Ver o código fonte de «Árabes»

{{Outros homónimos|árabe}}
{{Pobo
|grupo = Pobo árabe
|native_name= العرب (''Al-ʿArab'')
|imaxe = [[Ficheiro:Arab infobox.jpg|300px]]
|pé = [[Filipo o Árabe]] • [[Xoán Damasceno]] • [[Al-Kindi]] • [[Al-Khansa]] • [[Faysal ibn Husayn]] • [[Gamal Abdel Nasser]] • [[Asmahan]] • [[May Ziade]]
|poboación = 450.544.478
|país1= [[Ficheiro:Flag of the Arab League.svg|24px]] [[Mundo árabe|Países árabes]]
|poboación1=430.722.682
|país2={{BRA}}
|poboación2=12.000.000
|país3={{FRA}}
|poboación3=6.000.000
|país4={{USA}}
|poboación4=3.500.000
|país5={{ARG}}
|poboación5=3.500.000
|país6={{ISR}}
|poboación6=1.414.000
|país7={{MEX}}
|poboación7=1.066.825
|lingua = <center>'''[[Lingua|Lingua falada]]<br/> predominante'''<br />[[Lingua árabe|Árabe]]</center>
<center>'''históricas'''<br />
[[Algarabía]], [[Lingua árabe#Dialectolog.C3.ADa e variantes|outros]]<br/>
A [[lingua vernácula]] dos árabes na [[diáspora (grupo)|diáspora]], inclúe [[Lingua francesa|francés]], [[Lingua inglesa|inglés]], [[Lingua castelá|español]],  [[Lingua portuguesa|portugués]] e [[Lingua hebrea|hebreo]]</center>
|relixión = [[Islam]] 89%, [[Cristianismo]] 10%, outras relixións 0.1%.
|relacionados = [[Xudeus]], [[Arameos]], outros grupos [[semitas]].
}}
{{Contén texto árabe}}
[[Ficheiro:Beduinphoto.jpg|miniatura|200px|right|Cameleiro beduíno tradicional.]]
Os '''[[:wikt:árabe#Galego|árabes]]''' (en [[Lingua árabe|árabe]]: عربي ‎; [[transliteración]]: ʻarabī) son un pobo [[Semitas|semita]] orixinario de [[Península de Arabia|Arabia]]. A pesar de que o concepto de '''pobo árabe''' ou de '''nación árabe''' cambiou moito ao longo dos tempos e dos diversos contextos sociopolíticos, e que a miúdo se confundiu con agrupamentos de tipo relixioso (o [[islam]] ou "comunidade dos [[crenza|crentes]]"), actualmente defínese principalmente polo feito de falar a [[lingua árabe]]<ref>{{DRAG|árabe}}</ref> e non ten ningunha connotación racial, relixiosa nin política. Debido á extensión da [[lingua árabe]] por todo o [[Oriente Medio]] e o [[África do Norte|norte de África]] a partir do século {{Versaleta|viii}}, modernamente adóitanse considerar árabes as persoas que teñen como [[lingua materna]] o árabe, sexa cal for a súa orixe étnica ou a súa relixión, e por extensión os naturais dos chamados países árabes, aínda que algúns destes teñen minorías étnicas de lingua non árabe.<ref name="Berbers"/> Os árabes, xa que logo, non constitúen un [[Etnia|grupo étnico]] homoxéneo e a definición de "árabe" variou a través das épocas e os contextos.

== Etimoloxía do nome ==
O uso máis antigo da palabra "árabe" que se atopa documentado, na [[Mesopotamia]], refírese a un grupo de pobos existentes no [[Século -IX|século IX a.C.]]<ref name=Retsop105>{{Cita libro |url=http://books.google.cat/books?id=pUepRuQO8ZkC&pg=PA211&lpg=PA211&dq=%22west+semites%22&source=web&ots=6kyuNF1B1w&sig=sLzW2BOuHDDYHYEHbQqW-RyqVh8#PPA105,M1 |páxina= 105 |lingua=inglés |autor= Jean Retsö |ano=2004 |título=The problem of the earliest arabs |dataacceso=15 de xuño do 2015}}</ref>

A raíz da palabra "árabe" (-R-B) ten moitos significados diversos nas [[linguas semíticas]]: "poñente", "deserto", "mesturar", "mercador" ou "corvo". Ata é posible que algunhas destas formas proveñan dunha [[metátese]] da raíz -B-R, que significaría "trasladarse", "atravesar", e polo tanto, suponse, "nómade". Se o árabe é inicialmente «o home do deserto» ou «o home que atravesou o deserto», representaría a identidade [[Beduínos|beduína]] en sentido estrito, é dicir, o conxunto das [[tribo]]s nómades que vivían do pastoreo en [[Península de Arabia|Arabia]]. Esta raíz (-R-B) tamén podería designar «o lugar onde se pon o sol» (e de aquí ''[[Érebo]]'', as tebras), é dicir, o Occidente. Árabe e [[Europa]], pois, poderían provir ambos do [[linguas semíticas|semítico]] ''ereb'', que significa «[[Ocaso|posta de sol]]» (e polo tanto, occidente); esta hipótese non é totalmente aceptada, de momento.

== Identidade árabe ==
[[Ficheiro:Peasant Family of Ramallah 1900-1910.jpg|miniatura|200px|Familia árabe de Ramala, ao comezo do século XX.]]
A identidade étnica dos árabes non se ten que confundir coa súa adscrición [[Relixión|relixiosa]], e é anterior á aparición do [[islam]], tal como se demostra historicamente pola existencia de reinos [[árabes cristiáns]] e de tribos [[árabes xudeus|árabes xudías]] na antiga [[Península de Arabia|Arabia]]. Aínda así, hoxe en día a gran maioría dos árabes son musulmáns, con pequenas minorías que seguen outras relixións, principalmente o [[cristianismo]]. Na actualidade os árabes son xeralmente musulmáns [[Sunnismo|sunnistas]], [[Xiísmo|xiítas]] ou [[Zaidismo|zaidi]], aínda que, entre o 7,1 e o 10 por cento dos árabes son árabes cristiáns .<ref name=Pacini>{{Cita libro|autor=Philippe Fargues |título=Christian Communities in the Middle East|edición=Oxford University Press |ano=1998 |isbn=0-19-829388-7 |editor= Andrea Pacini|lingua=inglés}}</ref>
Doutra banda, os pobos [[islam]]izados pero non [[Arabización|arabizados]], que constitúen o 80% da poboación musulmá mundial, non forman parte do [[mundo árabe]], pero si do [[mundo islámico]], que é xeograficamente moito máis extenso e diverso.

Na actualidade, a definición de quen é ou non é árabe ten que incluír un ou máis dos tres criterios seguintes:

1. [[Xenealoxía|Criterio xenealóxico]]: Árabes son os descendentes das antigas [[tribos de Arabia]], habitantes iniciais da [[Península de Arabia|Península Arábiga]] e de [[Siria]]. Esta definición foi moi empregada na [[Idade Media]], por exemplo o historiador e historiógrafo árabe [[Ibn Khaldún]] (1332-1406) distingue entre os árabes aos árabes sedentarios que foran nómades no pasado e os árabes beduínos que aínda eran [[nómade]]s do deserto. Utiliza a expresión "árabes exnómades" para referirse aos musulmáns sedentarios, pero denominándoos a continuación segundo a cidade ou o país onde vivían, é dicir, [[Exipto|exipcios]], [[Al-Andalus|hispanos]] ou [[iemen]]ís.<ref name=Levity>{{cita web |url=http://www.levity.com/alchemy/islam20.html |título=Alchemy in Ibn Khaldun's Muqaddimah |editor=Levity.com |dataacceso=2012-07-21 |lingua=inglés |data-arquivo=21 de maio de 2021 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210521001536/http://www.levity.com/alchemy/islam20.html |url-morta=yes }}</ref>

Os [[Xenealoxía|xenealoxistas]] árabes medievais dividían os árabes en tres grupos:
** "Antigos árabes": tribos que desapareceran ou que foran desfeitas, como os A'ad e os Thamud, a miúdo mencionadas no [[Corán]] como exemplos do poder de Deus para destruír os pobos impíos.
** "Árabes puros": os do sur de Arabia, especialmente do [[Iemen]], descendentes dos [[catanitas]] (moitos deles emigrados logo da destrución de [[Ma'rib]]), e os seus rivais norteños, descendentes de [[Adnan]].
** "Árabes arabizados" (''musta`ribah''): os do centro e norte de Arabia, descendentes de [[Ismael]], fillo de [[Abraham]]. O [[Libro dos Xubileus]] explica que os fillos de [[Ismael]] mesturáronse cos fillos de [[Quetura]] e [[Abraham]], e que os seus descendentes nomearonse "árabes" e "[[ismaelismo|ismaelitas]]".

O criterio xenealóxico, foi perdendo forza a medida que diversos pobos íanse identificando progresivamente como árabes.

2. [[Lingüística|Criterio lingüístico]]: os que falan [[lingua árabe|árabe]] como [[lingua materna]], incluíndo calquera das súas variedades locais. Esta definición alcanza máis de 300 millóns de persoas. Aínda así, algúns grupos que cumpren este criterio rexeitan denominarse árabes en base ao feito que non teñen devanceiros árabes. Por exemplo, os [[Exipto|exipcios]] prefiren definirse propiamente como exipcios, e non árabes.<ref name=Jankowskip244>Jankowski, James, ''"Egypt and Early Arab Nationalism"'', a Rashid Kakhlidi, ed., ''Origins of Arab Nationalism'', pàx. 244–245</ref><ref name=Dawishp99>Citado por Dawisha, Adeed, [http://books.google.cat/books?id=PjhqEusGs0UC&pg=PA99 ''Arab Nationalism in the Twentieth Century'', Princeton University Press, 2003, ISBN 0-691-12272-5, pàx. 99]</ref>

3. [[Xeografía política|Criterio xeopolítico]]: no contexto do moderno [[nacionalismo]], calquera [[Cidadanía|cidadán]] de calquera [[estado]] onde o [[lingua árabe|árabe]] é a [[lingua oficial]] ou unha das linguas oficiais, ou que simplemente forma parte da [[Liga Árabe]] (no cal o árabe é lingua oficial daquel país, aínda que non o fale a maioría da poboación). Esta definición tamén incluiría máis de 300 millóns de persoas, pero é a máis contestada e a máis simplista das tres. É un criterio que exclúe toda a [[diáspora (grupo)|diáspora]] árabe fora do [[mundo árabe]] e en cambio inclúe non só os que se consideran árabes senón tamén poboacións arabizadas que non se consideran árabes elas mesmas, por exemplo a maioría de [[Líbano|libaneses]] e de [[Exipto|exipcios]], tanto cristiáns como musulmáns, e tamén [[Minoría étnica|minorías étnicas]] non arabizadas que conservaron as súas propias linguas, diferentes do árabe, como os [[bérberes]] de [[Marrocos]] e de [[Alxeria]], os [[Pobo kurdo|kurdos]] de [[Iraq]] ou os somalís, maioritarios en [[Somalia]], un país non árabe e aínda así membro da [[Liga Árabe]].
<center><gallery> 
Ficheiro:Tell Arab - Frauen beim Hennabemalen 1.jpg|Mozas árabes pintándose con [[henna]]. 
Ficheiro:Old Arab in Israel.JPG|Un vello árabe de [[Israel]]. 
Ficheiro:Eid Ahwaz.jpg|Un árabe de [[Khuzestan]] ([[Irán]]). 
Ficheiro:Demonstration against road block, Kafr Qaddum, March 2012 5.JPG|Manifestación en [[Estado de Palestina|Palestina]] contra a ocupación israeliana.
Ficheiro:א נבי סלאח - 20.5.11 460.jpg|Xente moza palestina nunha manifestación. 
</gallery></center>

A importancia relativa de cada un destes tres factores vese de forma diversa segundo quen os formule, e a miúdo orixinan discusións. En xeral, a maioría dos que se consideran así mesmos árabes baséanse nunha superposición das definicións xeopolíticas e lingüísticas.

