://www.degruyter.com/view/j/zna.2008.63.issue-9/zna-2008-0912/zna-2008-0912.xml|journal=Zeitschrift für Naturforschung A|volume=63|issue=9|doi=10.1515/zna-2008-0912|issn=1865-7109}}</ref> A subseguinte conversión a ácido carboxílico está desfavorecida pola baixa temperatura e a baixa concentración de auga.

:RCN + H<sub>2</sub>O → RC(O)NH<sub>2</sub> (H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> é un catalizador)

A hidrólise de nitrilos é catalizada por dúas familias de [[enzima]]s. As [[nitrilase]]s hidrolizan os nitrilos a ácidos carboxílicos:
:RCN  +  2 H<sub>2</sub>O   →    RCO<sub>2</sub>H  +  NH<sub>3</sub>
As [[nitrilo hidratase]]s son [[metaloenzima]]s que hidrolizan os nitrilos a amidas.  
:RCN  +  H<sub>2</sub>O   →    RC(O)NH<sub>2</sub>
Estes enzimas utilízanse comercialmente para producir [[acrilamida]].

=== Redución ===

Hai varios tipos de [[redución de nitrilos]]. Os nitrilos son susceptibles á [[hidroxenación]] sobre diversos catalizadores metálicos. A reacción pode producir a [[amina]] primaria (RCH<sub>2</sub>NH<sub>2</sub>) ou a amina terciaria ((RCH<sub>2</sub>)<sub>3</sub>N), dependendo das condicións.<ref>{{Cita publicación periódica|first1=J. |last1=Barrault |first2=Y. |last2=Pouilloux |title=Catalytic Amination Reactions: Synthesis of fatty amines. Selectivity control in presence of multifunctional catalysts |journal=Catalysis Today |date=1997 |volume=1997 |issue=2 |pages=137–153 |doi=10.1016/S0920-5861(97)00006-0}}</ref> Nas [[redución orgánica|reducións orgánicas]] convencionais, os nitrilos redúcense por tratamento con [[hidruro de litio aluminio]] á amina. A redución á [[imina]] seguida da hidrólise ao aldehido ten lugar na [[síntese de aldehidos de Stephen]], que utiliza [[cloruro estanoso]] en ácido.

=== Alquilación ===

Os alquil nitrilos son dbondo ácidos como para formar [[anión nitrilo|anións nitrilo]], que alquilan unha ampla variedade de [[electrófilo]]s.<ref>{{Cita libro|last1=Adams|first1=Roger|title=Organic Reactions, Volume 9|date=1957|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|location=New York|isbn=9780471007265|url=http://www.wiley.com/WileyCDA/WileyTitle/productCd-0471007269.html|accessdate=18 July 2014}}</ref> A pequena demanda estérica da unidade CN combinada coa súa estabilización indutiva son claves para a excepcional [[nucleófilo|nucleofilidade]] observada. Estas características fan que os nitrilos sexan ideais para crear novos enlaces carbono-carbono en ambientes con máis esixencia estérica para usalos nas sínteses químicas farmacolóxicas. Recentes desenvolvementos mostraron que a natureza do contraión metálico causa unha diferente coordinación tanto ao nitróxeno do nitrilo coma ao carbono nucleofílico adxacente, a miúdo con profundas diferenzas en reactividade e estereoquímica.<ref>{{Cita publicación periódica|journal=[[Tetrahedron (journal)|Tetrahedron]] |volume=61 |issue=4 |date=24 January 2005 |pages=747–789 |doi=10.1016/j.tet.2004.11.012 |title=Cyclic nitriles: tactical advantages in synthesis|url=https://archive.org/details/sim_tetrahedron_2005-01-24_61_4/page/n12 |last1=Fleming |first1=Fraser F. |last2=Zhang |first2=Zhiyu }}</ref>

=== Nucleófilos ===

O centro de carbono dun nitrilo é [[electrófilo]], polo que é susceptible a reaccións de [[adición nucleofílica]]:
* cun [[composto organozinc]] na [[reacción de Blaise]],
* con alcohois na [[reacción de Pinner]],
* con aminas; por exemplo, a reacción da amina [[sarcosina]] con [[cianamida]] rende [[creatina]].<ref>{{Cita publicación periódica |author1=Smith, Andri L. |author2=Tan, Paula | title = Creatine Synthesis: An Undergraduate Organic Chemistry Laboratory Experiment | journal = [[J. Chem. Educ.]] | year = 2006 | volume = 83 | pages = 1654 | doi = 10.1021/ed083p1654|bibcode = 2006JChEd..83.1654S | issue = 11 }}</ref>
* Os nitrilos reaccionan na acilación de Friedel–Crafts na [[reacción de Houben–Hoesch]] dando [[cetona]]s.

