Ver o código fonte de «Índice de Desenvolvemento Humano»

{{1000 artigos icona título|materia=Xeografía e historia}}
[[File:2019 UN Human Development Report (inequality-adjusted).svg|thumb|World map representing the inequality-adjusted Human Development Index categories (based on 2018 data, published in 2019).<ref name="UNDP2019">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr_2019_overview_-_english.pdf |title= Human Development Report 2019 – "Human Development Indices and Indicators"|publisher=[[Human Development Report|HDRO (Human Development Report Office)]] [[United Nations Development Programme]]|pages=22–25 |accessdate=9 December 2019}}</ref>
{| border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" style="width:100%; background:none;"
|-
|valign="top"|
{{Legend|#003135|0.800–1.000 (very high)}}
{{Legend|#00726a|0.700–0.799 (high)}}
{{Legend|#00bfac|0.550–0.699 (medium)}}
|valign="top"|
{{Legend|#ace8d4|0.350–0.549 (low)}}
{{Legend|#a0a0a0|Data unavailable}}
|}|430px]]
[[:Ficheiro:UN Human Development Report 2007 (2) CBC.svg|('''Mapa para daltónicos''') Problemas de visión co verde e vermello.]]
O '''Índice de Desenvolvemento Humano''' ou '''IDH''' é un índice estatístico composto que vén sendo empregado polo [[Programa das Nacións Unidas para o Desenvolvemento]] (PNUD) dende 1993, avaliando o [[desenvolvemento humano]] dos estados do mundo.

O índice foi desenvolvido en [[1990]] polo economista [[Paquistán|paquistanés]] [[Mahbub ul Haq]] e o economista [[India|indio]] [[Amartya Sen]]<ref>{{En}} [http://hdr.undp.org/aboutus/ About HDRO] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061028084820/http://hdr.undp.org/aboutus/ |date=28 de outubro de 2006 }}.</ref>.

== Criterios de avaliación ==
* '''Educación:''' para avaliar a dimensión da [[educación]] o cálculo do IDH considera dous [[indicador]]es. O primeiro é a [[taxa de alfabetización]], considerando a porcentaxe de persoas maiores de 15 anos de idade. O segundo é a taxa bruta de escolarización, combinando as medidas das taxas para a educación primaria, secundaria e superior.
* '''Lonxevidade:''' a [[lonxevidade]] é avalidada considerando a [[esperanza de vida]] ó nacer, que permite a medición indirecta da satisfacción de bens materiais esenciais tales como o acceso a unha [[alimentación]] sa, á [[auga]] potable, a unha [[vivenda]] digna, a unha boa [[hixiene]] e a coidados [[Medicina|médicos]].
* '''Nivel de vida/renda:''' calcúlase mediante o logaritmo do [[Produto Interior Bruto]] por habitante en [[paridade de poder adquisitivo]], en [[Dólar internacional|dólares]]. Engloba os elementos da calidade de vida que non son descritos polos dous  índices anteriores, como a mobilidade ou o acceso á cultura.

== Cálculo do IDH ==
O IDH calcúlase como a [[media aritmética]] dos índices de lonxevidade, nivel de educación e nivel de vida ou renda.
* <math>\mathrm{IDH} = \frac{\mathrm{L}+\mathrm{E}+\mathrm{R}}{3}</math> (onde <math>\mathrm{L}</math> = Lonxevidade, <math>\mathrm{E}</math> = Educación e <math>\mathrm{R}</math> = Renda)

O cálculo destes índices vén dado no seguinte cadro:
{| class="wikitable"
|+ ''Cálculo dos índices que compoñen o Índice de Desenvolvemento Humano.''
|-
! style="background: #ffdead;" | Índice
! style="background: #efefef;" | Medida
! style="background: #efefef;" | Valor mínimo
! style="background: #efefef;" | Valor máximo
! style="background: #efefef;" | Fórmula
|-
! style="background: #ffdead;" | Lonxevidade
| [[esperanza de vida]] ó nacer (EV)
| align="center" |  25 anos
| align="center" |  85 anos
| <math>L = \frac{\mathrm{EV}-25}{60}</math>
|-
! style="background: #ffdead;" rowspan="2" | Educación
| Taxa de alfabetización (TA)
| align="center" |    0%
| align="center" |  100%
| rowspan="2" | <math>E = \frac{2\mathrm{TA} + \mathrm{TBS}}{3}</math>
|-
| Taxa bruta de escolarización (TBS) 
| align="center" |    0%
| align="center" |  100%
|-
! style="background: #ffdead;" | Renda 
| [[logaritmo]] do [[PIB]] por habitante<br/>en [[paridade de poder adquisitivo]] 
| align="center" |         100 [[Dolar estadounidense|USD]]<br/> 
| align="center" | 40&nbsp;000 [[Dolar estadounidense|USD]]<br/> 
| <math>R = \frac{\log_{10}\mathrm{PIB}-2}{2\mathrm{,}60206}</math>
|}

== Clasificación do IDH ==
No informe publicado en [[2007]] o Índice de Desenvolvemento Humano oscila entre [[Islandia]] cun índice de 0,968 na primeira posición ó 0,336 de [[Serra Leoa]] no posto 177.

Os estados clasifícanse en 3 grandes grupos_
* Estado con desenvolvemento humano '''<span style="color:#090">alto</span>''' (IDH ≥ 0,8): 70.
* Estado con desenvolvemento humano '''<span style="color:#fc0">medio</span>''' (0,5 ≤ IDH < 0,8): 85.
* Estado con desenvolvemento humano '''<span style="color:#E0584E">baixo</span>''' (IDH < 0,5): 22.

== Notas ==
{{Listaref}}

== Véxase tamén ==
=== Outros artigos ===
{{Commons|UN Human Development Index|Índice de Desenvolvemento Humano}}
* [[Lista de países por Índice de Desenvolvemento Humano]]

=== Ligazóns externas ===
* [http://hdr.undp.org/en/media/hdr_20072008_en_indicator_tables.pdf 2007 UN Human Development Index Report (PDF).]
* [https://web.archive.org/web/20071011205535/http://hdr.undp.org/hdr2006/ 2006 UN Human Development Index Report (PDF).] 
* [http://hdr.undp.org/reports/global/2005/pdf/presskit/HDR05_PKE_HDI.pdf 2005 UN Human Development Index Report (PDF).] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070825171626/http://hdr.undp.org/reports/global/2005/pdf/presskit/HDR05_PKE_HDI.pdf |date=25 de agosto de 2007 }}
* [http://hdr.undp.org/reports/global/2004/pdf/hdr04_HDI.pdf 2004 UN Human Development Index Report (PDF).]
* 2020 INFORME SOBRE DESARROLLO HUMANO (PDF) [https://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020_es.pdf]
* CONSULTA DE DATOS ONLINE ACTUALIZADOS <ref>{{Cita web|url=https://hdr.undp.org/en/data|título=DATA CENTER DO PNUD}}</ref>

{{Control de autoridades}}

{{ORDENAR:Indice de Desenvolvemento Humano}}
[[Categoría:Socioloxía]]
[[Categoría:Economía]]