Pouca xente acepta unha definición política de quen é árabe se non se trata á vez de falantes do [[lingua árabe|árabe]]. Por exemplo, son poucos os [[pobo kurdo|kurdos]] e os bérberes que se identifican como árabes, a pesar de que algúns bérberes si que o fan.<ref name="Berbers">{{Cita libro|autores= Gellner, Ernest, i Micaud, Charles, Eds. |título=Arabs and Berbers: from tribe to nation in North Africa |url= https://archive.org/details/arabsberbersfrom0000unse |editorial= Lexington Books |ano= 1972}}</ref> Algunhas minorías relixiosas da [[Asia Occidental]] e do [[África do Norte|norte de África]] que falan árabe, como os [[Cristianismo oriental|cristiáns]] de [[Exipto]], [[Líbano]] e [[Siria]], ás veces non se consideran eles mesmos árabes e, obviamente por motivos políticos, tampouco se denominan árabes os [[xudeus]] orientais, orixinarios dos países árabes, que son de lingua e cultura árabes pero de [[Xudaísmo|relixión xudía]].
A [[Liga Árabe]] estableceu na súa declaración fundacional, de [[1946]], que era árabe "unha persoa que fala árabe, que vive nun país de lingua árabe, que simpatiza coas aspiracións dos pobos de lingua árabe" (unha curiosa combinación de definición lingüística e política).

Durante a época de [[expansión do islam]], nos [[Século VII|séculos VII]] e [[Século VIII|VIII]], os árabes crearon un grande imperio gobernado sucesivamente polos [[Califado Rashidun|Rashidun]], polos [[Dinastía Omeia|Omeias]], e polos [[Abbásida]], os límites do cal tocaban [[Francia]] ao oeste, a [[China]] ao leste, [[Anatolia|Asia Menor]] ao norte, e o [[Sudán]] ao sur. Os árabes expandiron o [[islam]] e a súa lingua, que é a lingua do [[Corán]], intermediando [[Conversión relixiosa|conversións]] e [[asimilación cultural]]. Moitos grupos foron sendo coñecidos como "árabes" ao longo deste proceso de [[arabización]], complementario da conquista militar. Polo tanto, co tempo, o termo "árabe" foise cargando dun significado máis amplo que o da etnia orixinal: aparece un "árabe cultural" fronte ao "árabe étnico". O [[panarabismo]] proclama que os árabes comparten unha mesma historia, unha mesma cultura e unha mesma lingua. A consecuencia lóxica disto foi a reclamación dun [[Estado|estado soberano]] onde quedasen agrupados todos os territorios árabes, pero o panarabismo ten que competir a miúdo cos [[nacionalismo]]s locais, especialmente no [[Líbano]], en [[Siria]], no [[Iraq]] e no [[Exipto]].

Na [[Idade Media]], os cristiáns de [[Italia]] e os [[Cruzadas|cruzados]] en xeral preferían a palabra [[sarracenos]] para todos os musulmáns, sen distinción.<ref name=Lionheart>{{cita web|url=http://www.eyewitnesstohistory.com/lionheart.htm |título=www.eyewitnesstohistory.com |editor=www.eyewitnesstohistory.com |dataacceso=2010-04-13}}</ref> Os cristiáns de [[Hispania]] denominábanos '''mouros''', tamén sen distinción de orixe, incluíndo os que vivían na [[Península Ibérica]], a pesar de que este termo designaba orixinariamente os habitantes do [[Magreb]] da antigüidade

== Lingua ==
{{Artigo principal|Lingua árabe}}
[[Ficheiro:Arabic speaking world.svg|miniatura|200px|dereita|Distribución do árabe:

 como única lingua oficial (<font color="#1a8000"> verde</font>)

xunto con outras linguas (<font color="#0000FF">azul</font>)]]

A [[lingua árabe]], o principal factor definitorio e unificador dos árabes, é unha [[Linguas semíticas|lingua semítica]] orixinaria de [[Arabia]] que este pobo conseguiu expandir enormemente como [[lingua materna|primeira]] ou [[lingua vehicular|segunda lingua]], e sobre todo como [[lingua litúrxica]] de todos os [[musulmán]]s, por [[Asia]] occidental e [[África do Norte]].<ref name=Dictionary>{{Cita web|url=http://dictionary.reference.com/browse/Arab |título=Arab |editor=Dictionary.reference.com 
|data=1945-03-22|dataacceso=30-08-2012|lingua=inglés}}</ref> Esta expansión a través de tantos pobos inicialmente non árabes da como resultado na súa [[aculturación]] e, nalgúns casos, dominación por parte dos árabes. A [[arabización]], un movemento lingüístico-cultural, foi ligado a miúdo, pero non sempre, coa [[islam]]ización, un movemento relixioso.

Coa expansión do [[islam]] no [[século VII]], o [[Lingua árabe|árabe]], a lingua na que foi escrito a [[Corán]], pasa a ser a [[lingua franca]] de toda a [[Mar Mediterráneo|conca mediterránea]]. Foi neste período que a lingua e a cultura árabes vanse expandir cumpridamente xunto coa expansión do [[islam]], tanto polas conquistas como polo [[Aculturación|contacto cultural]].<ref name=IslamAr>{{Cita web |url=http://islam.about.com/library/weekly/aa032300a.htm |título=Islam and the Arabic language |editor=Islam.about.com |data=2009-11-03 |dataacceso=1-09-2012 |lingua=inglés |data-arquivo=01-02-2009 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20090201010256/http://islam.about.com/library/weekly/aa032300a.htm |url-morta=yes }}</ref>

A lingua e a cultura árabes, con todo, tiveron unha primeira expansión máis reducida antes do [[Idade de Ouro do Islam|Renacemento islámico]], desde o [[século II]], polo oeste de [[Asia]], con [[árabes cristiáns]] (as tribos [[gassànidas]],<ref name=Ghassan>{{Cita web|url=http://www.innerbrat.org/Andyf/Articles/Diglossia/hist_arab.htm|título=Ghassanids Arabic lingüístico influence in Syria|editor=Personal.umich.edu|data=|dataacceso=2010-04-13|lingua=inglés|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20121026022130/http://www.innerbrat.org/andyf/articles/diglossia/hist_arab.htm|dataarquivo=26 de outubro de 2012|urlmorta=yes}}</ref> [[lakhmidas]] e [[Banu Judham]])<ref name=BanuJ>{{Cita web | url = http://www.witness-pioneer.org/vil/Books/SM_tsn/ch1s1.html | título = Banu Judham migration |editor = Witness-pioneer.org | data = 2002-09-16 | dataacceso = 2010-04-13|lingua=inglés}}</ref> que emigraron desde o norte de Arabia cara ao deserto de [[Siria]] e cara á costa oriental do Mediterráneo ([[Estado de Palestina|Palestina]] e [[Líbano]]). Actualmente, entre un 7,1% e un 10% dos árabes son [[Arabes cristiáns|cristiáns]],<ref name=Pacini/> xunto con outras minorías da zona.
=== Alfabeto árabe ===
{{Artigo principal|Alfabeto árabe}}
{{Alfabeto árabe}}
[[Ficheiro:Arabic alphabet world distribution.png|miniatura|300x300px|left|Verde escuro: estados onde o alfabeto árabe é o único oficial.<br />Verde claro: estados onde son empregados outro tipo de alfabeto adicional ao árabe.]]
A [[lingua árabe]] escríbese no seu propio [[alfabeto]], o ''Alif'', desde o século IV. O alfabeto árabe xurdiu dunha evolución da [[alfabeto nabateo]], que provén da variante siríaca do [[alfabeto arameo]], e esta variante deriva do [[alfabeto fenicio]]. É un [[abjad|alfabeto consonántico]] moi parecido o [[Alfabeto hebreo|hebreo]]. Isto quere dicir que as vogais curtas non se escriben, senón que deben deducirse do contexto. Esta situación vese aliviada co feito de que as [[linguas semíticas]] poñen a maior parte do significado nas consoantes e vogais longas, que si se escriben. A escritura árabe, que vai de dereita a esquerda, é unha escritura ligada e cursiva, máis que unha sucesión de caracteres individuais. Isto quere dicir que a forma da [[letra]] está influída pola súa posición dentro de cada palabra ou na frase .

De antes da chegada do [[islam]] só se conservan cinco inscricións que eran indubidablemente en alfabeto árabe. No século VII engadíronse puntos encima e debaixo das letras para diferencialas, xa que a [[lingua aramea]] só tiña 15 letras coas que o [[lingua árabe|árabe]] debía representar os seus 28 sons, coas conseguintes ambigüidades. O documento máis antigo conservado que utiliza estes puntos data do [[643]]. Pero este sistema para diferenciar os sons non foi obrigatorio ata moito máis tarde. Cara ao século VIII alterouse a orde das letras, que se xuntaron por afinidade de forma. Tamén se engadiron signos vocálicos e [[diacrítico]]s para facilitar a lectura e eliminar parcialmente as ambigüidades, inicialmente utilizando un sistema de puntos vermellos. Con todo, este sistema tamén provocaba certa confusión cos puntos das letras e uns cen anos máis tarde adoptaría o actual sistema de diacríticos. Coa expansión territorial, moitas outras linguas adoptaron historicamente a [[alfabeto árabe]], ou o seguen facendo hoxe en día. As principais das que o fan hoxe en día son o [[Lingua urdú|urdú]] e o [[Lingua iraniana|persa]], e entre as históricas destacan o [[Lingua turca|turco]] ata o ano 1928 e a [[Linguas románicas|lingua romance]] que falaban os [[mozárabes]]. A miúdo, a adopción deste alfabeto por parte doutra lingua, especialmente se non é unha [[linguas semíticas|lingua semítica]], comportou a necesidade de adaptalo, incorporando algunhas letras novas.

A [[caligrafía árabe]] considérase unha arte en si mesma. Como o [[Sunnismo|islam sunní]] prohibe a representación de figuras animadas, as [[mesquita]]s e os demais edificios públicos do ámbito musulmán adoitan estar decorados con versos do [[Corán]] delicadamente escritos xeralmente con relevos de [[xeso]]. Un exemplo é o [[Palacio da Aljafería]] de [[Zaragoza]].

==== Numerais árabes ====
{{Artigo principal|Numeración arábiga oriental}}
Hai dous tipos de numerais na escritura árabe: os numerais árabes estándar, que son empregados no [[Mundo árabe]], e os numerais araboorientais, utilizados na escritura árabe de [[Irán]], o [[Paquistán]] e a [[India]]. Os numerais, ao contrario que as letras, escríbense e len de esquerda a dereita.

