Ver o código fonte de «Ácido 3-fosfoglicérico»

{{Chembox
| Verifiedfields = changed
| verifiedrevid = 477220162
| ImageFile = Glycerate 3-phosphate.svg
| ImageName = Fórmula esquelética
| ImageFile1 = 3-Phospho-D-glyceric-acid-3D-balls.png
| ImageName1 = Modelo de esferas e paus
| IUPACName = Ácido (2''R'')-2-hidroxi-3-fosfonooxipropanoico
| OtherNames = 
| Section1 = {{Chembox Identifiers
| CASNo_Ref = 
| CASNo = 820-11-1
| PubChem = 439183
| ChEMBL_Ref = 
| ChEMBL = 1160563
| ChemSpiderID_Ref = 
| ChemSpiderID = 388326
| ChEBI_Ref = 
| ChEBI = 17794
| StdInChI_Ref = 
| StdInChI = 1S/C3H7O7P/c4-2(3(5)6)1-10-11(7,8)9/h2,4H,1H2,(H,5,6)(H2,7,8,9)/t2-/m1/s1
| StdInChIKey_Ref = 
| StdInChIKey = OSJPPGNTCRNQQC-UWTATZPHSA-N
| SMILES = C([C@H](C(=O)O)O)OP(=O)(O)O
}}
| Section2 = {{Chembox Properties
| Formula = 
| C = 3 | H = 7 | O = 7 | P = 1
| MolarMass = 186,06 g/mol
| Appearance = 
| Density = 
| MeltingPt = 
| BoilingPt = 
| Solubility = }}
| Section3 = {{Chembox Hazards
| MainHazards = 
| FlashPt = 
| Autoignition = }}
}}
O '''ácido 3-fosfoglicérico''' (3PG) ou ácido 3-fosfo-D-glicérico <ref>PubChem compound [http://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/summary/summary.cgi?cid=439183 3-phosphoglyceric acid]</ref> é unha molécula moi importante no metabolismo, xa que intervén (en forma ionizada) na [[glicólise]] e no [[ciclo de Calvin]] da [[fotosíntese]]. Trátase dun [[ácido carboxílico]] de tres carbonos, cun [[grupo OH]] no carbono 2 e un grupo [[fosfato]] esterificado no carbono 3 <ref>[http://www.chemspider.com/388326 ChemSpider]</ref>. Pola posición do OH é unha forma D. Pola súa estrutura química pode considerarse un derivado do [[ácido glicérico]].

A forma desprotonada (COO<sup>-</sup>) do ácido denomínase '''3-fosfoglicerato''', que é a forma na que está a [[pH]] celular e na que intervén no metabolismo.

==Glicólise e gliconeoxénese==
Na [[glicólise]] o 3-fosfoglicerato é un dos intermediarios da ruta. A molécula da glicólise de 3 carbonos [[1,3-difosfoglicerato]] orixina encimaticamente 3-fosfoglicerato en reacción [[catálise|catalizada]] pola fosfoglicerato quinase. Nesta reacción prodúcese formación de [[adenosín trifosfato|ATP]] a partir do [[ADP]] e dun dos fosfatos do 1,3-difosfoglicerato, polo que se trata dunha [[fosforilación a nivel de substrato]]. Por tanto, é un dos puntos onde se produce ATP na glicólise <ref name=Lehninger/>.

Despois o 3-fosfoglicerato transfórmase en [[2-fosfoglicerato]] pola acción da [[fosfoglicerato mutase]].

{| border="0" align="center"
|-align="center"
| [[Ficheiro:D-1,3-Bisphosphoglycerat2.svg|110px]] || ADP&nbsp;&nbsp;&nbsp;ATP<br />[[Ficheiro:Biochem reaction arrow reversible YYNN horiz med.svg|75px]]<br />[[Fosfoglicerato quinase|Fosfoglicerato<br /> quinase]] || [[Ficheiro:D-3-Phosphoglycerat2.svg|90px]]
|-align="center"
| [[1,3-difosfoglicerato]]<br />+ [[ADP]] || [[Ficheiro:Biochem reaction arrow reversible NNNN horiz med.svg|50px|⇌]] || 3-fosfoglicerato<br /> + [[adenosín trifosfato|ATP]]<br />
|-align="center"
| ||<math>\Delta G^0 = -18,5 \frac{kJ}{mol}</math>
|}

O 3-fosfoglicerato intervén tamén na [[gliconeoxénese]], ruta na que realiza as reaccións inversas ás que realiza na glicólise.

==Ciclo de Calvin==
No [[ciclo de Calvin]] da [[fase escura]] da [[fotosíntese]] o 3-fosfoglicerato é unha molécula chave. Cando se incorpora (fixa) unha molécula de CO<sub>2</sub> á [[ribulosa 1,5-bifosfato]] esta xera unha molécula inestable de 6 carbonos, que axiña rompe orixinando dúas moléculas de 3-fosfoglicerato. Este 3-fosfoglicerato é a primeira molécula estable que incorpora carbono na [[fotosíntese C3]], que se chama C3 porque o 3-fosfoglicerato ten 3 carbonos. Despois o 3-fosfoglicerato redúcese a [[gliceraldehido 3-fosfato]], previa formación de [[1,3-difosfoglicerato]], continuando as reaccións do ciclo de Calvin <ref name=Lehninger/>.

Cando na planta se produce [[fotorrespiración]], despois da [[fixación do carbono|fixación do CO<sub>2</sub>]] só se forma unha molécula de 3-fosfoglicerato (en vez de dúas), xunto con outra de [[fosfoglicolato]]. Esta última inicia as reaccións da fotorrespiración.

==Síntese de aminoácidos==
O 3-fosfoglicerato é tamén un precursor da [[serina]]. O 3-fosfoglicerato inicia a ruta de síntese, transformándose por deshidroxenación encimática en 3-fosfohidroxipiruvato, e este por [[transaminación]] co [[glutamato]] orixina [[fosfoserina]], que dá lugar á serina libre ao [[hidrólise|hidrolizarse]] o seu fosfato. A partir da serina tamén se poden formar [[glicina]] e [[cisteína]] (polo ciclo da [[homocisteína]]).<ref name=Lehninger>A. Lehninger. Principios de Bioquímica. Omega. (1988). Páxinas 408-411, 620, 663-665. ISBN 84-282-0738-0</ref>

==Notas==
{{listaref}}

==Véxase tamén==
===Outros artigos===
* [[Ácido 2-fosfoglicérico]]

{{Control de autoridades}}

[[Categoría:Ácidos carboxílicos]]
[[Categoría:Ésteres]]
[[Categoría:Fotosíntese]]
[[Categoría:Glicólise]]