=== Métodos misceláneos e compostos ===

* Na descianación redutiva o grupo nitrilo é substituído por un protón.<ref name=DecyanationReview>{{Cita publicación periódica|título=The reductive decyanation reaction: chemical methods and synthetic applications|url=http://hdl.handle.net/2027/spo.5550190.0007.408|revista=Arkivoc|data=2006-03-15|ISSN=1551-7012|páxina=90|volume=2006|número=4|doi=10.3998/ark.5550190.0007.408|lingua=en|nome1=Jean-Marc|apelidos1= Mattalia|nome2= Caroline |apelidos2=Marchi-Delapierre|nome3= Hassan|apelidos3= Hazimeh|nome4=Michel|apelidos4= Chanon|último-amp=true|id=AL-1755FR|páxinas=pp 90–118|lingua=en}}</ref> As descianacións poden realizarse por [[redución de metal disolvente]] (por exemplo, [[HMPA]] e metal [[potasio]] en [[Ter-butanol|''ter''-butanol]]) ou por [[fusión]] dun nitrilo en [[hidróxido potásico|KOH]].<ref>{{Cita publicación periódica|last1=Berkoff|first1=Charles E.|last2=Rivard|first2=Donald E.|last3=Kirkpatrick|first3=David|last4=Ives|first4=Jeffrey L.|title=The Reductive Decyanation of Nitriles by Alkali Fusion|journal=Synthetic Communications|date=1980|volume=10|issue=12|pages=939–945|doi=10.1080/00397918008061855}}</ref> De xeito similar, os α-aminonitrilos poden ser descianados con outros [[axente redutor|axentes redutores]] como o hidruro de litio aluminio.<ref name=DecyanationReview />
* Os nitrilos autoreaccionan en presenza dunha base na [[reacción de Thorpe]] nunha [[adición nucleofílica]].
* En [[química organometálica]] os nitrilos engádense a [[alquino]]s na carbocianctión:<ref>{{Cita publicación periódica | title = A Dramatic Effect of Lewis-Acid Catalysts on Nickel-Catalyzed Carbocyanation of Alkynes |author1=Yoshiaki Nakao |author2=Akira Yada |author3=Shiro Ebata |author4=Tamejiro Hiyama  |last-author-amp=yes | journal = [[J. Am. Chem. Soc.]] | year = 2007 | volume = 129 | issue = 9 | pmid = 17295484 | pages = 2428–2429| format = Communication | doi = 10.1021/ja067364x}}</ref>
:[[Ficheiro:Carbocyanation.png|400px|Carbocianación Nakao 2007]]

=== Complexación ===

Os nitrilos son precursores de [[complexo de nitrilo de metal de transición|complexos de nitrilo de metal de transición]], que son reactivos e catalizadores. Exemplos son o [[tetraquis(acetonitrilo)cobre(I) hexafluorofosfato|[Cu(MeCN)<sub>4</sub>]<sup>+</sup>]] e o [[Bis(benzonitrilo)paladio dicloruro|PdCl<sub>2</sub>(PhCN)<sub>2</sub>)]].<ref>{{Cita publicación periódica|author1=Rach, S. F. |author2=Kühn, F. E. |title=Nitrile Ligated Transition Metal Complexes with Weakly Coordinating Counteranions and Their Catalytic Applications|url=https://archive.org/details/sim_chemical-reviews_2009-05-13_109_5/page/n453 |journal=Chemical Reviews|year=2009|volume=109|issue=5|pages=2061–2080|doi=10.1021/cr800270h|pmid=19326858}}</ref>
[[Ficheiro:Sample of PdCl2(PhCN)2.jpg|miniatura|esquerda|Mostra do complexo nitrilo PdCl<sub>2</sub>(PhCN)<sub>2</sub>]]

== Derivados do nitrilo ==

=== Cianamidas orgánicas ===
As [[cianamida]]s son compostos ''N''-ciano coa estrutura xeral R<sub>1</sub>R<sub>2</sub>N−CN e relacionados coa cianamida parental inorgánica, como se observa, por exemplo, na [[reacción de von Braun]].