Como se pode apreciar no cadro seguinte, os dous sistemas só difieren no 4, o 5 e o 6:

{|
|-----
|
{|
|-----
| colspan="2"|números estándar
|-----
| <font size=+2>٠</font> || 0
|-----
| <font size=+2>١</font> || 1
|-----
| <font size=+2>٢</font> || 2
|-----
| <font size=+2>٣</font> || 3
|-----
| <font size=+2>٤</font> || 4
|-----
| <font size=+2>٥</font> || 5
|-----
| <font size=+2>٦</font> || 6
|-----
| <font size=+2>٧</font> || 7
|-----
| <font size=+2>٨</font> || 8
|-----
| <font size=+2>٩</font> || 9
|}
|
{|
|-----
| colspan="2"|números araboorientais
|-----
| <font size=+2>۰</font> || 0
|-----
| <font size=+2>۱</font> || 1
|-----
| <font size=+2>۲</font> || 2
|-----
| <font size=+2>۳</font> || 3
|-----
| <font size=+2>۴</font> || 4
|-----
| <font size=+2>۵</font> || 5
|-----
| <font size=+2>۶</font> || 6
|-----
| <font size=+2>۷</font> || 7
|-----
| <font size=+2>۸</font> || 8
|-----
| <font size=+2>۹</font> || 9
|}
|}

== Cultura ==
[[Ficheiro:Arabic mathematical complex analysis.PNG|miniatura|dereita|400px|Fórmula matemática en árabe, que hai que ler de dereita a esquerda, e que equivale a: <center><math>z = x + iy = r(\cos{\varphi}+i \sin{\varphi})= r e^{i\varphi} = r\angle{\varphi}</math></center>.]]

A cultura árabe non é tanto só a cultura dos árabes, senón que inclúe todo aquilo que teñen en común os pobos de [[lingua árabe]] e tamén as diversas especificidades que se manifestan entre eles, especialmente nos países do [[Próximo Oriente]]. Ademais, debido a que os árabes expandironse polos países veciños desde moi antigo e foron asimilando as culturas preexistentes en todos estes países, a miúdo máis desenvolvidas que a súa, agora non é posible discernir unha cultura propiamente árabe da que se chama [[cultura islámica]]. As diversidades existentes en [[relixión]], [[arte]] e [[cociña]] son algúns dos termos principais que definen a cultura árabe.

=== Artes plásticas ===
[[Ficheiro:Meknes Medersa Bou Inania Calligraphie.jpg|miniatura|200px|Caligrafia mural en [[Marrocos]].]] 
{{Artigo principal|Arte islámica|Caligrafía árabe|Arabesco}}
Debido á prohibición [[Corán|corànica]] de representar a figura humana, a arte arábiga tense que limitar a unha serie de disciplinas que inclúe as [[miniatura]]s, a [[caligrafía]] ou os [[arabesco]]s.

A arte islámica naceu e desenvolveuse a partir do século VII, absorbendo e superando a primitiva arte do pobo árabe preislámico. Debido á expansión do [[islam]], estendeuse rapidamente por [[Oriente Próximo]] e pola [[Mediterráneo]] ata a [[Península Ibérica]], e chegou ata [[Persia]] e a [[India]].

A arte islámica presenta unha certa unidade estilística debida aos desprazamento dos artistas, dos comerciantes e das obras. O uso dunha escritura común en todo o [[mundo musulmán]] e a importancia particular da [[Caligrafía árabe|caligrafía]] reforzan esta idea de unidade. Outros elementos foron postos en valor de xeito xeral, como a atención preferente ás [[artes decorativas]] e a importancia que se dá á [[xeometría]] e as decoracións en tapizado. Con todo, pese a estes trazos comúns, esta arte presenta unha gran diversidade de formas, segundo os países e as épocas.

Aínda que a arte islámica non se manifesta case nada na [[escultura]], o traballo en obxectos de [[metal]], de [[marfil]] ou de [[cerámica]] alcanza frecuentemente unha gran perfección técnica. Tamén destacan a [[pintura]] e a iluminación dos libros sagrados e profanos con representacións humanas, de animais e, aínda que non sexa corrente, ata do [[Mahoma|Profeta]].

=== Arquitectura ===
A [[arquitectura islámica]], máis que árabe, é un termo amplo que agrupa os estilos relixiosos propios da cultura islámica desde os tempos de [[Mahoma]] ata os nosos días, influenciando no deseño e construción de edificios e estruturas en todo do mundo. Os tipos principais de construcións da arquitectura islámica son: a [[mesquita]], a [[madrasa]], a [[tumba]], o [[palacio]] e o [[fortificación|forte]], aínda que tamén destacaron edificacións de menor importancia como os [[baño turco|baños públicos]], as [[Fonte (arquitectura)|fontes]] e a [[Casa|arquitectura doméstica]]. Dise que a [[Columna (arquitectura)|columna]], o [[Arco (arquitectura)|arco]] e a [[cúpula]] son a "santísima trindade" da arquitectura islámica, xa que as tres xuntas son características que lle dan beleza e orixinalidade.

Por outra banda, a decoración dos edificios é sempre a base de motivos xeométricos, vexetais e caligráficos, debido ao [[tabú]] das representacións figurativas.

<center>'''Distintos modelos de arquitectura árabe'''</center>
<center>
<gallery>
Ficheiro:110409 042.jpg|[[Cúpula da Rocha]] de [[Xerusalén]].
Ficheiro:Al-Masjid al-Nabawi 06.jpg|Columnata da mesquita de [[Medina]].
Ficheiro:Ceiling in Alhambra.JPG|Decoración mourisca da [[Alhambra]].
</gallery>
</center>

=== Música ===
[[Ficheiro:Bmane2002-1-114,1.jpg|miniatura|200px|Escena musical, [[século -I|século I a.C.]]]] 
[[Ficheiro:Maler der Geschichte von Bayâd und Riyâd 002.jpg|miniatura|200px|"Bayad tócalle o [[laúde]] á señora", manuscrito de finais do século XII.]]
A música árabe clasifícase en tres tipos: clásica, sentimental e tradicional. Pódense atopar desde pezas de música secular e popular ata algunhas de carácter eminentemente relixioso. É particular o enfoque que a música árabe outorga á melodía e o ritmo, xa que xera unha música [[Homofonía (música)|homofónica]] e contraposta á [[harmonía|cuestión harmónica]].

A [[música árabe]] é, de feito, a música dos pobos araboparlantes, dentro e fóra da [[Península Arábiga]]. O mundo musical árabe estivo dominado durante moito tempo pola cidade do [[O Cairo|Cairo]], aínda que haxa unha gran cantidade de centros de innovación musical e de estilos rexionais desde [[Marrocos]] ata [[Iraq]]. Agora ben, desde hai algúns anos, [[Beirut]] desprazou o Cairo como principal centro de produción musical árabe. A [[música clásica árabe]] é enormemente popular entre a poboación, especialmente un pequeno número de intérpretes "superestrelas" coñecidos en todo o [[Mundo árabe]]. Entre os estilos rexionais de música popular atópanse o [[raï]] [[Alxeria|alxerino]], o [[gnawa]] [[Marrocos|marroquí]], o [[Sawt]] [[kuwait|kuwaití]] e o [[Gil (música)|gil]] [[Exipto|exipcio]].

Fóra do [[Mundo árabe]], hai que dicir que en [[Turquía]], país non árabe pero si [[musulmán]], tamén é moi viva a música popular de estilo árabe, pero cantada en [[Lingua turca|turco]]. Ademais, parte dos conceptos musicais árabes entraron en contacto coa música doutros lugares, destacando a súa presenza no [[Música flamenca|flamenco]] da [[Península Ibérica]] e [[Occitania]], e en ritmos africanos, tanto en [[lingua bérber]] na [[África do Norte]], como en [[Lingua suahili|suahili]] na [[África Oriental]].

=== Literatura ===
{{Artigo principal|Literatura árabe }}
[[Ficheiro: Arabian nights manuscript.jpg |miniatura| 200px |esquerda| Exemplar dun dos manuscritos máis antigos de '' [[As mil e unha noites]]'' (século XIV).]]
A literatura arábiga, que non inclúe as outras literaturas escritas en [[alfabeto árabe]], como a [[Lingua iraniana|persa]] e a [[Lingua urdú|urdú]], esténdese ao longo de dous milenios, e distínguense tres fases: a literatura preislámica, a islámica e a moderna.

As primeiras manifestacións literarias que se conservan son do século VI. O período preislámico é coñecido entre os musulmáns como ''[[Jahiliyya]]'' (الجاهلية) ou "período da ignorancia". Con todo, parece claro que existiu unha importante literatura de tradición oral, basicamente [[Poesía|poética]] e [[oratoria]], a cal foi aparentemente considerable e moi perfeccionada.<ref name="GEC">Entrada ''[http://www.enciclopedia.cat/enciclop%C3%A8dies/gran-enciclop%C3%A8dia-catalana/EC-GEC-0152377.xml?s.q=literatura+arab#.Uh-zb-bxmV4 Literatura árabe]'' na [[Gran Enciclopèdia Catalana|GEC]] en línia.{{ca}}</ref>

O [[Corán]] (644-655) é a principal fonte literaria árabe, cunha influencia capital sobre a lingua: o árabe coránico é considerado como o [[árabe clásico]] e, aínda que o árabe moderno afastouse lixeiramente, segue sendo considerado o modelo lingüístico por [[antonomasia]]. Ademais, inspirou moitas obras ulteriores e non só é a primeira obra cunha extensión significativa escrita en [[lingua árabe]], senón que tamén supón un enriquecemento estrutural respecto as primitivas mostras de literatura nesta lingua.

A investigación sobre a vida de [[Mahoma]] (os [[hadith]]s) para determinar a lexitimidade dos diversos escritos foi unha das primeiras motivacións importantes para profundar na lingua. A tradición conta que o [[califa]] [[Ali ibn Abi Talib]], logo de ler un Corán con erros, instou a [[Abu-l-Àswad ad-Dualí]] a escribir unha obra na que se codificara a [[gramática]] do árabe. [[Al-Khalil ibn Àhmad al-Farahidí|Al-Khalil ibn Àhmad]], máis adiante, escribiu 'Kitab al-ayn'', o primeiro [[dicionario]] de árabe, e o seu discípulo, [[Sibawayh]], produciría a obra máis respectada de gramática árabe, coñecida simplemente como ''Al-kitab'' ("O libro").

A finais do [[século VII]], o califa [[Abd al-Malik ibn Marwan]] fixo da árabe a lingua oficial da administración do novo imperio, o que favoreceu que a literatura árabe saíse definitivamente da [[Península Arábiga]] e se desenvolvese por todas as terras onde se estendía o [[islam]], e onde o árabe converteuse lingua de prestixio. Abriuse así o amplo campo da literatura árabe clásica, que gozou dunha gran profusión de xéneros e autores.

O califa [[Hixam ibn Abd-al-Màlik]] (691-743) favoreceu a literatura cando encargou a tradución de moitas obras ao árabe. Foi a partir destas traducións que as obras orixinais, especialmente as da literatura da [[antiga Grecia]], foron redescubertas en [[Europa]] durante a [[Idade Media]]. O califa [[Al-Mamun]] (787-833) fixo construír ''Bayt al-Hikma'' ou [[Casa da Sabedoría]], en [[Bagdad]], para a investigación e a elaboración de traducións.

Unha parte moi importante da literatura árabe anterior ao século XX é [[Poesía|poética]], ata o punto de que ata a prosa estaba chea de versos soltos ou se facía en forma de '' [[saj]]'' (prosa rimada). Isto é debido a que a literatura debía ser lida en voz alta, polo que se tiña gran coidado da sonoridade dos textos. En prosa, destacan [[Al-Baladhurí]], o primeiro gran biógrafo, que privilexiou a descrición do personaxe por encima da simple alabanza, os famosos viaxes de [[Ibn Battuta]], ou [[Ibn Khaldun]], o historiador considerado como o máis grande do mundo árabe, e que foi o primeiro do mundo e o único árabe en facer [[filosofía da historia]]; na introdución da súa obra principal, ''[[Muqaddima]]'', céntrase na sociedade, constituíndo así un texto fundacional da [[socioloxía]] e da [[economía]].

Máis adiante, a poesía xogou un papel moi importante no [[sufismo]], onde o poema de amor tivo unha importancia superior, tocando o aspecto [[misticismo|místico]] e relixioso. Destacan autores como [[Ibn al-Fárid]].

Naturalmente , son miles os autores árabes modernos que teñen unha certa notabilidade , e moitos deles destacaron non só como poetas ou escritores, senón tamén noutros campos, como políticos, científicos ou intelectuais, entre outros.

=== Ciencia ===
[[Ficheiro: Arabic machine manuscript - Anonym - Ms. or. fol. 3306 c.jpg|miniatura|200px |dereita| Tratado de mecánica hidráulica.]]

O [[Idade de ouro do islam]] iniciouse a mediados do século VIII, co establecemento do [[Abbásida|Califato Abbásida]] e o traslado da capital desde [[Damasco]] na cidade de [[Bagdad]], recentemente fundada, e prolongouse ata mediados do século XIII. Os abbásidas estaban influenciados polos mandamientos da [[Corán]] e os [[hadith]]s, as [[Parábola (literatura)|parábolas]] de [[Mahoma]] do estilo de "A tinta dos estudantes é máis sagrada que o sangue dos mártires" , que acentuaban o valor do coñecemento. Durante este período, o [[mundo islámico]] converteuse nun foco intelectual para a ciencia, a filosofía, a medicina e a educación, xa que os abbásidas lideraban a causa do coñecemento e estableceron a "[[Casa da Sabedoría]] "(en [[lingua árabe|árabe]]: بيت الحكمة ) en [[Bagdad]], un centro de tradución, creación e ensino de moi alto nivel. A "Casa da Sabedoría" traduciu boa parte do legado científico e literario da [[Antiga Grecia]], de [[Persia]] e da [[India]], e tamén tivo unha importante produción propia . As dinastías árabes rivais dos abasíes, [[Califato fatimí|fatimís]] de [[Exipto]] e os [[Dinastía Omeia|omeias]] de [[Al-Andalus]], tamén foron centros culturais de primeira orde, con cidades como [[O Cairo]] e [[Córdoba, España|Córdoba]], que rivalizaban con [[Bagdad]].<ref name="Vartan">Vartan Gregorian, "Islam: A Mosaic, Not a Monolith", Brookings Institution Press, 2003, pàg. 26–38, ISBN 0-8157-3283-X {{en}}</ref> Finalmente, en [[Toledo]] e [[Sicilia]] toda esta bibliografía púidose traducir ao [[Lingua latina|latín]] e permitir a eclosión do [[Renacemento]] en [[Occidente]].

=== Gastronomía ===
{{Artigo principal|Gastronomía árabe}}
[[Ficheiro: Baklava sweets from Aleppo.jpg |miniatura|200px | Pastelería árabe]]
A gastronomía do [[Mundo árabe]], que inicialmente foi unha cociña de pastores que vivían en contornas desérticos, coa expansión territorial foi recollendo as tradicións gastronómicas dos pobos ocupados e foinas esparciendo por toda a súa área de influencia.<ref>Rudolf Grewe, no prólogo do [[Libro de Sent Soví]] reeditado por Barcino no ano 1979. ISBN 978-84-7226-071-9 {{ca}}</ref> A cociña árabe ha ter moita influencia na [[gastronomía de Cataluña|cociña dos Países Cataláns]] durante a [[cociña medieval|Idade Media]].<ref>''Cuina medieval catalana'', [[Eliana Thibaut i Comalada]], Cossetània Edicions, 2006. ISBN 978-84-9791-216-7 {{ca}}</ref><ref>''El gust d'un poble: Els plats més famosos de la cuina catalana'', [[Jaume Fàbrega]], Cossetània Edicions, 2002. ISBN 978-84-95684-91-2 {{ca}}</ref><ref>''L'alimentació mediterrània'', R. Alonso, Edicions Proa, 1996. ISBN 978-84-8256-170-7 {{ca}}</ref> Actualmente, é unha [[dieta mediterrània|cociña mediterránea]] basicamente, con certa influencia da [[gastronomía da India|cociña india]] e [[gastronomía de Asia|asiática]] en xeral, en especial para o uso de [[especies]], en razón da [[ruta da seda]] e da expansión do [[Imperio Otomán]].

O [[Homus|puré de garavanzos]] e o de [[puré de berenxena|berenxena]] son moi populares; conteñen [[tahina|pasta de sésamo]]. En menor cantidade cómese carne, especialmente de [[ovella|cordeiro]], e, na costa, peixe, especialmente [[peixe azul|azul]]. E existe unha gran variedade de pasteliños moi sofisticados, que se poden tomar para acompañar o [[té]] ou o [[café]].

== Relixións ==
=== O antigo politeísmo ===
Antes da aparición do [[islam]], a maioría dos árabes seguían sendo [[Politeísmo|politeístas]] adorando aun número indeterminado de deuses incluíndo a [[Hubal]] (este era o principal deus que adoraban),<ref name=Hubal>{{cita web|url=http://www.islamic-awareness.org/Quran/Sources/Allah/hubal.html |título=Is Hubal The Same As Allah? |editor=Islamic-awareness.org |dataacceso=13-9-2012}}{{en}}</ref> aínda que tiñan outros ([[Wadd]], [[Alilat]], [[Manat]] e [[Uzza]]).<ref name=autogenerated1>{{Cita libro|url=http://books.google.cat/books?id=jEcpkWjYOZQC&vq=Allat&pg=PA34 |título=Dictionary of Ancient Deities |editor=Oxford University Press|isbn=0195145046|lingua=en}}</ref> Algúns grupos illados, os chamados '' [[Hanif]]s'', con todo rexeitaran o [[politeísmo]] e abrazado o [[monoteísmo]] pero sen apuntarse a ningunha relixión concreta. Outras tribos convertéronse primeiro ao [[xudaísmo]] ou ben, máis tarde, ao [[cristianismo]]. Os principais reinos árabes cristiáns foron os [[Ghassanides]] e os [[Lakhmidas]].<ref name=Marib>{{Cita web |url=http://www.buzzle.com/editorials/1-29-2005-64989.asp |título=From Marib The Sabean Capital To Carantania |editor=Buzzle.com |dataacceso=13-4-2010 |urlarquivo=https://wayback.archive-it.org/all/20090316053335/http://www.buzzle.com/editorials/1-29-2005-64989.asp |dataarquivo=16 de marzo de 2009 |urlmorta=yes }}</ref> Cando o rei dos [[Reino Homerita|homeritas]] se converteu ao [[xudaísmo]] a finais do [[século IV]],<ref name=Encarta>{{Cita web|título=Himyarites|url=http://www.webcitation.org/5kwKYrqyh|autor=[[Encarta]]|editor=Microsoff|dataacceso=18-9-2012|data-arquivo=09-07-2012|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20120709200028/http://www.webcitation.org/5kwKYrqyh|url-morta=yes}}</ref> as elites dos outros reinos importantes de Arabia convertéronse en vasalos do reino Homerita, e aparentemente tamén convertidos , polo menos parcialmente. Coa expansión do islam, os árabes politeístas foron [[islam]]izados rapidamente,<ref name=MSNU>{{cita web |url=http://www.mnsu.edu/emuseum/cultural/religion/islam/history.html |título=History of Islam |editor=Mnsu.edu |data=2009-01-06 |dataacceso=13-4-2010 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20100531045659/http://www.mnsu.edu/emuseum/cultural/religion/islam/history.html |dataarquivo=31-05-2010 |urlmorta=yes }}</ref><ref name=EncyRe>{{cita web |url=http://www.cqpress.com/context/articles/epr_islam.html |título=Encyclopedia of Politics and Religion |editor=Cqpress.com |dataacceso=13-4-2010 |data-arquivo=28-04-2010 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20100428065818/http://www.cqpress.com/context/articles/epr_islam.html |url-morta=yes }}</ref> e as tradicións politeístas foron desaparecendo gradualmente, o igual que ocorreu coa maior parte dos árabes xudeus e os árabes cristiáns.

=== Islam ===
[[Ficheiro: Kaaba at night.jpg |miniatura | 200px | esquerda | A [[Kaaba]], localizada na Meca (Arabia Saudita), é o centro do islam, considerada "a casa do Deus único"]]

Hoxe en día, a maior parte dos árabes son [[Islam|musulmáns]], e máis concretamente [[sunnismo|sunnitas]], especialmente no [[Norte de África]]. Esta primacía tan grande dos musulmáns sobre calquera outra relixión, unida ao feito de que o [[islam]] orixinouse, de feito, en [[Arabia]], é o que leva a miúdo á confusión totalmente errónea entre os conceptos '' árabe/musulmán'' e'' [[mundo árabe]]/[[mundo islámico]]''.

O resto son [[xiísmo|xiítas]], dominantes no sur de [[Iraq]], no [[Khuzestan]] (rexión árabe en [[Irán]]) e no [[Líbano]], e con importantes minorías en [[Arabia Saudita]],<ref name=Shia>{{cita web |autor=Lionel Beehner |url=http://www.cfr.org/publication/10903/shiite_muslims_in_the_middle_east.html#2 |título=Shia Muslims in the Mideast |editor=Cfr.org |dataacceso=2010-04-13 |lingua=inglés |data-arquivo=11 de abril de 2010 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20100411123648/http://www.cfr.org/publication/10903/shiite_muslims_in_the_middle_east.html#2 |url-morta=yes }}</ref> [[Kuwait]], no norte de [[Siria]], a rexión de el-Batinah en [[Omán]], e no norte do [[Iemen]].

Tamén existe un pequeno grupo de [[ismaelismo|ismaelitas]], que se atopan situados principalmente en [[Siria]] e no [[Iemen]]. O [[ismaelismo]] é unha seita musulmá derivada do [[xiísmo]].
{{-}}

=== Cristianismo ===
[[Ficheiro:Church of the Nativity (Bethlehem, 2008).jpg|miniatura|200px|A Igrexa da Natividade, en Belén (Palestina), construída sobre a cova onde a tradición sitúa o lugar do nacemento de Xesús.]]

Os árabes [[Cristianismo|cristiáns]] seguen en xeral as [[cristianismo oriental|igrexas orientais]], como a [[Igrexa Ortodoxa|Igrexa Ortodoxa Grega]], a [[Igrexa Católica Melquita]], a [[Igrexa Maronita]], a [[Igrexa Ortodoxa Siríaca]], a [[Igrexa Católica Caldea]] (estas dúas maioritarias en [[Iraq]]) e a [[Igrexa Ortodoxa Copta]] (en [[Exipto]]).<ref name=Christi>{{cita web |autor=United Networks |url=http://www.medea.be/en/themes/societypopulation/christians-in-the-arab-world/ |título=CHRISTIANS (in the Arab world) |editor=Medea.be |dataacceso=14-10-2012 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20120406215726/http://www.medea.be/en/themes/societypopulation/christians-in-the-arab-world/ |dataarquivo=06-04-2012 |urlmorta=yes }}</ref> Os católicos gregos e os maronitas mantéñense baixo a obediencia de [[Igrexa Católica|Roma]], e forman parte, polo tanto, da gran familia católica mundial.