=== Óxidos de nitrilo ===
Os óxidos de nitrilo teñen a estrutura xeral R−CNO.
:<chem>R-C{\equiv}\overset{\oplus}{N}-O^\ominus</chem>

== Presenza e aplicacións ==

Os nitrilos aparecen de forma natural nun conxunto moi diverso de plantas e animais. Illáronse uns 120 nitrilos naturais de fontes mariñas e terrestres. Os nitrilos encóntranse habitualmente en caguñas de certos froitos e especialmente en [[améndoa]]s e durante a cocción de verduras do xénero ''Brassica'', como [[verza]]s, [[col de Bruxelas|coles de Bruxelas]] e [[coliflor]], que liberan nitrilos por hidrólise. O [[mandelonitrilo]], unha [[cianohidrina]] producida ao inxerir améndoas e froitos con caguña, liberan cianuro de hidróxeno e a ela se debe a toxicidade dos [[glicósido]]s cianoxénicos.<ref>[[Natural Product Reports]] Issue 5, 1999 [http://pubs.rsc.org/en/Content/ArticleLanding/1999/NP/a804370a ''Nitrile-containing natural products'']</ref>

Actualmente comercialízanse uns 30 medicamentos que conteñen nitrilos cunha gran variedade de indicacións medicinais e hai máis de 20 compostos adicionais que conteñen nitrilos que están en desenvolvemento clínico. O grupo nitrilo é bastante robusto e difícil de metabolizar. Os tipos de fármacos que conteñen nitrilos son diversos, desde a [[vildagliptina]], un fármaco antidiabético, ao [[anastrozol]], que é o estándar no tratamento do [[cancro de mama]]. En moitos casos o nitrilo imita a funcionalidade presente nos [[substrato enzimático|substratos de encimas]], mentres que noutros casos o nitrilo incrementa a solubilidade na auga ou diminúe a susceptibilidade ao [[metabolismo]] oxidativo no [[fígado]].<ref>{{Cita publicación periódica |last1=Fleming |first1=Fraser F. |last2=Yao |first2=Lihua |last3=Ravikumar |first3=P. C. |last4=Funk |first4=Lee |last5=Shook |first5=Brian C. |title=Nitrile-containing pharmaceuticals: efficacious roles of the nitrile pharmacophore |journal=[[Journal of Medicinal Chemistry|J Med Chem]] |volume=53 |issue=22 |pages=7902–17 |date=November 2010 |pmid=20804202 |pmc=2988972 |doi=10.1021/jm100762r |url=}}</ref> Velaquí algúns exemplos de fármacos que conteñen o [[grupo funcional]] nitrilo:

<gallery>
Ficheiro:Periciazine.svg|Estrutura da [[periciacina]], un [[antipsicótico]] estudado no tratamento da dependencia de [[opiáceo]]s.
Ficheiro:Citalopram structure.svg|Estrutura do [[citalopram]], un fármaco [[antidepresivo]] da clase do [[inhibidor da recaptación da serotonina]] selectivo (SSRI).
Ficheiro:Cyamemazine.svg|Estrutura da [[ciamemazina]], un fármaco [[antipsicótico]].
Ficheiro:Fadrozole.png|Estrutura do [[fadrozol]], un [[inhibidor da aromatase]] para o tratamento do [[cancro de mama]].
Ficheiro:Letrozole.svg|Estrutura do [[letrozol]], un inhibidor da aromatase non esteroide oral para o tratamento de certos tipos de cancro de mama.
</gallery>

== Notas ==
{{listaref|colwidth=35em}}

== Véxase tamén ==
=== Outros artigos ===
* Nitrilos protonados: [[Nitrilio]]
* Nitrilos desprotonados: [[Anión nitrilo]]
* [[Cianocarburo]]
* [[Iluro de nitrilo]]

=== Ligazóns externas ===
* {{GoldBookRef | file = N04151 | title = nitrile}}
* {{GoldBookRef | file = C01486 | title = cyanide}}

{{control de autoridades}}
{{Grupos funcionais}}

[[Categoría:Nitrilos]]
[[Categoría:Grupos funcionais]]