Hoxe en día, entre un 7,1% e un 10% dos árabes son [[Árabes cristiáns|cristiáns]],<ref name=Pacini/> xunto con outras minorías da zona, e constitúen o 5,5% da poboación total do [[Próximo Oriente]],<ref name=Pacini/> pero a súa distribución é moi desigual. No [[Líbano]] atópase a concentración de cristiáns máis grande do Mundo Árabe, en torno ao 39%.<ref name=WFLebanon>{{Cita web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/le.html |título=CIA – The World Factbook – Lebanon |data-acceso=21 de outubro de 2012 |data-arquivo=12 de setembro de 2019 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20190912232328/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/le.html |url-morta=yes }}</ref> En [[Siria]] chegan ao 16% da poboación.<ref name=WFSyria>{{Cita web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sy.html |título=CIA – The World Factbook – Syria |data-acceso=21 de outubro de 2012 |data-arquivo=25 de decembro de 2018 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20181225073748/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sy.html |url-morta=yes }}</ref> Na antiga [[Mandato británico de Palestina|Palestina británica]] estímase que se chegou a un máximo do 25%, pero hoxe en día baixouse ata o 3,8% principalmente debido ao [[éxodo palestino de 1948]] (tamén coñecido como a '''''Nakba''''' (en árabe النكبة, "catástrofe"). Hoxe en día, neste mesmo ámbito, en [[Cisxordania]], son un 8%<ref name=WFWest>{{Cita web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/we.html |título=CIA The World Factbook – West Bank |data-acceso=21 de outubro de 2012 |data-arquivo=06 de maio de 2014 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20140506164505/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/we.html |url-morta=yes }}</ref> e na [[Franxa de Gaza]] tan só o 0,8%,<ref name="WFGaza">{{Cita web|título=Middle East : Gaza Strip — The World Factbook - Central Intelligence Agency|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gz.html|páxina-web=www.cia.gov|data-acceso=2020-01-11|data-arquivo=08 de xuño de 2014|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20140608204417/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gz.html|url-morta=yes}}</ref> mentres que en [[Israel]] os árabes cristiáns son o 1,7% (aproximadamente o 9% da poboación [[palestina]] do Estado de Israel).<ref name=WFIS>{{Cita web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/is.html |título=CIA The World Factbook – Israel |data-acceso=21 de outubro de 2012 |data-arquivo=25 de decembro de 2018 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20181225080845/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/is.html%20 |url-morta=yes }}</ref> En [[Iraq]] hoxe en día os cristiáns son só un 2%, tras o forte descenso tras a [[guerra do Golfo]].<ref>[http://www.arabicbible.com/christian/arab_christians_who_are_they.htm Arab Christians – Who are they?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101206024540/http://www.arabicbible.com/christian/arab_christians_who_are_they.htm |date=06 de decembro de 2010 }}. Arabicbible.com. Retrieved on 2011-01-03.</ref> En [[Xordania]] son o 6%.<ref name=WFJord>{{Cita web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/jo.html |título=CIA The World Factbook – Jordan |data-acceso=21 de outubro de 2012 |data-arquivo=29 de xuño de 2011 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110629165359/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/jo.html |url-morta=yes }}</ref> e en [[Exipto]] o 10% ([[copto]]s).<ref name="Factbook">{{cita web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/eg.html|título=Egyptian people section from the World Factbook|obra=[[World Fact Book]]|dataacceso=30/08/2013|data-arquivo=26/12/2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20181226020747/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/eg.html%20|url-morta=yes}}</ref>

A maior parte dos árabes emigrados a [[Norteamérica]] e [[Suramérica]] son cristiáns,<ref name=AAIUSA>{{cita web |url=http://www.aaiusa.org/arab-americans/22/demographics |título=The Arab American Institute &#124; Arab Americans |editor=Aaiusa.org |dataacceso=29/08/2013 |lingua=inglés |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20060601221810/http://www.aaiusa.org/arab-americans/22/demographics |dataarquivo=01/06/2006 |urlmorta=yes }}</ref> así como a metade aproximadamente dos que hai en [[Australia]], chegados principalmente desde o [[Líbano]], [[Siria]] e [[Palestina]].

=== Xudaísmo ===
[[Ficheiro: Yemen1.jpg |miniatura|100px | Xudeu iemení de finais do século XIX.]]

Os [[xudeus]] dos países árabes, principalmente [[xudeus mizrahim|mizrahim]] e [[xudeus iemenís|iemenís]], hoxe en día non son considerados árabes. De feito, hoxe en día sería un [[tabú]] absoluto dicirlle árabe a un xudeu oriental, desde o estalido do [[Conflito árabe-israelí]]. Agora ben, no pasado, a situación era moi diferente. O [[sociólogo]] Philip Mendes afirma que antes dos ataques antixudíos dos anos 1930 e 1940, todos os xudeus de [[Iraq]] "víanse eles mesmos como árabes de fe xudía, máis que unha raza ou nacionalidade diferenciada ".<ref name=Mendes>{{Cita web |url=http://www.palestineremembered.com/Articles/General/Story2127.html#Iraqi%20Jews%20in%20the%20pre-1948%20period |title=The forgotten refugees: the causes of the post-1948 Jewish Exodus from Arab Countries By Philip Mendes |publisher=Palestineremembered.com |accessdate=28-10-2012 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20121022225124/http://www.palestineremembered.com/Articles/General/Story2127.html#Iraqi%20Jews%20in%20the%20pre-1948%20period |dataarquivo=22-10-2012 |urlmorta=yes }}</ref> Así mesmo, antes das migracións masivas de [[Sefardí|xudeus sefardíes]] en Oriente Próximo nos [[Século XVI|séculos XVI]] e [[Século XVII|XVII]], as comunidades xudías do que agora son [[Siria]], [[Iraq]], [[Palestina]], [[Líbano]], [[Exipto]] e o [[Iemen]] eran chamados polos demais xudeus'' musta'arabi'', é dicir, "arabizados". E antes da aparición do termo'' Mizrahi'', a miúdo chamábase "xudeus árabes" a todos os xudeus do [[Mundo árabe]]. Esta denominación hoxe en día caeu en desuso. Os poucos xudeus que aínda permanecen nos países árabes concéntranse basicamente no [[Marrocos]] e [[Tunisia]]. Desde o [[1948]] ata os primeiros anos 1960, logo da creación do [[Estado de Israel]], a maioría destes xudeus deixaron os seus países de nacemento e se irán a instalar exclusivamente no novo estado xudeu. Algúns emigraron a [[Francia]], onde agora son a maior comunidade xudía, superando en número aos xudeus [[asquenací]]s, e uns poucos aos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]].

=== Os drusos ===
Os [[drusos]] son unha pequena comunidade relixiosa árabe <ref>"[http://faculty-staff.ou.edu/L/Joshua.M.Landis-1/Joshua_Landis_Druze_and_Shishakli.htm Shishakli and the Druzes: Integration and Intransigence]"</ref> que se concentra no [[Líbano]], [[Palestina]], [[Israel]] e [[Siria]]. Os drusos considéranse eles mesmos [[musulmán]]s, aínda que os musulmáns auténticos non o aceptan. De feito, derívanse da rama [[xiísmo|xiíta]]. Con todo, moitos reclaman a independencia da súa fe respecto das outras relixións da zona, e consideran que a súa é máis ben unha [[filosofía]], aínda que teñen libros de culto, cren na [[reencarnación]] e rogan a cinco mensaxeiros de [[Deus]].

=== A Fe Bahá'í ===
Os [[Fe bahá'í|bahá'í]] son unha comunidade moi particular, cunha mensaxe máis filantrópica que relixiosa, e con implantación en todo o mundo.<ref>{{Cita web |url=http://info.bahai.org/article-1-6-0-5.html |title=The Bahá'í World Centre: Focal Point for a Global Community |editor=The Bahá'í International Community |dataacceso=10-11-2012 |lingua=inglés |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20070629171538/http://info.bahai.org/article-1-6-0-5.html |dataarquivo=29-06-2007 |urlmorta=yes }}</ref> Aínda que ten un dos seus centros mundiais na cidade palestina de [[Haifa]] ([[Israel]]), a Fe Bahá'í é orixinaria de [[Irán]] (fora do [[Mundo árabe]]).

== Expansión territorial ==
O pobo árabe protagonizou unha grande expansión territorial ([[Mundo árabe|Países árabes]]) baixo o impulso do [[islam]]. asimilaron unha gran multitude de pobos da [[Asia]] suroccidental e do norte de [[África]].

Hoxe en día, o [[Mundo árabe]] é a terceira unidade xeocultural máis grande do mundo, logo de [[Rusia]] e [[América do Norte|angloamericano]], cunha poboación que excede os 300 millóns e un territorio de máis de 14.000.000&nbsp;km², desde o [[océano Atlántico]] ao oeste ata o [[mar de Arabia]] ao leste. A táboa seguinte baséase nos falantes de árabe:

<center>'''Estados árabes'''</center><!-- Ao actualizar un dato, non se esqueza de actualizar as cifras totais -->

<center>

{| class="toccolours sortable" border="1" cellpadding="3" style="border-collapse:collapse"

|+

|- bgcolor=#6495ED

!Bandeira

!Estado

!Poboación<br />árabe

!Poboación<br />total

!% árabes

!Notas

|-

|{{EGYb}}

|[[Exipto]]

|style="text-align: right"|82,667,004

|style="text-align: right"|82,999,000

|style="text-align: right"|99.6%

|<ref name="TWF">The World Factbook [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130510200259/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/ |date=10 de maio de 2013 }}{{en}}</ref>

|-

|[[Ficheiro:Flag_of_Algeria.svg|25px]]

|[[Alxeria]]

|style="text-align: right"|34,546,050

|style="text-align: right"|34,895,000

|style="text-align: right"|99%

|<ref name="TWF"/>

|-

|{{MARb}}

| [[Marrocos]]

|style="text-align: right"|31,705,063

|style="text-align: right"|31,993,000

|style="text-align: right"|99.1%

|<ref name="TWF"/>

|-

|[[Ficheiro:Flag_of_Saudi_Arabia.svg|25px]]

|[[Arabia Saudita]]

|style="text-align: right"|25,817,970

|style="text-align: right"|28,686,633

|style="text-align: right"|90%

|<ref name="TWF"/>

|-

|{{IRQb}}

|[[Iraq]]

|style="text-align: right"|24,206,350

|style="text-align: right"|31,234,000

|style="text-align: right"|75-80%

|<ref name="TWF"/>

|-

|{{YEMb}}

|[[Iemen]]

|style="text-align: right"|23,580,000

|style="text-align: right"|23,580,000

|style="text-align: right"|100%

|<ref name="TWF"/>

|-

|{{SYRb}}

|[[Siria]]

|style="text-align: right"|19,781,118

|style="text-align: right"|21,906,000

|style="text-align: right"|90.3%

|<ref name="TWF"/>

|-

|{{SDNb}}

|[[Sudán]]

|style="text-align: right"|16,486,080

|style="text-align: right"|42,272,000

|style="text-align: right"|39%

|<ref name="TWF"/>

|-

|{{TUNb}}

|[[Tunisia]]

|style="text-align: right"|10,121,244

|style="text-align: right"|10,327,800

|style="text-align: right"|98%

|<ref name="TWF"/>

|-

|[[Ficheiro:Flag_of_Libya.svg|25px]]

|[[Libia]]

|style="text-align: right"|6,227,400

|style="text-align: right"|6,420,000

|style="text-align: right"|97%

|<ref name="TWF"/>

|-

|[[Ficheiro:Flag_of_Jordan.svg|25px]]

|[[Xordania]]

|style="text-align: right"|6,189,680

|style="text-align: right"|6,316,000

|style="text-align: right"|98%

|<ref name="TWF"/>

|-

|[[Ficheiro:Flag_of_Lebanon.svg|25px]]

|[[Líbano]]

|style="text-align: right"|4,012,800

|style="text-align: right"|4,224,000

|style="text-align: right"|95%

|<ref name="TWF"/>

|-

|{{PSEb}}

|[[Palestina]]

|style="text-align: right"|3,716,608

|style="text-align: right"|4,148,000

|style="text-align: right"|89.6%

|<ref name="TWF"/>

|-

|[[Ficheiro:Flag_of_Kuwait.svg|25px]]

|[[Kuwait]]

|style="text-align: right"|2,388,000

|style="text-align: right"|2,985,000

|style="text-align: right"|80%

|<ref name="TWF"/>

|-

|[[Ficheiro:Flag_of_the_United_Arab_Emirates.svg|25px]]

|[[Emiratos Árabes Unidos]]

|style="text-align: right"|1,839,600

|style="text-align: right"|4,599,000

|style="text-align: right"|40%

|<ref name="TWF"/>

|-

|[[Ficheiro:Flag_of_Oman.svg|25px]]

|[[Omán]]

|style="text-align: right"|1,650,100

|style="text-align: right"|2,845,000

|style="text-align: right"|58%

|<ref>[http://www.joshuaproject.net/peopctry.php?rop3=100431&rog3=MU] {{en}}</ref>

|-

|{{MRTb}}

|[[Mauritania]]

|style="text-align: right"|1,645,500

|style="text-align: right"|3,291,000

|style="text-align: right"|30-70%

|<ref name="TWF"/>

|-

|{{QATb}}

|[[Qatar]]

|style="text-align: right"|563,600

|style="text-align: right"|1,409,000

|style="text-align: right"|40%

|<ref name="TWF"/>

|-

|[[Ficheiro:Flag_of_the_Sahrawi_Arab_Democratic_Republic.svg|25px]]

|[[Sáhara Occidental]]

|style="text-align: right"|513,000

|style="text-align: right"|513,000

|style="text-align: right"|100%

|<ref name="TWF"/>

|-

|[[Ficheiro:Flag_of_Bahrain.svg|25px]]

|[[Bahrain]]

|style="text-align: right"|493,584

|style="text-align: right"|791,000

|style="text-align: right"|62.4%

|<ref name="TWF"/>

|-

| -

|'''Total'''

|style="text-align: right"|~'''298,150,751'''

|style="text-align: right"|~'''345,434,433'''

|style="text-align: right"|~'''86.32%'''

|
|}

</center>

== Diáspora ==
A [[diáspora]] árabe comprende entre 30 e 50 millóns de persoas distribuídas por todos os continentes e por case todos os países do mundo. Máis da metade dos árabes na diáspora concéntranse en [[América Latina|Latinoamérica]].<ref name="cultura árabe">{{cita web |url=http://www.arabe.cl/inmigracion.html |título=Inmigración Árabe en América |dataacceso=28/8/2013 |data=8/12/2005 |editor=www.arabe.cl|lingua=inglés}}</ref> Outras rexións con importantes concentracións son [[Europa]] occidental, [[Asia]] occidental e [[Norteamérica]].

Segundo a [[Organización Internacional para as Migracións]], hai 13 millóns de emigrados árabes de primeira xeración en todo o mundo, 5,8 dos cales viven nos propios países árabes. Os expatriados contribúen á circulación de capitais financeiros e humanos á [[Mundo árabe|zona]] e, deste xeito, á promoción dun desenvolvemento rexional significativo. En [[2009]] os países árabes recibiron un total de 35,1 billóns de [[Dólar estadounidense|dólares]] en remesas procedentes dos emigrantes. E o volume das remesas enviadas a [[Xordania]], [[Exipto]] e [[Líbano]] desde outros países árabes son entre un 40% e un 190% máis elevadas que os intercambios comerciais entre estes mesmos estados .<ref>[http://www.egypt.iom.int/Doc/IOM%20Intra%20regional%20labour%20mobility%20in%20Arab%20region%20Facts%20and%20Figures%20(English).pdf Mobilidade laboral intrarregional no Mundo árabe] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160507114953/http://www.egypt.iom.int/Doc/IOM%20Intra%20regional%20labour%20mobility%20in%20Arab%20region%20Facts%20and%20Figures%20(English).pdf |date=07 de maio de 2016 }}, {{en}} Organización Internacional para as Migracións, O Cairo</ref>

{| class="toccolours sortable" style="border-collapse:collapse; margin:auto;"
|+ style="font-weight:bold;" | '''Diáspora árabe''' <!-- When updating a diaspora figure, don't forget to update the total figure -->
|- style="background:#6495ed;"

|+

|- bgcolor=#6495ED

!Bandeira

!Estado

!Poboación árabe

!Poboación total

!% àrabes

!Notas

|-

|{{BRAb}}

|[[Brasil]]

|style="text-align: right"|12,000,000

|style="text-align: right"|191,241,714

|style="text-align: right"|6.28%

|<ref>[http://www.brazzil.com/2004/html/articles/sep04/p118sep04.htm Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100914205846/http://www.brazzil.com/2004/html/articles/sep04/p118sep04.htm |date=14 de setembro de 2010 }} {{en}}</ref>

|-

|{{FRAb}}

|[[Francia]]

|style="text-align: right"|6,000,000

|style="text-align: right"|65,073,482

|style="text-align: right"|9.22%

|
|-

|{{ARGb}}

|[[Arxentina]]

|style="text-align: right"|3,500,000

|style="text-align: right"|40,482,000

|style="text-align: right"|8.65%

|<ref>[http://www.fearab.org.ar/inmigracion_sirio_libanesa_en_argentina.php Inmigracion sirio-libanesa en Argentina] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070108124844/http://www.fearab.org.ar/inmigracion_sirio_libanesa_en_argentina.php |date=08 de xaneiro de 2007 }} {{es}}</ref>

|-

|{{USAb}}

|[[Estados Unidos de América|Estados Unidos]]

|style="text-align: right"|3,500,000

|style="text-align: right"|307,473,000

|style="text-align: right"|1.14%

|<ref>[http://www.aaiusa.org/about/17/our-history Arab American Institute (AAI)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100510071021/http://www.aaiusa.org/about/17/our-history |date=10 de maio de 2010 }} {{en}}</ref>

|-

|{{IRNb}}

|[[Irán]]

|style="text-align: right"|2,225,880

|style="text-align: right"|74,196,000

|style="text-align: right"|3%

|<ref name="TWF" />

|-

|{{ITAb}}

|[[Italia]]

|style="text-align: right"|1,950,210

|style="text-align: right"|60,234,000

|style="text-align: right"|3.1%

|
|-

|{{ISRb}}

|[[Israel]]

|style="text-align: right"|1,500,000

|style="text-align: right"|7,411,000

|style="text-align: right"|20.24%

|<ref>[http://www.cbs.gov.il/www/publications/isr_in_n08e.pdf CBS Israel] {{en}}</ref>

|-

|{{TURb}}

|[[Turquía]]

|style="text-align: right"|1,200,000

|style="text-align: right"|74,816,000

|style="text-align: right"|1.60%

|
|-

|{{MEXb}}

|[[México]]

|style="text-align: right"|1,100,000

|style="text-align: right"|111,211,789

|style="text-align: right"|1%

|
|-

|{{VENb}}

|[[Venezuela]]

|style="text-align: right"|900,000

|style="text-align: right"|26,814,843

|style="text-align: right"|3.36%

|
|-

|{{CHIb}}

|[[Chile]]

|style="text-align: right"|800,000

|style="text-align: right"|16,928,873

|style="text-align: right"|4.73%

|<ref>[http://www.blog-v.com/arabesenchile/ Árabes chilenos] {{es}}</ref>

|-

|{{COLb}}

|[[Colombia]]

|style="text-align: right"|700,000

|style="text-align: right"|44,928,970

|style="text-align: right"|1.56%

|<ref>[http://www2.anba.com.br/noticia_diplomacia.kmf?cod=8701931 Colòmbia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706150728/http://www2.anba.com.br/noticia_diplomacia.kmf?cod=8701931 |date=06 de xullo de 2011 }} {{en}}</ref>

|-

|{{GBRb}}

|[[Reino Unido]]

|style="text-align: right"|500,000

|style="text-align: right"|61,113,205

|style="text-align: right"|0.82%

|
|-

|{{AUSb}}

|[[Australia]]

|style="text-align: right"|500,000

|style="text-align: right"|21,885,016

|style="text-align: right"|2.29%

|
|-

|{{CANb}}

|[[Canadá]]

|style="text-align: right"|500,000

|style="text-align: right"|33,790,000

|style="text-align: right"|1.48%

|
|-

|{{DEUb}}

|[[Alemaña]]

|style="text-align: right"|400,000

|style="text-align: right"|82,060,000

|style="text-align: right"|0.49%

|
|-

|{{PAKb}}

|[[Paquistán]]

|style="text-align: right"|300,000

|style="text-align: right"|180,808,000

|style="text-align: right"|0.17%

|
|-

|{{ECUb}}

|[[Ecuador]]

|style="text-align: right"|200,000

|style="text-align: right"|13,625,000

|style="text-align: right"|1.47%

|
|-

|{{RUSb}}

|[[Rusia]]

|style="text-align: right"|200,000

|style="text-align: right"|142,008,838

|style="text-align: right"|0.14%

|
|-

| -

|'''Total'''

|style="text-align: right"|~'''36,025,880'''

| -

| -

|
|}

==== Árabes do Cáucaso e de Asia Central ====
En [[1728]], un funcionario ruso describiu un grupo de árabes [[sunnismo|sunnitas]] [[nómade]]s que poboaban a chaira de [[Mughan]], na costa do [[Mar Caspio]], na actual [[Azerbaidján]], e que falaban unha mestura de [[turco]] e [[Lingua árabe|árabe]].<ref name=Genko>Genko, A. ''The Arabic Language and Caucasian Studies''. USSR Academy of Sciences Publ. Moscow-Leningrad. 8–109</ref> Crese que estes grupos de árabes chegaron ao [[Cáucaso]] no [[século XVI]].<ref name="zelkina">Zelkina, Anna. [http://books.google.cat/books?id=Ih6b9iupT6oC&pg=PA101 Arabic as a Minority Language]. Walter de Gruyter, 2000; ISBN 3-11-016578-3 p. 101</ref> A edición de [[1888]] da [[Encyclopædia Britannica]] aínda mencionaba un certo número de árabes que poboaban a provincia de [[Bakú]], no [[Imperio Ruso]].<ref name=Baynesp514>Baynes, Thomas Spencer (ed). "Transcaucasia." Encyclopædia Britannica. 1888. p. 514</ref> Esta xente conservarían un dialecto árabe ("árabe de Shirvan") polo menos ata mediados [[século XIX]],<ref name=Bakik>[http://www.vostlit.info/Texts/rus2/Bakihanov/framevved.htm Golestan-i Iram] de [[Abbasqulu ağa Bakıxanov]]. Translated by Ziya Bunyadov. Baku: 1991, p. 21</ref> aínda que desde entón foron totalmente asimilados polos seus veciños [[pobo azerí|azerís]] e [[tats]], a maioría [[xiíta]]s. Hoxe en día, só en [[Azerbaidján]], aínda hai unha trintena de topónimos que conteñen o prefixo'' Arab-'' por exemplo, [[Arabgadim]] (en [[lingua azerí|azerí]], Ərəbqədim), [[Arabojaghy]] (en azerí, Ərəbocağı), [[Arab-Yengija]] (en azerí, Ərəbyengicə) etc.

Desde a época da conquista árabe do [[Cáucaso]], vaise producir unha corrente migratoria árabe continua pero de pouco volume desde varias zonas arabeparlantes cara ao [[Daguestán]], o que vai influír e formar a cultura das poboacións locais. Ata mediados [[século XX]], aínda había persoas no Dagestani que declaraban o árabe como lingua materna, e a maioría vivían na poboación de [[Darvag]], ao noroeste de [[Derbent]] . O último destes testemuños é dos anos 1930.<ref name="zelkina"/> A maioría de comunidades árabes no Daguestán meridional sufriron un proceso de turquización lingüística, de maneira que hoxe Darvag é unha poboación maioritariamente [[pobo azerí|azerí]].<ref name=Sefer>Seferbekov, Ruslan. [http://www.tabasaran.com/modules.php?name=News&file=print&sid=171 Characters Персонажи традиционных религиозных представлений азербайджанцев Табасарана.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081216032153/http://www.tabasaran.com/modules.php?name=News&file=print&sid=171 |date=16 de decembro de 2008 }}</ref><ref name=Wrum>Stephen Adolphe Wurm et al. [http://books.google.ca/books?id=glU0vte5gSkC&pg=PA966 Atlas of languages of intercultural communication]. Walter de Gruyter, 1996; p. 966</ref>

Segundo o historiador [[Ibn Khaldun]], os árabes que había na [[Asia Central]] resultaran mortos ou fuxiran cando se produciu a invasión da rexión polos [[pobo tártaro|tártaros]], e só permaneceron os poboadores autóctonos.<ref name=Khaldun>History of Ibn Khaldun</ref> Con todo, hoxe en día moita xente da Asia Central identifícase como árabe. A maioría están completamente integrados coas etnias locais, e a miúdo identifícanse ata co nome, é dicir, que se chaman eles mesmos [[taxikos]] ou ben [[uzbekos]], pero tamén empregan títulos que lles permiten identificar de xeito inconfundible a súa orixe árabe, como'' sayyid'' ("señor" en árabe),'' Khoja'' ("mestre" en persa) ou o apelido familiar'' Siddiqui'' (os descendentes do primeiro califa, [[Abu Bakr]], moi estendidos ata en toda a [[India]] e [[Paquistán]])<ref name=Owensp184>Arabic As a Minority Language By Jonathan Owens, páx. 184</ref>. En [[Irán]] tamén hai unha importante minoría de orixe e lingua árabe, localizada sobre todo na provincia meridional do [[Khuzestan]] (antes "Arabistan").

== Historia ==
=== Período preislámico ===
[[Ficheiro:Petra Jordan BW 21.JPG|miniatura|200px|A antiga cidade de [[Petra]], en [[Xordania]], construída a principios do século I polos nabateos.]]
O país de onde son orixinarios os árabes é a [[Península Arábiga]], entre o [[Mar Vermello]] e o [[Golfo Pérsico]], comprendendo o norte as terras áridas ao leste do [[río Xordán]] e ao oeste de [[Mesopotamia]].<ref name=Craggp13>Cragg, 1991, p. 13.</ref> Os pobos [[semitas]] que estableceron as primeiras civilizacións en [[Mesopotamia]] e o [[Próximo Oriente]] ([[arameos]], [[acad]]eos e [[Canaan|cananeos]] ) tamén poderían ser orixinarios de Arabia. A miúdo mesturáronse xeneticamente entre si.<ref name=Semitic>{{Cita web|url=http://www.pnas.org/cgi/content/full/97/12/6769 |title=Journal of Semitic Studies Volume 52, Number 1 |publisher=Pnas.org |date=2000-06-06 |accessdate=21/02/2013|lingua=inglés}}</ref> Aos poucos, con todo, os pobos semitas foron perdendo a súa supremacía no [[próximo Oriente]] e acabaron sometidos o [[Imperio Persa]]. Con todo, o [[arameo]] seguiu funcionando como [[lingua franca]] de Mesopotamia e o Próximo Oriente ata que foi substituído polo [[lingua grega|grego]] logo das conquistas de [[Alexandre o Grande|Alexandre Magno]].

A primeira referencia escrita do [[etnónimo]] "árabe" é unha inscrición [[asiria]] do ano [[-853|853 a.C.]], en que o rei [[Salmanasar III]] menciona un rei [[Gindibu]] de ''mâtu arbâi'' ("a terra árabe") aos que puido derrotar na [[batalla de Karkar]]. Algúns dos nomes que atopamos nestes textos son en [[Lingua aramea|arameo]], mentres que os outros son as primeiras testemuñas dos dialectos [[Nordaràbic antigo|protoárabes]]: varios etnónimo traduciron convencionalmente por "árabe":'' arabi '','' arubu'','' ARIB'' e'' urbi''. Moitas raíñas [[quedaritas]] foron descritas como raíñas dos'' ARIB''. A [[Tanakh|Biblia hebrea]] refírese ocasionalmente aos pobos'' ARVI'' (ou outras variantes), que traducimos por "árabes" ou "arábigos". O alcance real deste termo nesta época tan primitiva non é suficientemente claro, pero parece que se refire a varias tribos [[semitas]] [[nómade]]s dos desertos de [[Siria]] e de [[Arabia]] .

Os [[nabateos]] foron uns nómades recentemente chegados <ref name=Biblical>{{Cita web | url = http://www.biblicalisraeltours.com/Arch/ArchaeologyJordan.htm | title = Biblical Israel Tours | publisher = Biblical Israel Tours | accessdate = 2010-04-13 | urlarquivo = https://web.archive.org/web/20100411062048/http://www.biblicalisraeltours.com/Arch/ArchaeologyJordan.htm | dataarquivo = 11 de abril de 2010 | urlmorta = yes }}</ref> que ocuparon o territorio que abandonaran os [[edom]]itas. As inscricións máis antigas que nos deixaron son en [[Lingua aramea|arameo]], pero aos poucos fóronse pasando o [[Lingua árabe|árabe]], e son o primeiro pobo que escribe nesta lingua. De feito, o [[alfabeto nabateo]] foi adoptado polos árabes e converteuse na [[alfabeto árabe|escritura árabe]] moderna cara ao [[século IV]].

==== Primeiras migracións ====
Para os gregos e para os romanos, o termo'' "arabi"'' servía para designar calquera tribo nómade dos desertos do [[Próximo Oriente]]. Os [[Imperio Romano|romanos]] chamaban [[Arabia Petrea]] a súa provincia fronteiriza co [[Imperio Persa]], ao redor da cidade de [[Petra]], e que desde os últimos séculos antes da era cristiá foi caendo cada vez máis baixo a influencia árabe, sobre todo coa migración dos [[gassánidas]], desde o [[século III]]. O afastado [[Iemen]] era a [[Iemen|Arabia Félix]], porque era o único recuncho fértil da península. E os desertos non conquistados máis aló das fronteiras orientais e meridionais do Imperio eran o [[Arabia Magna]].<ref name=Diony>{{Cita web |url=http://www.infilled.net/Infilled.net/reference/World%20map%20according%20to%20Dionysius,%20124%20A.D/Reconstruction%20of%20the%20world%20map%20according%20to%20Dionysius,%20124%20A.D..gif |título=Reconstruction of the World Map according to Dionysus |data-acceso=16 de marzo de 2013 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20081028215931/http://www.infilled.net/Infilled.net/reference/World%20map%20according%20to%20Dionysius,%20124%20A.D/Reconstruction%20of%20the%20world%20map%20according%20to%20Dionysius,%20124%20A.D..gif |dataarquivo=28 de outubro de 2008 |urlmorta=yes }}</ref>

Os gassánidas, os [[lakhmidas]] e os [[kinda]] protagonizaron a última gran migración de xente do [[Iemen]] cara ao norte antes da aparición do [[islam]] .

* Os gassánidas reavivaron a presenza semita a entón helenizada [[Siria (provincia romana)|Provincia romana de Siria]], que controlaron ata a expansión do [[islam]]. Establecéronse principalmente na rexión de [[Houran]] e se expandieron cara ao territorio dos actuais [[Líbano]], [[Palestina]] e [[Xordania]].
* Os [[lakhmidas]] establecéronse na rexión do [[Tigris]] medio, en alianza co [[Imperio Sasánida]] contra os [[gassánidas]] e a [[Imperio Bizantino]]. Disputaban o control das tribos de Arabia central aos [[kinda]]. Os sasánidas disolveron o reino lakhmida no [[602]].<ref>Harold Bailey [http://books.google.cat/books?id=Ko_RafMSGLkC&pg=PR59 The Cambridge history of Iran: The Seleucid, Parthian and Sasanian periods], Volume 1'', Cambridge University Press, 1983, ISBN 0-521-20092-X p. 59''</ref>
* Os [[kinda]] emigraron do [[Iemen]] xunto cos gassánidas e lakhmides, pero desviáronse cara a [[Bahrain]] e logo devolveron a Iemen, onde constituíron un reino vasalo dos [[himiarites]] que controlaba a maior parte do centro e norte de Arabia, ata a caída dos himiarites no [[-525|525 a.C.]].
[[Ficheiro:Map of expansion of Caliphate.svg|miniatura|200px| Expansión do Califato {{legend|#a1584e|Mahoma, 622–632}} {{legend|#ef9070|Califas Raixidun, 632–661}} {{legend|#fad07d|Califas Omeias, 661–750}}]]

=== Período islámico ===
Os musulmáns de [[Medina]] chamaban as tribos [[nómade]]s do deserto os ''a'raab'', e eles considerábanse diferentes porque eran sedentarios, aínda que eran conscientes dos lazos raciais que os unían. O termo ''a'raab'' reflicte os que tiñan os [[Asiria|asirios]] para os nómades cos que tiñan unha relación moi estreita e os que derrotaran en [[Siria]].

Na termoloxía islámica máis antiga, no [[Corán]], ''ʿarabiy'' refírese á [[lingua árabe]] e ''ʾaʿrāb'' aos árabes [[beduínos]], coas connotacións negativas de ser a xente que se atrincheiraba no deserto para resistir o avance da [[islam]]ización. Pero logo da conquista do deserto interior, no [[século VIII]], a lingua que falaban os nómades beduínos pasou a ser vista como a forma máis pura e incontaminada da [[lingua árabe]].
==== Siria e Iraq ====
A aparición da [[islam]] fixo que se xuntaran moitas tribos de [[Arabia]] que ata entón vivían enfrontadas, e proxectounas cara ao norte á conquista de [[Siria]] e o [[Iraq]]. No ano [[661]], baixo o goberno da [[dinastía Omeia]], [[Damasco]] converteuse na capital do [[Califato]]. Nos novos territorios conquistados, os árabes constituían a elite militar dominante e, en consecuencia, gozaban de privilexios especiais. Sentíanse moi orgullosos dos seus antepasados árabes e promovían a poesía e a cultura da Arabia preislámica, que se fundía progresivamente coa cultura destes países. Hai estableceron gornicións militares en [[Ramla]], [[Raqqa]], [[Basora]], [[Kufa]], [[Mosul]] e [[Samarra]], todas as cales máis adiante se converterían en cidades .<ref name="Lunde">{{Cita libro | apelidos = Lunde | nome = Paul | título = Islam | ano = 2002 | editor = Dorling Kindersley Publishing | páxinas = 50-52 | localización = Nova York | ISBN = 0-7894-8797-7}}</ref>

O califa [[Abd al-Malik ibn Marwan|Abd-al-Malik]] estableceu o [[lingua árabe|árabe]] como idioma oficial do Califato no [[686]].<ref>John Joseph Saunders, ''A history of medieval Islam'', Routledge, 1965, page 13</ref> Esta disposición tivo unha grande influencia nos países non árabes conquistados e alimentou a [[arabización]] da rexión. Con todo, a situación privilexiada dos árabes sobre os non árabes conversos e os impostos adicionais que debían pagar estes foron xerando un resentimento contra os árabes de orixe. O califa [[Umar II]] intentou resolver o conflito cando asumiu o poder no [[717]], proclamando que todos os musulmáns debían ser tratados igual, pero as súas intencións reformadoras non tiveron efecto porque morreu cando só levaba tres anos no poder. En consecuencia, o malestar contra os [[Omeias]] espallouse por toda a rexión e estalou unha revolta que deu o poder aos [[abbásida]] e trasladou a capital a [[Bagdad]]. Os Abbásida tamén eran árabes, xa que descendían de [[Al-Abbas ibn Abd al-Muttalib|Abbas]], o tío de [[Mahoma]], pero, a diferenza dos Omeias, eles tiñan o apoio dos grupos musulmáns non árabes.<ref name="Lunde"/> Cando houberon [[Sustitución lingüística|adoptado]] a [[lingua árabe]] e a relixión [[Islam|islámica]], as poboacións de Oriente Próximo e de Iraq forón, ademais, [[Arabización|arabizadas]].

==== O norte de África e o Al-Andalus ====
[[Ficheiro: Kairouan Mosque Courtyard.jpg |miniatura| 200px | A mesquita de Uqba ou Gran Mesquita de Kairouan (Tunisia), fundada en 670, é a máis antiga de todo o islam occidental.<ref>Clifford Edmund Bosworth [http://books.google.cat/books?id=UB4uSVt3ulUC&pg=PA264 Historic cities of the Islamic world], Brill, Leyde, 2007, ISBN 90-04-15388-8 p. 264</ref>]]
Ao [[Norte de África]], os [[bérber]]es resistíronse moito á conquista arabomusulmá, pero, logo de ser derrotados e asimilados, van contribuír decisivamente á invasión de [[Hispania]]. De feito, a maior parte da tropa que pasou a [[estreito de Xibraltar]] a partir do ano [[711]] constituíana bérberes, e ata a comandaba o xefe bérber [[Tariq ibn Ziyad]]. Os primeiros séculos da dominación musulmá no Norte de África e da Península Ibérica a inmigración árabe na zona foi pouco importante. A Hispania musulmá, [[Al-Andalus]], era de poboación maioritariamente hispana (ibero-romano-goda) cunha minoría significativa bérber, mentres que os árabes constituían unha pequena pero poderosa elite. Non pasou moito tempo ata que o Al-Andalus e boa parte do [[Magreb]] liberáronse do [[Califato Omeia]]. No [[Marrocos]], as tribos bérberes propiciaron a aparición de varios estados independentes. Co colapso do Califato Omeia, [[Al-Andalus]] converteuse no escenario de conflitos étnicos entre árabes e bérberes. O último supervivente da [[dinastía Omeia]], [[Abd ar-Rahman I]], puido fuxir da persecución dos seus rivais e refuxiouse no Al-Andalus. Como descendía a vez de árabes e de bérberes, foi capaz de acougar aos contrincantes e creou o [[Emirato de Córdoba]].

O groso máis importante de inmigración árabe ao [[Magreb]] non chegou ata o [[século XI]], cando as tribos beduínas [[Banu Hilal]] foron enviadas polos [[Califato Fatímida|fatimídas]] contra a dinastía [[Zirida]], e, logo de derrotala, seguiron avanzando pola súa conta. Isto contribuíu decisivamente á [[arabización]] da rexión, e tamén á expansión do [[nomadismo]] en zonas que antes foran predominantemente agrícolas. Foron destruídos moitos pobos e cidades en todo o Magreb. Mentres que as áreas costeiras e urbanas seguiron baixo control bérber, o interior quedou fóra de control e baixo o dominio dos beduínos. [[Ibn Khaldun]] testemuñou que as zonas devastadas polos invasores Banu Hilal desertizaronses completamente. Aínda que os bérberes seguiron gobernando a súa rexión ata o [[século XVI]], con varias dinastías, como os [[Dinastía almorábide|Almorábides]], os [[Almohades]] etc., O certo é que a chegada destas tribos contribuíu moito á súa [[arabización]] desde os puntos de vista lingüístico e político.

==== O Califato ====

[[Ficheiro:Alhambra view.jpg|miniatura|200px|Vista da [[Alhambra]] desde [[Albaicín]], en [[Granada]].]] 
Durante a época da [[expansión do islam]] do [[século VII]] e [[Século VIII|principio do VIII]], vaise a establecer o [[Califato]], primeiro sera o "[[Primeiro califato|Califato Raixidun]]", que vai a dar nun dos [[Lista dos imperios máis grandes da historia|imperios máis grandes da historia]]. A [[Idade de ouro]] do [[islam]] iniciouse a mediados do [[século VIII]] coa chegada ao poder da [[Abbásida|dinastía abbásida]] e a substitución da vella capital [[Damasco]] pola recentemente fundada [[Bagdad]]. Durante o período dos abbásides, baixo a influencia dos preceptos [[corán]]icos e os [[hadith]], como que "A tinta dos eruditos é máis sagrada que o sangue dos mártires", que reforza o valor do coñecemento, o [[Mundo islámico]] converteuse nun centro cultural de primeira orde, onde floreceron a [[ciencia]], a [[filosofía]], a [[medicina]] e o [[ensino]], de modo que os abbásides alentaron a causa do coñecemento e estableceron a "[[Casa do Saber]]" (en árabe:بيت الحكمة) en Bagdad, onde os intelectuais, musulmáns e non musulmáns, esforzábanse por traducir e recoller a totalidade do coñecemento humano en [[lingua árabe]]. Moitas obras da Antigüidade clásica, que xa foran esquecidas, foron traducidas o [[lingua árabe|árabe]] e logo o [[lingua turca|turco]], o [[Lingua iraniana|persa]], na [[Lingua hebrea|hebreo]] e ao [[Lingua latina|latín]]. Durante este período, o mundo islámico foi un [[crisol]] de culturas onde se recollía, se sintetizaba e facíase avanzar o coñecemento obtido pola Humanidade desde as antigas civilizacións de [[Mesopotamia]], [[Imperio Romano|Roma]], [[Chinesa]], [[India]], [[Persia]], [[Exipto]], [[Norte de África]], [[Grecia]] e [[Bizancio]]. As dinastías musulmás rivais, como os [[califato fatimita|fatimites]] de [[Exipto]] e os [[Omeias]] de [[Al-Andalus]] tamén foron núcleos importantes de cultura, con cidades como [[O Cairo]] e [[Córdoba, España|Córdoba]] que rivalizaban con [[Bagdad]].<ref name="Vartan"/>

==== Califato Otomán ====
[[Ficheiro:OttomanLanguages.jpg|miniatura|200px|Os árabes (en marrón) no Imperio Otománn.]]
Cando O [[Imperio Otomán]] someteu o Califato árabe e adoptou para o seu soberano o título de califa, iniciouse unha nova era de dominación para todo o pobo árabe, que se estendeu desde [[1513]] ata [[1922]]. Pero os árabes non notaron moito o cambio, de feito que, os [[Imperio Otomán|turcos otománs]] aproveitaron o modelo de administración árabe preexistente.

==== Na actualidade ====
Logo da caída do [[Imperio Otomán]] en 1918, a maioría dos árabes modernos viven no [[Mundo árabe]], que comprende unha vintena de estados independentes no [[Oriente Medio]] (incluída [[Palestina]]) e o [[África do Norte|norte de África]]. Todos estes estados comparten unha política exterior común centrada no [[conflito árabe-israelí]], aínda que só os máis próximos a [[Israel]] teñen ou tiverón unha participación real na guerra.

Nos anos trinta do século {{Versaleta|xx}}, cando en moitos estados musulmáns, e sobre todo árabes, discutíase sobre unha nova organización política e territorial trala disgregación do Imperio Otomán, xurdiron dúas novas ideoloxías que propugnaban a unión, ben de todos os árabes nunha soa [[nación]] (o [[panarabismo]]), ben de todos os musulmáns en torno o [[islam]] e baixo o imperio da [[Xaria|lei islámica]] (o [[panislamismo]]). Ambas ideoloxías unitaristas, con todo, han ter que competir na escena política cos nacionalismos locais dos diversos Estados árabes.
[[Ficheiro:Arab League History.svg|miniatura|200px|esquerda|Datas de incorporación dos membros da Liga Árabe.]]
Unha consecuencia práctica do [[panarabismo]] foi a creación da [[Liga Árabe]] , fundada no [[O Cairo|Cairo]] o 22 de marzo de 1945 con seis membros: [[Exipto]], [[Iraq]], Transxordania (chamada [[Xordania]] a partir de [[1946]]), [[Líbano]], [[Arabia Saudita]] e [[Siria]]. O [[Iemen]] engadiuse o 5 de maio. Actualmente ten 22 membros e catro observadores. O obxectivo principal da organización é "reforzar as relacións entre os estados membros e coordinar a colaboración entre eles, salvagardar a independencia e soberanía dos Estados membros, e tratar de xeito xeral os asuntos e intereses dos países árabes".<ref name="yale">{{cita web| autores= Head of states of the founding members| título = The Middle East 1916-2001 : A Documentary Record| obra = The Avalon Project| editorial= Yale Law School| ano = 1998| url =http://avalon.law.yale.edu/subject_menus/mideast.asp| dataacceso = 20/08/2013|lingua=inglés}}</ref>

O caudillo [[Exipto|exipcio]] [[Gamal Abdel Nasser|Nasser]] foi o principal líder do [[panarabismo]]. Como líder carismático, todo o mundo árabe esixíalle que terminase co problema [[Territorios Palestinos|palestino]], mediante a derrota militar de [[Israel]]. Por outra banda, os dirixentes israelís percibían como un perigo que Nasser puidese unir os atomizados países árabes da zona baixo unha estrutura estatal única, e tamén que puidese converterse nun novo [[Atatürk]] árabe, de maneira que se buscou o enfrontamento armado para derrotalo e provocar a súa caída. Estas tensións levaron en 1967 á [[guerra dos Seis Días]], que supuxo un fracaso militar enorme para os países árabes que participaron ([[Exipto]], [[Siria]] e [[Xordania]]), e para todos os seus aliados. Esta derrota marcou o final do [[panarabismo]], xa que a poboación árabe sentiuse tan defraudada polos resultados desta guerra, como xa lles pasara coa [[guerra árabe-israelí de 1948]], e , do mesmo xeito que entón , a opinión pública radicalizouse , esta vez ao redor de movementos [[Islamismo|islamistas]] como o que eclosionou en 1979 coa [[revolución iraniana|revolución islámica]] en [[Irán]].
En parte como reacción contra a [[occidentalización]] e en parte atizada por [[conflito árabe-israelí]], a finais do século {{Versaleta|xx}} estendeuse entre os árabes unha forte onda de [[Islamismo|islamismo político]] radical, que domina calquera movemento político, non só aos [[Mundo árabe|países árabes]], senón a todo o [[Mundo islámico]] en xeral.

Por outra banda, a partir de 2010, varios países víronse axitados con diversa intensidade pola [[primavera árabe]], un movemento de protesta e vontade de rexeneración política que se xerou e estendio principalmente por iniciativa popular e coa axuda das [[Tecnoloxías da información e da comunicación|novas tecnoloxías]], aínda que o seu avance choca frontalmente coa forza e a implantación popular do islamismo político.

== Notas ==
{{Listaref|30em}}

== Véxase tamén ==
{{Commonscat|Arab people}}
=== Outros artigos ===
* [[Lingua árabe]]
* [[Liga Árabe]]
* [[Mundo árabe]]
* [[Península de Arabia]]

=== Ligazóns externas ===
* [https://web.archive.org/web/20110717194035/http://www.libreria-mundoarabe.com/alifnun.php Revista Alif Nûn] Publicación virtual gratuíta de periodicidade mensual especializada no mundo árabe e islámico {{es}}.
* [https://web.archive.org/web/20130729045034/http://www.arabe.galeon.com/articulos/pronald.html Carta sobre os árabes de Ronald Gorab] {{es}}.

{{ORDENAR:Arabes}}
[[Categoría:Árabes]]
[[Categoría:Grupos étnicos de África]]
[[Categoría:Grupos étnicos de Asia]]